"Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nhiều lần khẳng định những rủi ro hạt nhân hiện nay đã ở mức báo động cao, do đó phải tránh mọi hành động có thể dẫn tới tính toán sai lầm hoặc leo thang căng thẳng gây hậu quả thảm khốc. Không được phép tiến hành thử nghiệm hạt nhân trong bất kỳ hoàn cảnh nào", Farhan Haq, phó phát ngôn viên của ông Guterres, cho biết hôm 30/10.
Phát biểu được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố đã chỉ thị Bộ Quốc phòng Mỹ lập tức nối lại thử nghiệm vũ khí hạt nhân, cho rằng đây là động thái "dựa trên cơ sở bình đẳng" do các quốc gia khác đang tiến hành thử nghiệm.
Không có thông tin nào cho thấy các cường quốc hạt nhân, trong đó có Nga và Trung Quốc, đã thực hiện thử nghiệm hạt nhân trong thời gian gần đây.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres phát biểu tại Đại hội đồng ngày 23/9. Ảnh: AFP
Hạ nghị sĩ Dân chủ Dina Titus phản đối quyết định của Tổng thống Trump, nói rằng bà sẽ đề xuất dự luật "chặn đứng" mọi hoạt động nhằm nối lại thử nghiệm hạt nhân ở bang quê nhà Nevada. Thượng nghị sĩ Dân chủ Jacky Rosen cũng tuyên bố sẽ "đấu tranh để ngăn chặn việc này".
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 30/10 khẳng định Nga không thử vũ khí nguyên tử, nhưng tuyên bố Moskva sẽ làm tương tự nếu Washington nối lại hoạt động này. Ông cũng nhấn mạnh các vụ phóng tên lửa hành trình Burevestnik và siêu ngư lôi Poseidon "không phải thử vũ khí hạt nhân, mà chỉ nhằm phát triển hệ thống phòng thủ".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn kêu gọi Mỹ "tuân thủ nghiêm túc" lệnh cấm thử hạt nhân trên toàn cầu. Mỹ đã ký Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện từ năm 1996, trong đó cấm tất cả các vụ nổ thử nghiệm hạt nhân, dù vì mục đích quân sự hay dân sự.
Kho vũ khí nguyên tử của Mỹ hiện nay thuộc quyền quản lý của Bộ Năng lượng, không phải do Bộ Quốc phòng kiểm soát. Dữ liệu của Bộ Năng lượng Mỹ tính đến tháng 9/2023 cho thấy nước này sở hữu 3.748 đầu đạn hạt nhân, trong đó 2.170 đầu đạn ở trạng thái sẵn sàng khai hỏa.
Mỹ và Nga những năm qua thường xuyên thử các hệ thống vũ khí mang được đầu đạn hạt nhân, trong đó có tên lửa đạn đạo xuyên lục địa và chiến đấu cơ, nhưng chúng đều không mang đầu đạn hoặc chỉ có thiết bị mô phỏng. Hoạt động này chủ yếu nhằm kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu và độ tin cậy của phương tiện mang phóng.
Huyền Lê (Theo AFP, USA Today)