Đường đổi ngày quốc tế (IDL), một đường ranh giới vô hình chạy dọc Thái Bình Dương, phân chia hôm nay và ngày mai. Sự tồn tại của nó, cùng những điều chỉnh vì lý do kinh tế, chính trị, đã tạo ra những nghịch lý thời gian độc đáo trên thế giới, biến một số hòn đảo trở thành điểm đến cho những ai muốn trải nghiệm cảm giác "du hành thời gian".
Quần đảo Diomede - Nơi 'nhìn thấy ngày mai' qua biên giới
Nằm giữa eo biển Bering, quần đảo Diomede gồm hai hòn đảo: Diomede Lớn (thuộc Nga) và Diomede Nhỏ (thuộc Mỹ). Dù chỉ cách nhau 3,8 km, chúng lại nằm ở hai bên của Đường đổi ngày quốc tế, khiến múi giờ của Diomede Lớn đi trước Diomede Nhỏ gần một ngày. Vì vậy, từ bờ biển đầy sỏi đá của đảo Diomede Nhỏ, người dân có thể nhìn sang phía bên kia và theo đúng nghĩa "nhìn thấy ngày mai".
Đường đổi giờ đi qua quần đảo Diomede, đảo Diomede Lớn (trái) thuộc Nga đã sang ngày mới nhưng đảo Diomede nhỏ thuộc Mỹ vẫn còn đang là "ngày hôm nay". Ảnh: CnTraveller
Điều độc đáo này không chỉ là một hiện tượng địa lý. Trước Chiến tranh Lạnh, hai hòn đảo là một cộng đồng thống nhất của người Eskimo Yupik bản địa. Họ thường xuyên đi lại, giao thương và thăm viếng họ hàng bằng thuyền vào mùa hè hoặc đi bộ qua lớp băng dày vào mùa đông.
Năm 1948, khi căng thẳng giữa Liên Xô và Mỹ leo thang, biên giới bị đóng cửa. "Bức màn băng" này đã chia cắt vĩnh viễn nhiều gia đình. Ngày nay, đảo Diomede Lớn của Nga là một căn cứ quân sự không có dân thường, trong khi Diomede Nhỏ là nơi sinh sống của khoảng 150 người Mỹ, tập trung thành một ngôi làng, nổi tiếng với nghề chạm khắc ngà.
Du lịch đến Diomede Nhỏ cực kỳ hạn chế và tốn kém, thường chỉ thực hiện bằng trực thăng từ đất liền Alaska khi thời tiết cho phép. Nơi đây không có khách sạn, chỉ có một trường học và một cửa hàng nhỏ. Du khách đến đây không chỉ để chứng kiến sự kỳ lạ của thời gian mà còn để cảm nhận về một cộng đồng bị chia cắt bởi dòng chảy lịch sử.
Samoa - Đón năm mới hai lần
Quần đảo Samoa nằm ở Nam Thái Bình Dương, gồm hai khu vực pháp lý: đảo quốc Samoa và American Samoa - lãnh thổ hải ngoại chưa hợp nhất của Mỹ.
Sau khi đổi múi giờ, Samoa và American Samoa cách nhau 40 phút bay nhưng lại lệch nhau về thời gian gần một ngày. Ảnh: Kacific
Cho đến năm 2011, Samoa là một trong những nơi cuối cùng trên Trái Đất kết thúc một ngày. Điều này gây ra bất lợi lớn về kinh tế, bởi các đối tác thương mại chính của họ là Australia và New Zealand đã đi trước gần một ngày.
Để giải quyết vấn đề này, chính phủ Samoa đã đưa ra một quyết định lịch sử: xóa sổ ngày 30/12/2011 khỏi lịch, nhảy thẳng từ ngày 29/12 sang 31/12. Quốc gia này đã "dịch chuyển" sang phía Tây của Đường đổi ngày quốc tế.
