Lịch sử các khu định cư Do Thái trên Dải Gaza

Israel đang tiếp tục tự nguyện rút khỏi 21 khu định cư Do Thái ở Gaza và 4 khu ở Bờ Tây. Sự kiện lịch sử này có thể sẽ khép lại một chương bất ổn tại vùng đất do Tel Aviv chiếm đóng từ cuộc chiến Trung Đông năm 1967.

Một hình ảnh trong cuộc chiến Trung Đông năm 1967.

Tháng 6/1967: Israel đánh chiếm Dải Gaza từ tay Ai Cập. Thủ tướng Israel lúc đó là Levi Eshkol tuyên bố rằng, khu vực duyên hải này sẽ "không bao giờ quay trở lại với Ai Cập". Cuối năm này, ông có kế hoạch lập các khu định cư Do Thái trên đất chiếm của Ai Cập để tạo một vùng đệm tại sườn phía tây nam Israel.

Nhưng ý tưởng của Thủ tướng Levi Eshkol gặp phải sự phản đối gay gắt của chính phủ Israel do những mối lo ngại các khu định cư sẽ bị người Palestine trong khu vực tấn công, hơn nữa tại đây đang thiếu nguồn nước trầm trọng.

Tháng 6/1970: Chính phủ Israel đồng ý thông qua quyết định ban đầu về việc thành lập các khu định cư tại Gaza. Hai năm sau, chính phủ Do Thái cho xây dựng hai tiền đồn quân sự ở Gaza, về sau chúng trở thành hai khu dân cư Netzarim và Kfar Darom.

Năm 1977: Có thêm nhiều thường dân Israel được phép chuyển vào sinh sống bên trong các doanh trại ở Gaza và những khu định cư mới cũng mọc lên tại đây.

Năm 1982: Israel cho di tản khu định cư Yamit trên bán đảo Sinai, như một phần của việc trao trả vùng lãnh thổ này cho Ai Cập theo một hiệp định hoà bình. Một số người định cư bị giải toả được đưa tới Gaza sinh sống. Khi cuộc nổi dậy đầu tiên của người Palestine nổ ra tại Gaza năm 1987, Israel đối phó bằng cách cho xây thêm nhiều khu định cư Do Thái.

Ngày 13/9/1993: Israel và người Palestine ký hiệp ước hoà bình Oslo lịch sử, dọn đường cho việc Tel Aviv cho rút một phần khỏi Dải Gaza. Một thập kỷ sau, vào tháng 12/2003 Thủ tướng Israel Ariel Sharon giới thiệu kế hoạch dỡ bỏ toàn bộ các khu định cư ở Gaza và 4 khu ở Bờ Tây. Vào thời điểm này đang có hơn 8.000 người Do Thái sinh sống tại 21 khu định cư Gaza.

Tháng 10/2004: Kế hoạch triệt thoái khỏi Gaza của Thủ tướng Sharon được Quốc hội Israel thông qua. Đến ngày 15/8/2005, Israel bắt đầu chiến dịch rút khỏi các khu định cư tại vùng đất duyên hải này.

Các binh sĩ Israel và người định cư ôm nhau khóc trước khi phải rời bỏ khu định cư Nissanit.

Tel Aviv đang cho giải toả toàn bộ 21 khu định cư Do Thái trên Dải Gaza và 4 khu ở Bờ Tây, đồng thời rút lực lượng bảo vệ những khu dân cư này. Sau đây là danh sách 25 khu định cư thuộc diện phải dỡ bỏ hoàn toàn:

1. Elei Sinai: Nằm ở phía bắc Dải Gaza, được thành lập năm 1983 với khoảng 400 dân.

2. Nissanit: Cũng ở phía bắc Gaza, ra đời năm 1980 với vai trò ban đầu là một tiền đồn quân sự. Năm 1993 nó được chuyển đổi thành một khu dân cư và có chừng 1.100 người Do Thái sinh sống.

3. Dugit: Toạ lạc ở phía bắc Gaza kể từ năm 1982 và chỉ có 80 dân.

4. Netzarim: Nằm tại khu vực miền trung Gaza, gần thành phố Gaza City. Khu định cư này ra đời năm 1984 với 500 người sinh sống.

