Jon Ferrer quyết định ở lại văn phòng làm việc muộn vào tối 28/7, rà soát các tờ khai thuế để chuẩn bị cho tuần mới. Chuyên viên thuế cấp cao của công ty kiểm toán KPMG cho biết anh nghe thấy âm thanh báo động nhỏ khi đang trong phòng vệ sinh, nhưng không để tâm, bởi tòa nhà văn phòng 345 Park Avenue nơi anh làm việc nằm trong khu vực an ninh cao của Midtown Manhattan, New York.
Khu này quy tụ nhiều khách sạn sang trọng và các tòa tháp văn phòng. Các tòa nhà đều áp dụng quy trình an ninh nghiêm ngặt nhằm hạn chế người lạ ra vào. Các biện pháp bảo vệ cùng với danh tiếng là khu vực có tỷ lệ tội phạm thấp ở Midtown Manhattan khiến nhân viên làm việc tại đây luôn cảm thấy an toàn.
Sau đó, một đồng nghiệp chạy đến bàn làm việc của Ferrer và báo tin kinh hoàng: Một tay súng đã đột nhập vào tòa nhà của họ. "Tim tôi như nhảy khỏi lồng ngực", Ferrer kể lại.

Cảnh sát đứng gác bên ngoài tòa nhà 345 Park Avenue ở khu Midtown Manhattan, New York, ngày 29/7. Ảnh: AFP
Anh cùng khoảng 15 đồng nghiệp được dẫn vào văn phòng của một quản lý cấp cao để trú ẩn. Mọi người đẩy bàn chặn ngang cửa và che kín các cửa sổ, rồi ngồi thành một vòng tròn giữa phòng, chờ đợi.
Khi tay súng lùng sục trong tòa nhà 345 Park Avenue cao 44 tầng, hàng nghìn nhân viên làm việc tại tòa tháp nổi tiếng bậc nhất New York đã trải qua cùng một cơn ác mộng. Đây là nơi đặt văn phòng của hàng loạt công ty lớn như tập đoàn quản lý tài sản thay thế Blackstone, KPMG, cũng như Liên đoàn Bóng bầu dục Quốc gia Mỹ (NFL).
Sau một giờ, tay súng đã bắn chết 4 người trong tòa nhà, gồm một sĩ quan cảnh sát đang ngoài giờ làm việc, một nhân viên bảo vệ, một giám đốc điều hành cấp cao của Blackstone và một nhân viên công ty bất động sản, trong khi nhiều người khác bị thương.

Nghi phạm mang theo súng trường đi vào tòa nhà 345 Park Avenue ngày 28/7. Ảnh: CNN
Trước khi tự sát, nghi phạm Shane Tamura, 27 tuổi, đến từ Las Vegas, đã để lại một lá thư tuyệt mệnh nói rằng anh ta tin mình mắc bệnh não chấn thương mạn tính (CTE).
"Bóng bầu dục đã khiến tôi bị CTE và nó khiến tôi phải uống rất nhiều thuốc chống đông", Tamura viết, thêm rằng "bạn không thể chống lại NFL". Anh ta chỉ trích NFL đã cố tình che giấu những rủi ro với não bộ của các vận động viên bóng bầu dục để tối đa hóa lợi nhuận.
Vụ xả súng đã khiến các nhân viên văn phòng ở Midtown Manhattan nhận ra một thực tế mới rằng những nỗi bức xúc, bất mãn cá nhân hoàn toàn có thể dẫn đến các cuộc tấn công bạo lực nhằm vào những tập đoàn lớn ở Mỹ.
Năm ngoái, một vụ tấn công xảy ra cách đó chưa đầy 15 phút đi bộ, khi giám đốc điều hành của UnitedHealthcare bị bắn chết ngay bên ngoài khách sạn Hilton cũng tại khu Midtown Manhattan.
Cảnh sát được triển khai đến hiện trường vụ xả súng ở trung tâm Manhattan, New York. Video: X/The Informant
Khi Tamura bước vào sảnh tòa nhà 345 Park vào khoảng 18h30, mang theo một khẩu súng trường M4, Wesley LePatner, 43 tuổi, một giám đốc điều hành nổi bật của Blackstone, đang trên đường ra ngoài gặp đồng nghiệp. Dù cố gắng ẩn nấp sau một cây cột, cô vẫn bị bắn chết. Người đồng nghiệp cô hẹn gặp đi thang máy xuống và nhìn thấy LePatner nằm trên sàn.
Trong lúc đó, tin tức dần lan truyền đến các nhân viên vẫn còn ở lại văn phòng của công ty, vốn trải rộng khoảng 20 tầng. Nhân viên Blackstone liên tiếp nhận được hai tin nhắn tự động. Tin đầu tiên yêu cầu họ sơ tán khỏi tòa nhà và tin nhắn thứ hai yêu cầu ẩn nấp tại chỗ chờ cảnh sát đến.
Một nhân viên cấp trung của Blackstone đang làm việc muộn và đi xuống để lấy bữa tối được giao tới chân tòa nhà. Cô vừa nhấn nút thang máy thì tài xế giao hàng nhắn tin thông báo có một tay súng ở sảnh. Cô cùng một số đồng nghiệp đã chui vào căn phòng dành cho các bà mẹ mới sinh, nơi cần có thẻ từ để ra vào.

