 |
|
Bộ thất bửu trong ngôi nhà cổ trên sân thượng của anh Nguyễn Đức Năm. |
“Lòng nhà tôi đang ở rộng 5,2 m nên phải tìm mãi mới mua được một ngôi nhà cổ phù hợp. Đó là nhà của một nhà nho thuộc dòng họ Đinh ở làng Hồ (Thụy Khuê). Vì con đông, đất chật nên phải bán chứ họ quý ngôi nhà này lắm”, anh Năm kể. Ngày dỡ nhà chủ cũ không cho dỡ nóc mà bắt dỡ bắt đầu từ hiên, vì đối với họ ngôi nhà cả trăm tuổi này quá đỗi thiêng liêng.
Sau 6 tháng làm việc, 10 thợ mộc và 40 lao động mới tháo xong từng chi tiết của ngôi nhà. Dỡ đã kỳ công nhưng để đưa được toàn bộ ngôi nhà cổ lên sân thượng trên tầng 3 để dựng còn khó hơn. Cầu thang chật, đám thợ phải dùng tời điện cẩu từng bộ phận lên lắp ghép. Mất một năm, ngôi nhà ba gian hai chái dài 13 m, đóng đinh tre, lợp ngói âm dương nằm lọt trên sân thượng có chiều dài 10 m mới được dựng xong.
Tốn gần 100 triệu đồng dựng nhà nhưng đó mới chỉ là cái vỏ. Anh Năm lại tìm mua ba đôi câu đối, ba bức hoành phi cổ để trang hoàng. Gian giữa ngôi nhà được bố trí làm nơi thờ tự với khám thờ, ngũ sự (đỉnh đồng, hai nến cùng chân đế, hai hạc) và bộ thất bửu (bảy loại binh khí) là đồ cổ hoàn toàn. Ngoài sập gụ, tủ chè, bộ tràng kỷ cổ được anh bố trí ngay gian bên cạnh làm nơi tiếp khách. Hiện, Nguyễn Đức Năm còn nhờ người tìm một ngôi nhà gỗ lim năm gian ở Thanh Hóa để đem về dựng trên mảnh khác của mình. Với anh, ngôi nhà cổ với những đồ vật cổ xưa là một thế giới riêng để anh hoài cổ.
Nguyễn Mạnh Đức, một người mua bán, phục chế các loại nhà Việt cổ, nhà sàn dân tộc, cho biết người Hà Nội chơi nhà cổ đang có xu hướng tăng lên. Ngoài nhà sàn, nhà của người Dao, nhà Việt cổ của đồng bằng Bắc bộ được người chơi dành sự quan tâm đặc biệt và đây cũng là loại nhà ngày càng khan hiếm dù nó có mức giá cao.
Trước đây, người dựng nhà chủ yếu là giới văn nghệ sĩ nhưng bây giờ các thương gia, người làm dịch vụ nhà hàng, người nước ngoài sống ở Hà Nội cũng lùng mua những ngôi nhà cổ có diện tích vài trăm mét vuông có giá từ 200 triệu đến cả tỷ đồng để ở, làm nhà hàng, dựng quán. Phần lớn những ngôi nhà cổ đều dựng trên những trang trại, nhà nghỉ gia đình nằm ở ngoại thành. Hiện nay nguồn nhà cổ đang được dân buôn săn lùng từ các tỉnh Thanh Hóa, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, Hải Dương, Bắc Ninh, Hà Tây về bán cho dân chơi.
Bình thường mỗi ngôi nhà có giá 30-300 triệu đồng. Một số ngôi nhà đẹp cũng xấp xỉ tiền tỷ. Anh Đức cho biết, có một ngôi nhà cổ mua từ Thổ Hà (Bắc Ninh) sau khi dựng lên hoàn hảo theo ý một chủ nhà tại thủ đô đã ngốn mất 1,3 tỷ đồng. Chủ nhân còn nhờ bên bảo tàng về giám định gắn một biển đồng công nhận niên đại ngôi nhà.