5. Neve Dekalim: Thuộc khối các khu định cư Gush Katif ở miền nam Gaza, được thiết lập năm 1983. Đây là khu định cư lớn nhất Gaza có 2.700 người.

6. Kfar Darom: Thuộc miền trung Gaza, gần thành phố Palestine Deir el-Balah. Đây là nơi tập trung đông người Do Thái từ trước khi nhà nước Israel ra đời, nhưng sau đó địa điểm này bị giải toả vào năm 1947 khi Ai Cập vây hãm.

Israel cho xây dựng một tiền đồn quân sự sau khi chiếm Gaza của Ai Cập trong cuộc chiến năm 1967. Những nhóm thường dân bắt đầu được đưa tới đây sinh sống từ năm 1989. Khi bị sơ tán nơi này có khoảng 500 người, gồm những nhân vật cứng rắn tham gia cuộc tuần hành phản đối rầm rộ vừa qua.

7. Netzer Hazani: Đây là một phần của khối Gush Katif, ra đời năm 1977 với vai trò là một cộng đồng làm nông trang và có 460 người sinh sống.

8. Tel Katifa: Nằm gần thành phố Deir el-Balah, được thành lập năm 1992 với chừng 100 người quần cư.

9. Shirat Hayam: Nằm bên bờ Địa Trung Hải và được hình thành năm 2001 với vỏn vẹn 42 người.

10. Katif: Một bộ phận của khối khu định cư Gush Katif, ra đời năm 1985 có 400 dân.

11. Ganel Tal: Thuộc khối Gush Katif, thiết lập năm 1979 và có 400 người sinh sống.

12. Kafar Yam: Một bộ phận của khối Gush Katif, hình thành năm 1983. Đây là một trong những khu định cư có quy mô nhỏ nhất Gaza vì chỉ có 4 hộ gia đình sinh sống.

13. Gadid: Xây dựng năm 1982, thuộc khối Gush Katif và là nơi sinh sống của 350 người.

Những ngôi nhà bên trong một khu định cư.

14. Gan Or: Thuộc khối Gush Katif và đây là một cộng đồng tôn giáo hình thành từ năm 1983. Rất nhiều trong số 350 người của khu định cư làm nghề nông.

15. Bedolah: Cũng là một cộng đồng tôn giáo làm nông nghiệp nằm trong khối Gush Katif, ra đời năm 1986 với 220 người sinh sống. Trong số này có một số người nhập cư đến từ Pháp.

16. Atzmona: Thuộc Gush Katif có khoảng 650 người.

17. Kerem Atzmona: Đây là một tiền đồn của khu định cư Atzmona và chỉ có một vài gia đình sinh sống.

18. Morag: Nằm ở phía nam Gaza và hình thành năm 1983, có 220 người.

19. Peat Sadeh: Thuộc khối Gush Katif và là một cộng đồng dân cư thế tục sinh sống bên bờ biển quần cư từ năm 1989, với dân số khoảng 100 người.

20. Slav: Nằm dọc bờ biển Gaza ra đời từ năm 1982 và chỉ có 40 người sinh sống.

21. Rafiah Yam: Một phần trong khối khu định cư Gush Katif, gần thành phố Rafah của Palestine. Địa điểm này thành lập năm 1984 và có chừng 140 người.

22. Kadim: Khu định cư tại Bờ Tây, ra đời năm 1984 tại vị trí phía đông của thành phố Palestine là Jenin. Có khoảng 170 người Do Thái sống ở đây.

23. Ganim: Cũng gần thành phố Jenin và có hơn 170 người.

24. Sanur: Đây là một khu định cư nằm tách biệt ở vùng thung lũng Dotan linh thiêng theo kinh thánh. Nó được thành lập năm 1987 làm nơi sinh sống cho những người Nga nhập cư. Hiện khu dịnh cư này có 105 người, trong đó có nhiều người chủ trương phản đối việc sơ tán.

25. Homesh: Cũng thuộc khu Bờ Tây, ra đời năm 1980 trên một đỉnh đồi và có 230 người sinh sống.

Đình Chính (theo Reuters, AP)