Ca cấy ghép dị loài mang tính đột phá diễn ra tại Bệnh viện Tây Kinh ở Tây An, tỉnh Thiểm Tây, lập kỷ lục sống mới ở châu Á. Quả thận lợn được chỉnh sửa gene đã hoạt động trong cơ thể một bệnh nhân hơn 200 ngày, theo Wenxuecity hôm 26/9.
Đây là ca cấy ghép dị loài đầu tiên ở châu Á và thứ 5 trên toàn thế giới. Ca phẫu thuật ngày 6/3 dưới sự chỉ đạo của ông Dou Kefeng, viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đã ghép thành công quả thận lợn cho bệnh nhân 69 tuổi mắc bệnh thận giai đoạn cuối. Người này được chẩn đoán suy thận mạn tính 8 năm trước, không thể tìm được người hiến thận phù hợp nên phải lọc máu ba lần mỗi tuần. Khi bệnh tiến triển, các biến chứng liên quan việc lọc máu xuất hiện.
Bác sĩ Qin Weijun, Trưởng khoa Tiết niệu của bệnh viện, cho biết quả thận lợn đã hoạt động tốt trong cơ thể bệnh nhân ngay sau ghép. Nồng độ creatinin huyết thanh của bệnh nhân trở lại bình thường chỉ sau ba ngày. "Nội tạng này duy trì hoạt động ổn định, sản xuất khoảng 2.000 ml nước tiểu mỗi ngày và điều hòa hiệu quả các chất điện giải cũng như huyết áp bệnh nhân", bác sĩ Qin nói.
Bệnh nhân ghép thận lợn chỉnh sửa gene và người thân tại nhà riêng. Ảnh: Xijing Hospital
Thành tựu này đưa Trung Quốc vào nhóm nước hàng đầu trong lĩnh vực y học tái tạo, sau Mỹ - nơi đã thực hiện ít nhất 4 ca tương tự kể từ năm 2024. Người giữ kỷ lục thế giới hiện tại là ông Tim Andrews người Mỹ, đã sống được hơn 6 tháng sau khi ghép một quả thận lợn chỉnh sửa gene. Ông Andrews mắc bệnh thận giai đoạn cuối, phải chạy thận hơn hai năm trước khi trải qua ca phẫu thuật vào tháng 1. Kể từ khi ghép quả thận lợn do công ty công nghệ sinh học eGenesis (Cambridge, Massachusetts) cung cấp, ông không còn phải phụ thuộc vào chạy thận. Andrews là một trong ba bệnh nhân ghép thận lợn biến đổi gene vì lý do nhân đạo.
Trước đó, kỷ lục sống lâu nhất sau ghép nội tạng lợn thuộc về bà Towana Looney, 53 tuổi, người có quả thận lợn hoạt động trong cơ thể suốt 4 tháng 9 ngày. Tuy nhiên, thận lợn đã bị loại bỏ đầu năm nay vì hệ thống miễn dịch của bà bắt đầu thải ghép nó.
Theo các chuyên gia, 6 tháng đầu sau cấy ghép là giai đoạn rủi ro nhất. Bác sĩ phẫu thuật Wayne Hawthorne từ Đại học Sydney, Australia, nhận định việc một bệnh nhân vượt qua mốc 6 tháng là "một kỳ tích đáng kinh ngạc", cho thấy người bệnh đã vượt qua các nguy cơ lớn nhất như thiếu máu hoặc thải ghép. "Mốc 6 tháng cho thấy mọi thứ diễn ra rất tốt. Nếu quả thận hoạt động ổn định đến 12 tháng, đó sẽ là một kết quả lâu dài tuyệt vời", ông Hawthorne nói.
Thành công tại Tây An có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc. Viện sĩ Dou Kefeng cho biết Trung Quốc có hơn 100 triệu người mắc bệnh thận mạn tính nhưng mỗi năm chỉ khoảng 10.000 người được ghép tạng. "Thành tựu này thể hiện một bước tiến quan trọng trong việc cung cấp các lựa chọn điều trị mới cho bệnh nhân trên toàn thế giới", ông đánh giá.
Trước đó, các nhà khoa học Trung Quốc cũng đạt được những tiến bộ đáng kể khác, bao gồm cấy ghép thành công thận lợn biến đổi gene trên khỉ macaque với thời gian sống hơn 6 tháng; thực hiện các ca ghép gan lợn cho cả bệnh nhân chết não và bệnh nhân ung thư gan còn sống. "Cấy ghép dị loài có thể là một phương pháp then chốt để giải quyết vấn đề thiếu hụt nội tạng và mang lại hy vọng mới cho nhiều bệnh nhân", ông Dou khẳng định.
Bình Minh (Theo China Daily, Xinhua)