Trong khi đó, American Samoa (Samoa thuộc Mỹ), một lãnh thổ hải ngoại của Mỹ chỉ cách đó khoảng 160 km, vẫn giữ nguyên múi giờ cũ. Kết quả là hai vùng lãnh thổ cùng tên, cùng văn hóa, chỉ cách nhau một chuyến bay 40 phút, lại chênh nhau tới 24 giờ.
Sự chênh lệch này đã mở ra một cơ hội du lịch độc đáo. Hàng năm, nhiều du khách tham gia hành trình "đón năm mới hai lần". Họ ăn mừng giao thừa tại thủ đô Apia của Samoa, một trong những nơi đón năm mới đầu tiên trên thế giới. Sau bữa tiệc, họ nhanh chóng ra sân bay, đáp chuyến bay ngắn đến Pago Pago, thủ phủ American Samoa, để ngược về "ngày hôm qua" và tiếp tục ăn mừng năm mới một lần nữa. Các hãng hàng không địa phương thường có những chuyến bay đặc biệt phục vụ nhu cầu này trong dịp cuối năm.
Đảo Taveuni thuộc Fiji - Đặt mỗi chân ở một ngày
Đảo Taveuni, hòn đảo lớn thứ ba của Fiji, được mệnh danh là "Đảo Vườn" với những khu rừng nhiệt đới tươi tốt, thác nước hùng vĩ và hệ sinh thái biển đa dạng. Nơi đây từng nổi tiếng vì có kinh tuyến 180 độ - cơ sở để vẽ nên Đường đổi ngày quốc tế - chạy ngang qua.
Tại làng Waiyevo, một cột mốc nổi tiếng đã được dựng lên để du khách có thể chụp ảnh kỷ niệm. Họ có thể đặt một chân ở "hôm nay" và chân kia ở "ngày mai". Đây là một trong những điểm check in được yêu thích nhất tại Fiji.
Cột mốc về đường đổi ngày tại làng Waiyevo. Ảnh: Trip Atrek
Tuy nhiên, trên thực tế, để tránh những rắc rối về hành chính khi một hòn đảo có hai ngày khác nhau, chính phủ Fiji đã quyết định toàn bộ quốc đảo này sẽ tuân theo một múi giờ thống nhất. Vì vậy, Đường đổi ngày tại Taveuni ngày nay chỉ còn mang tính biểu tượng, một lời nhắc nhở thú vị về cách con người quy ước thời gian trên bản đồ thế giới.
Kiribati - Quốc gia 'kéo' thời gian về phía mình
Quần đảo Kiribati, một quốc gia trải dài trên một vùng biển rộng lớn ở Thái Bình Dương, từng đối mặt với một vấn đề tương tự Fiji: Đường đổi ngày quốc tế chia cắt đất nước thành hai vùng thời gian, gây khó khăn cho việc quản lý và kinh doanh.
Năm 1995, chính phủ Kiribati đã quyết định "uốn cong" Đường đổi ngày về phía đông, hợp nhất toàn bộ quốc gia vào cùng một ngày. Sự thay đổi này biến Kiribati trở thành quốc gia đầu tiên đón bình minh của ngày mới.
Hành động này mang lại lợi ích lớn về truyền thông khi thế giới chuẩn bị bước sang thiên niên kỷ mới. Đảo Caroline, một đảo san hô ở phía đông của Kiribati, được đổi tên thành Đảo Thiên niên kỷ (Millennium Island) và trở thành điểm đến thu hút sự chú ý của toàn cầu vào thời khắc chuyển giao từ năm 1999 sang 2000.
Từ những hòn đảo băng giá ở Bắc Cực đến các quốc đảo nhiệt đới, Đường đổi ngày không chỉ là một khái niệm địa lý khô khan. Nó là minh chứng cho thấy thời gian, dù là dòng chảy tự nhiên, vẫn có thể được định hình bởi lịch sử, kinh tế và cả những câu chuyện của con người.
Anh Minh (Theo Visit Samoa, CnTraveller)