"Nhìn quanh khắp nơi đều ngập, nhà tôi không thể chạy đi đâu được nữa", chị Đinh Thùy Linh, 32 tuổi, ở tổ dân phố 4, thị trấn Thất Khê nói.
Từ khoảng 13h30 ngày 7/10, đợt lũ thứ ba bắt đầu đổ về. Nước dâng không ngừng. Đến 15h, tầng một nhà Linh ngập gần 5 mét, ngoài đường sâu tới 7 mét. Người dân gọi nhau chạy lũ, sơ tán đồ đạc. Tin nhắn thông báo của chính quyền dồn dập đổ về.
"May mắn là lũ đến ban ngày nên bà con kịp chạy lên cao, chứ đêm hôm thì không biết chuyện gì xảy ra", chị Linh nói.
Trong vòng một tuần, người dân Thất Khê đã hai lần chạy lũ nên khi vỡ đập, một đợt nước nữa dồn về, nhiều hộ "không còn biết chạy đi đâu".

Người dân trong lũ tại đường Thanh Niên, tổ 4, xã Thất Khê lúc 17h ngày 7/10. Ảnh: Đinh Thùy Linh
Ở thôn Hợp Lực, xã Tân Tiến cách đập thủy điện Bắc Khê 1 hơn 3 km, lương y Hoàng Văn Nghĩa, 33 tuổi, phóng xe đến hiện trường ngay khi nghe loa truyền thanh thông báo vỡ đập.
"Tôi muốn tận mắt xem tình hình, kịp thời thông báo cho người quen và những bệnh nhân của mình ở vùng trũng thấp ngoài thị trấn Thất Khê", anh nói.
Đến nơi, anh thấy dòng nước đục ngầu đã tràn qua đoạn vỡ rộng vài mét trên thân đập. Sức nước mạnh bào mòn các mô đất xung quanh khiến đoạn vỡ ngày càng rộng. Nước đổ về hạ du, nhiều tuyến đường bị chia cắt, taluy âm của quốc lộ 3B lở vào sát mặt đường.
Nhà anh Nghĩa nằm ở khu cao, vốn ít nguy cơ ngập, nhưng cũng không dám chủ quan trước tin vỡ đập. "Chính quyền thông báo sơ tán cả loa và tin nhắn nhóm. Gia đình tôi cũng chuẩn bị sẵn đồ để chạy lên cao hơn bất cứ lúc nào", anh cho hay.
Tổ 4, Thất Khê ngập sâu tầng 1. Video: Đinh Thùy Linh
Sự cố vỡ đập xảy ra khoảng 13h30 tại đập thủy điện Bắc Khê 1, xã Tân Tiến, huyện Tràng Định cũ. Vết nứt ban đầu nhỏ, sau đó nhanh chóng toác rộng khoảng 4-5 m, sâu 3-4 m gần cửa xả. Nước từ đập tràn xuống hạ du, khiến mực nước sông Bắc Khê và các suối dâng nhanh, uy hiếp hàng loạt khu dân cư.
"Lưu lượng nước về quá lớn đã làm vỡ mảng bê tông ở cửa nhận nước", theo báo cáo của UBND xã Tân Tiến. Sự cố không gây thiệt hại về người nhưng làm sập phòng điều khiển trung tâm và gây ngập thiết bị nhà máy.
Chính quyền xã Tân Tiến đã thông báo khẩn cấp cho các xã vùng hạ du gồm: Thất Khê, Tràng Định, Kháng Chiến, Quốc Việt để sơ tán dân. Tuy nhiên, công tác ứng phó gặp khó khăn do quốc lộ 3B bị chia cắt tại nhiều điểm.
Đập Thất Khê 1, lúc 15h chiều 7/10. Video: Hoàng Văn Nghĩa
Trao đổi với VnExpress, ông Nông Ngọc Tiến, Phó Chủ tịch UBND xã Thất Khê, cho biết sự cố vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1 lúc 13h30 khiến 800 trong số hơn 4.000 hộ dân bị ảnh hưởng, chủ yếu sống ven sông Bắc Khê, Kỳ Cùng và Bắc Giang. Chính quyền đã di dời người dân tại 12 thôn từ đêm qua ngay khi đập có dấu hiệu mất an toàn. "Công tác cứu hộ, di dời dân ở các khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng đang tiếp diễn", ông Tiến nói.
Tại xã Tràng Định, ông Ngọ Quảng Khải, Chủ tịch UBND xã, cho biết địa phương cũng bị ảnh hưởng nặng khi nước lũ dâng nhanh sau sự cố. Chính quyền đang tập trung di dời dân đến nơi an toàn và chưa có thống kê thiệt hại cụ thể.
Nguyên nhân ban đầu được xác định do ảnh hưởng của bão Matmo, mưa lớn kéo dài khiến lưu lượng nước về hồ Bắc Khê 1 tăng đột biến. Lưu lượng nước tăng từ 1.181 m3/s lúc 9h lên 1.572 m3/s lúc 12h.

Lực lượng công an, quân đội hỗ trợ người dân Thất Khê di chuyển đến nơi an toàn, chiều 7/10. Ảnh: Cổng thông tin điện tử tỉnh Lạng Sơn
Tại nhiều nơi ở giáp sông suối, nước lũ đã lên từ đêm. Chị Lộc Thị Huệ, 27 tuổi, gần sông Bắc Khê cho biết nửa đêm đang ngủ thì giật mình vì nước lũ tràn vào nhà. "Chỉ trong vài phút, nước đã ngập ngang bụng", chị nói.
Chị đăng bài lên mạng xã hội cầu cứu thuyền bè để di dời nhưng bất thành. Vợ chồng đành liều lội qua dòng nước xiết để sang nhà hàng xóm cao hơn. Toàn bộ đồ đạc trong nhà bị cuốn trôi hoặc ngâm trong nước.
Đến buổi chiều, sau sự cố vỡ đập thủy điện Bắc Khê 1, mực nước tiếp tục dâng cao, mang theo cây to và rác thải từ thượng nguồn tiếp tục đổ về. Từ nhà hàng xóm, chị Huệ thấy ngôi nhà cấp 4 của mình sắp bị nước nhấn chìm toàn bộ.

Ngôi nhà cấp bốn của chị Huệ chìm trong mênh mông biển nước, lúc 15h ngày 7/10. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Tối 7/10, trong tầng ba ngôi nhà kiên cố của gia đình chị Linh, ở tổ 4, Thất Khê chỉ có ánh nến le lói. Hơn 10 người gồm gia đình chị và hai nhà hàng xóm mỗi người một góc. Xung quanh, đồ đạc chất cao, không có lối đi lại.
"Gia đình tôi thì tạm yên tâm rồi", chị nói. "Nhưng nhiều người thân, bạn bè ở các khu khác vẫn đang di chuyển đến nơi an toàn, chưa biết tình hình ra sao vì mất điện, mạng chập chờn, điện thoại ai cũng cạn pin hết cả".
Quỳnh Dương
Quỹ Hy vọng - báo VnExpress mở chiến dịch "Cùng đồng bào vượt lũ" nhằm hỗ trợ người dân vượt lên nghịch cảnh thiên tai, tái thiết các trường học bị thiệt hại. Mọi đóng góp của bạn xin ủng hộ tại đây.