Hành vi Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng của ông Trần Ngọc Linh, Nguyễn Thành Ngôn (hai cựu Giám đốc Công ty Điện lực Bình Thuận) và Huỳnh Tuấn Ân (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Tuấn Ân) sẽ bị TAND tỉnh Lâm Đồng (cơ sở Bình Thuận cũ) đưa ra xét xử, ngày 23/9.
Cùng hầu tòa còn có 23 bị cáo khác là cựu cán bộ, nhân viên EVN Bình Thuận, Tập đoàn Tuấn Ân và 11 công ty mua bán hóa đơn tại Long An, TP HCM.
Ngoài hành vi thông thầu, các bị cáo còn bị truy tố về nhiều tội danh như: Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng, In - phát hành - mua bán trái phép hóa đơn và chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước.
Đây là vụ án đã được Bộ Công an điều tra từ cuối năm 2023, xác định ngân sách bị thiệt hại 50 tỷ đồng trong các gói thầu và thiệt hại thuế hơn 156 tỷ đồng.
Huỳnh Tuấn Ân (bên trái), Trần Ngọc Linh và Nguyễn Thành Ngôn tại cơ quan điều tra, tháng 12/2023. Ảnh: Bộ Công an
Thỏa thuận 'ngầm' qua 2 đời giám đốc
Cáo trạng xác định, từ năm 2017 đến năm 2023, Linh và Ngôn đã chỉ đạo cấp dưới thông đồng với các nhân viên của Tập đoàn Tuấn Ân để giúp Công ty TBĐ Tuấn Ân trúng 25 gói thầu cung cấp vật tư, thiết bị cho EVN Bình Thuận trái quy định bằng nhiều thủ đoạn tinh vi.
Trước đó, Ân đã gặp, thống nhất với ông Trần Ngọc Linh về việc tạo điều kiện cho công ty của mình trúng các gói thầu cung cấp thiết bị cho EVN Bình Thuận giai đoạn 2017 đến năm 2021. Đổi lại, Ân chi ngoài hợp đồng 5-6% cho EVN Bình Thuận và để ông Linh góp 500 triệu đồng vào Tập đoàn Tuấn Ân với tư cách cổ đông chiến lược.
Khi ông Linh nghỉ hưu tháng 11/2021, giám đốc kế nhiệm là Nguyễn Thành Ngôn đã tiếp tục thực hiện thỏa thuận ngầm này.
Một tháng trước phát hành hồ sơ mời thầu, EVN Bình Thuận thông tin cho người của Tập đoàn Tuấn Ân biết về nhu cầu mua sắm sắp tới, tiếp nhận danh mục hàng hóa và hồ sơ đặc tính kỹ thuật để công ty này nắm bắt trước các mặt hàng sẽ mua sắm, xác định mặt hàng nào đã có, mặt hàng nào cần sản xuất với các đặc tính kỹ thuật cài thầu, đưa thêm một số thông số kỹ thuật gắn với sản phẩm Công ty TBĐ Tuấn Ân, tạo các điều kiện lợi thế cho công ty này "đảm bảo trúng thầu".
Tiếp nhận danh mục sản phẩm, người phụ trách Công ty TBĐ Tuấn Ân lập phiếu duyệt giá ban đầu dựa trên nguyên tắc: giá vốn các mặt hàng sản xuất tại Tuấn Ân Long An được Ân ấn định 10% lợi nhuận; trước khi bán cho EVN Bình Thuận, Công ty Tuấn Ân Long An phải bán qua đại lý của Tập đoàn với giá được nâng lên 20-40%. Sau đó đại lý bán cho EVN Bình Thuận, cộng với các chi phí khác và tỷ lệ lợi nhuận theo quy chế (tối thiểu 6,5% sau thuế) sẽ thành giá bán.
Giá bán này sau đó tiếp tục được cộng thêm 5-8% để lập báo giá dự toán của Công ty TBĐ Tuấn Ân gửi cho EVN Bình Thuận, với lý do để EVN Bình Thuận sử dụng báo giá này phê duyệt dự toán, khi dự thầu, giá dự thầu sẽ thấp hơn giá dự toán khoảng 5-8%, không ảnh hưởng đến lợi nhuận theo phiếu duyệt giá.
Ngoài báo giá của Công ty TBĐ Tuấn Ân, cấp dưới của Ân còn lập, sử dụng đồng thời báo giá khống của các Công ty Minh Hòa, Công ty Minh Cường Thịnh và Công ty Polymer Alpha theo nguyên tắc báo giá của các công ty này cao hơn báo giá của Công ty TBĐ Tuấn Ân khoảng 5%, sau đó dùng các công ty này làm "quân xanh" tham gia thầu.
Không dừng lại ở đó, EVN Bình Thuận còn lựa chọn một số hàng hóa có các đặc tính kỹ thuật điển hình đưa vào hồ sơ mời thầu (cài thầu), tạo lợi thế cho Công ty TBĐ Tuấn Ân, làm hạn chế khả năng dự thầu, cạnh tranh của nhà thầu khác. Chẳng hạn, đối với nhóm hàng mua sắm là các sản phẩm có vật liệu cách điện Polymer tại 10 gói thầu gắn với yêu cầu chỉ tiêu thử nghiệm được thực hiện bởi cơ quan thử nghiệm tại nước ngoài, nên rất ít nhà thầu đáp ứng được...
Nhờ đó, Tập đoàn Tuấn Ân đã trúng 25 gói thầu tại EVN Bình Thuận một cách ngoạn mục, gần như không có đối thủ cạnh tranh. Qua thực nghiệm điều tra tại Nhà máy sản xuất của Tập đoàn Tuấn Ân tại Long An, cơ quan điều tra xác định hành vi trên đã gây thiệt hại cho ngân sách gần 50 tỷ đồng.
Trụ sở Công ty Điện lực Bình Thuận, nay là Điện lực Lâm Đồng. Ảnh: Tư Huynh
Lãnh đạo EVN Bình Thuận nhận tiền tỷ
Sau khi trúng thầu, Ân chỉ đạo cấp dưới nhiều lần chi cho EVN Bình Thuận hơn 10,3 tỷ đồng; trong đó hai cựu giám đốc Linh và Ngôn nhận hối lộ lần lượt hơn 2,3 tỷ và 1,3 tỷ đồng. Số tiền còn lại dùng để chi lễ Tết và các hoạt động nội bộ khác của EVN Bình Thuận.
Ngoài ra, để che giấu lợi nhuận thực tế, hợp thức cho việc nâng khống giá, rút tiền để chi ngoài hợp đồng và giảm số tiền thuế phải nộp, Ân còn lập và chỉ đạo các công ty trong Tập đoàn sử dụng song song 2 hệ thống kế toán (nội bộ và báo cáo thuế); đồng thời mua 1.163 hóa đơn khống của 11 công ty để hợp thức hóa vi phạm, gây thiệt hại về thuế hơn 156 tỷ đồng.
Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 4 ngày, từ 23 đến 26/9. VKSND Tối cao phân công VKSND tỉnh Lâm Đồng giữ quyền công tố và kiểm sát xét xử.
Khải Nguyên