Nguồn nhà cổ ở Hà Nội đang hiếm dần, những ngôi nhà còn lại tập trung nhiều trong gia đình người dân các làng cổ quanh ngoại thành nằm ở khu vực Nhật Tân, dọc theo đường Lạc Long Quân, khu vực quận Hoàng Mai. Nhưng người có nhà cũng bắt đầu giữ nhà không muốn bán. Để có nguồn nhà cung cấp cho khách, người kinh doanh nhà cổ mở rộng phạm vi săn nhà về các tỉnh.
Giới buôn nhà cổ cho biết, những ngôi nhà thờ của giáo dân vùng Thanh Hóa xây dựng từ những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 rộng 150-300 m2 (được mua và bán) chiếm số lượng lớn nhất trong năm 2004. Bởi người chơi nhà đang thích những ngôi nhà cao, cân đối, diện tích sử dụng lớn. Những ngôi nhà này không chỉ về Hà Nội mà được chuyển về dựng ở các tỉnh miền Trung, TP HCM. Năm ngoái, dân buôn nhà cổ “lé mắt” khi có khách hàng từ TP HCM ra mua và yêu cầu chuyển vào cùng lúc 17 ngôi nhà cổ thuộc loại “kinh khủng” về kích thước và giá cả.
 |
|
Ngôi nhà cổ của anh Nguyễn Đức Nhuận. |
Nhà cổ các nơi đang về Hà Nội nhưng không bằng lượng nhà đang vơi đi. Nhiều người có nhà cổ phải bán nhà vì không có tiền bảo quản, vì đất chật con đông. Nhưng cũng ở Hà Nội vẫn có người gìn giữ ngôi nhà cổ để sinh sống. Với họ, nhà cổ là nếp xưa cần phải giữ gìn.
Bị vây bọc giữa những ngôi nhà cao tầng hiện đại cạnh ĐH Thương mại, ngôi nhà dựng từ thời Đồng Khánh của gia đình anh Nguyễn Đức Nhuận gần như lọt thỏm trên mảnh đất rộng 360 m2. Ngôi nhà đã có bảy đời từng sinh sống và được sửa chữa nhiều lần.
Anh Nhuận cho biết dù có sửa chữa, cải tạo nhưng vẫn giữ lấy dáng nhà xưa. Bên cạnh ngôi nhà anh xây mấy gian phòng nhỏ để làm phòng bếp, nơi để xe, công trình phụ. Mọi sinh hoạt còn lại đều diễn ra trong ngôi nhà cổ. “Tôi thừa khả năng để xây dựng một ngôi nhà hiện đại nhưng không thể có được cảnh gia đình đủ cả ông bà, con cháu quây quần đầm ấm mỗi tối như ở trong ngôi nhà này”, anh nói.
 |
|
Bà Quyên trong căn nhà cổ. |
“Ngôi nhà này do các cụ để lại, nó lưu giữ nhiều kỷ niệm của gia đình nên ai hỏi mua tôi cũng không bán”, bà Nguyễn Thị Quyên (80 tuổi) tự hào kể về nhà cổ dựng từ năm Mậu Dần (1878) thời vua Tự Đức của gia đình mình. Ngôi nhà năm gian dài 14 m với tổng diện tích 105 m2 mà bà đang sống cùng cậu con trai nằm trong làng Mai Dịch (quận Cầu Giấy) đã làm không ít người chơi nhà cổ phải ước ao khi còn nguyên vẹn đủ bộ cửa bức bàn, 30 chiếc cột (chu vi mỗi cột 85-90 cm) xếp theo bôn hàng (còn gọi là nhà tứ trụ) làm bằng gỗ lim, các họa tiết chạm trổ hoa lá cách điệu hình rồng từ bàn thờ đến các bộ phận.
(Theo Tuổi Trẻ Chủ Nhật)