Tay súng Shane Tamura. Ảnh: ABC7
Một nhân viên khác của Blackstone đi vào sảnh ngay sau vụ nổ súng và chứng kiến cảnh tượng hỗn loạn. Cô cùng những người xung quanh chạy vào một phòng kho. Khi nhận ra mình bị mắc kẹt trong kho, họ quyết định đi thang máy lên một tầng khác. Tại đây, họ thấy mọi người vẫn ngồi làm việc bình thường nên đã báo tin và kêu gọi sơ tán. Nữ nhân viên Blackstone cùng khoảng 15 người khác cố thủ trong một nhà vệ sinh.
Blackstone thường xuyên tổ chức các buổi huấn luyện ứng phó với xả súng cho nhân viên, nhấn mạnh tầm quan trọng của nguyên tắc "ABC". Đây là từ viết tắt hướng dẫn mọi người khi đối mặt mối đe dọa cần: Tránh (Avoid), Chặn cửa (Barricade) và Đối đầu (Confront) với kẻ tấn công khi đây là phương án cuối cùng.
Khi các đồng nghiệp báo tin LePatner bị bắn, Chủ tịch Blackstone Jonathan Gray đang ở văn phòng của ông trên tầng 44. Giám đốc điều hành Stephen Schwarzman không có mặt trong tòa nhà.
Trong lúc xả súng tại sảnh, tay súng đã giết chết Didarul Islam, 36 tuổi, sĩ quan của Sở Cảnh sát New York (NYPD), cùng với Aland Etienne, nhân viên bảo vệ. Kẻ tấn công cũng bắn trúng một nhân viên của NFL đang trên đường rời khỏi tòa nhà.
Ủy viên NFL Roger Goodell thông báo sau vụ xả súng rằng nhân viên này "bị thương nặng" nhưng đang được điều trị tại bệnh viện và tình trạng ổn định.
Theo một nhân viên Blackstone, Tamura dường như đã bắn vào một cửa xoay bằng kính cao ngang thắt lưng ở sảnh tòa nhà trước khi bước vào thang máy. Anh ta đi lên tầng 33, hy vọng tìm thấy văn phòng NFL, nhưng đã nhầm đường và đến văn phòng công ty quản lý bất động sản Rudin Management. Tại đây, Tamura giết chết một nhân viên của Rudin là Julia Hyman.
Không có dấu hiệu cho thấy Tamura đã đột nhập vào khu vực văn phòng của NFL, vốn nằm từ tầng 5 đến tầng 8. Tuy nhiên, khi tin tức về vụ xả súng được truyền đi khắp tòa nhà, những nhân viên tại đây đã lập tức tìm nơi ẩn nấp. Họ nhận được thông báo đầu tiên về vụ tấn công từ đơn vị an ninh của Liên đoàn vào 18h52.
"Có tiếng súng bên ngoài tòa nhà 345 Park", tin nhắn cảnh báo. 14 phút sau, một tin nhắn khác đến, khuyên các nhân viên ẩn nấp tại chỗ, cố gắng đảm bảo an toàn. Các tầng của NFL trong tòa nhà đã biến thành nơi trú ẩn tạm thời.
Hơn một giờ sau khi bước vào tòa nhà, Tamura tự bắn vào ngực và chết tại hiện trường.
Ferrer, nhân viên của KPMG, cho biết anh các đồng nghiệp đã ở lì trong văn phòng của người quản lý trong hai đến ba tiếng, gọi điện cho người thân và theo dõi tin tức cùng các cập nhật từ lãnh đạo công ty. "Chúng tôi đều hoảng loạn cho đến khi được ra khỏi nơi đó", anh nói.
Khi trời tối, cảnh sát dẫn nhân viên của các công ty trong tòa nhà ra ngoài theo từng tầng, bắt đầu từ những tầng cao nhất. Một số người vẫn được hộ tống ra khỏi tòa nhà vào khoảng 22h.
Tòa tháp văn phòng đóng cửa trong ngày 29/7 để các nhà điều tra rà soát hiện trường vụ án. Chủ tịch Gray đã rơi nước mắt khi nói về LePatner trong cuộc gọi với các nhân viên Blackstone.

Nhân viên làm việc tại tòa nhà 345 Park Avenue đoàn tụ với người thân sau vụ xả súng tối 28/7. Ảnh: AFP
Trong một thông báo nội bộ gửi đến nhân viên vào sáng 29/7, Chủ tịch kiêm giám đốc điều hành KPMG Mỹ Tim Walsh và Phó chủ tịch kiêm trưởng văn phòng điều hành Atif Zaim cho biết công ty có kế hoạch mời chuyên gia tư vấn hỗ trợ nhân viên ổn định tâm lý sau sự việc.
Thông báo cũng nhắc nhở nhân viên về đường dây nóng hỗ trợ sức khỏe tâm thần luôn sẵn sàng. "Hãy giữ an toàn và hỗ trợ lẫn nhau", Walsh và Zaim viết.
Vũ Hoàng (Theo WSJ, AFP, Reuters)