Lễ hội vừa được đưa vào danh mục di sản phi vật thể quốc gia theo quyết định ngày 10/12 do Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch Nguyễn Văn Hùng ký.
Lễ hội cầu ngư ở Xương Lý. Ảnh: Thu Dịu
Phần lễ gồm: Lễ nghinh thần Nam Hải, lễ tỉnh sinh, tế cầu quốc thái dân an, ngư dân ra khơi bình an, đánh bắt hải sản được mùa... Phần hội gồm nhiều loại hình thể thao, nghệ thuật truyền thống đặc sắc như: hát bả trạo, hát bội, chèo thuyền, bơi thúng, đánh bài chòi và các trò chơi dân gian khác.
Những năm gần đây, lễ không chỉ là sinh hoạt văn hóa của người dân làng biển mà còn thu hút nhiều du khách, góp phần vào bản sắc của du lịch Quy Nhơn.
Theo địa bạ tỉnh Bình Định lập vào triều Nguyễn năm Minh Mạng thứ 20 (năm 1839), thôn Xương Lý thuộc tổng Trung An, huyện Phù Cát, phủ Hoài Nhơn. Thôn Xương Lý còn được dân địa phương gọi bằng tê Vũng Nồm, tên gọi này còn tồn tại đến ngày nay. Làng chài Xương Lý hiện nay gồm 2 thôn Lý Chánh và Lý Hòa thuộc xã Nhơn Lý, TP Quy Nhơn.
Ở đây có Lăng Ông Nam Hải (cá ông, cá voi) vạn đầm Xương Lý được người dân tạo lập để thờ cá voi (thần Nam Hải) theo tín ngưỡng của cư dân miền biển.
Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia thứ 6 của tỉnh Bình Định được ghi danh, tiếp sau Võ cổ truyền Bình Định, Hát bội Bình Định, Nghệ thuật Bài chòi Bình Định, Lễ hội chùa Bà – Cảng thị Nước Mặn, Nghề chằm nón ngựa Phú Gia.
Nghĩa Bình