Anh Trần Thoả, người dân xã Kỳ Xuân cho biết từ khi có phong trào đưa nhau đi lặn thuê, nhiều nhà đã xoá được tranh tre, xây cất được nhà cao tầng. Đi vào các làng trong xã này chủ yếu gặp cụ già, đàn bà và con nít và những người đàn ông bị “nước ép” (do thay đổi áp suất đột ngột dưới đáy biển) tàn tật.
Anh Nguyễn Văn Viễn (41 tuổi, ở làng Xuân Tiến, xã Kỳ Xuân) với thâm niên 12 năm đi lặn thuê bắt sò huyết ở biển Bình Thuận, nay đôi chân liệt hoàn toàn tâm sự: "Cái chua xót của nghề lặn biển là không bị “nước ép” dưới đáy đại dương thì sau nhiều năm hành nghề lặn thuê trở về quê, sức khoẻ yếu, chân tay bại liệt dần, sống đời sống thực vật. Vì mánh cơm mang áo, kiếm tiền về đong gạo cho vợ con phải liều đi lặn thôi”.
 |
|
Những căn nhà khang trang ở làng Nam Thắng (xã Kỳ Xuân) được xây lên từ tiền đi lặn thuê. Ảnh: Đại Huệ |
Ông Nguyễn Xuân Lĩnh, cán bộ UBND xã Kỳ Xuân cho biết toàn xã có 8 làng thì tất thảy đều có dân đi lặn thuê khắp trong Nam ngoài Bắc. Đông nhất là vào lặn bắt sò, mò trai ở Bình Thuận. Từ những năm 1990 trở lại đây, trung bình mỗi năm có hơn 600-700 lượt người dân đi lặn, có những năm hơn 1.000 người đi. Đến nay, từ nghề đi lặn thuê nhiều xóm kinh tế có khá hơn, nhưng thi thoảng lại nhận được tin buồn "có người đi lặn bị chết đang trên đường chở xác về nhà”.
Theo ông Lĩnh và những nguời đi lặn cố cựu trở về, trước đây, ngư dân thường lặn và đánh bắt cá bằng thuyền nhỏ gần bờ, nhưng từ ngày nạn đánh bắt hải sản bằng chất nổ và xung điện, con tôm con cá gần bờ cạn kiệt dần. Không có tiền đóng thuyền đánh bắt xa bờ, đất chật, người đông, thanh niên phải vào các tỉnh miền Nam kiếm kế mưu sinh. Ban đầu, có một số thanh niên ở làng Bắc Thắng đi lặn thuê bắt sò cho các chủ ghe ở tỉnh Bình Thuận đưa về hàng chục triệu đồng mỗi năm. Từ những ngư dân thất học, đến nam học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường cũng bỏ học theo đàn anh đi...tập lặn kiếm tiền.
Những năm đầu, người dân Kỳ Xuân xem như nghề lặn thuê đang mở ra cơ hội đổi đời làm giàu nhanh nhất. Và họ tự truyền “mánh nghề” cho nhau. Trẻ từ 15-16 tuổi chưa đủ sức khoẻ lặn xuống dại dương thì ở trên ghe vừa quan sát tập lặn vừa phục vụ các anh lặn dưới sâu.
Trong số gần 100 người bị tai nạn, sống sót trở về ở xã Kỳ Xuân, hiện có 10 người mất lao động hoàn toàn sống đời sống thực vật. Theo thống kê của UBND xã Kỳ Xuân, vừa qua có tới hơn 40 người dân trong xã bị tử nạn về nghề lặn thuê này.
 |
|
Anh Phan Văn Hồng bị liệt nửa người đang nằm ăn cơm trên giường. Ảnh: Đại Huệ |
Căn nhà cấp bốn của anh Phan Văn Hồng, 33 tuổi, ở làng Bắc Thắng trống hoác. Anh Hồng tay yếu ớt, run run nâng thìa cơm lên miệng. Bữa cơm chiều của anh Hồng cũng chỉ có bát cơm với một ít moi biển rang và bát nước mắm. Mắt ứa lệ, anh thềo thào nói: "Năm 16 tuổi, nhà nghèo, tôi phải bỏ học theo anh trai vào biển Hàm Tân-Bình Thuận bắt đầu tập lặn thuê. Sau bốn năm đi lặn tích cóp được hơn 10 triệu đồng gửi về nhà, tôi bị "ép nước", nằm liệt giường 8 năm nay".
Anh Hồng kể, hôm ấy, anh cùng 13 người cùng xã đang lặn sâu dưới 35 mét bắt sò huyết tại vùng biển Hàm Tân, Bình Thuận, chủ ghe phát hiện có kiểm ngư liền vội kéo anh, em thợ lặn lên nhanh để đánh ghe bỏ chạy, tránh phạt. Anh Hồng bị kéo lên quá nhanh, thay đổi đột ngột áp suất, tím tái mặt mày choáng bổ gục xuống sàn ghe. Anh được đưa đi khắp các bệnh viện từ bệnh viện Hàm Tân lên Vũng Tàu rồi đến TP HCM chữa trị, nhưng chỉ cứu sự sống được nửa thân mình.
Cạnh nhà anh Hồng, anh Nguyễn Hữu Trình, 44 tuổi, sau sáu năm đi lặn, nay trở về trong tình trạng đôi chân teo, liệt dần theo thời gian. Anh Trình bùi ngùi nói: “Sau khi tôi vớt xác của em Trần Liêu (16 tuổi) ở cùng làng, làm cùng thuyền bị tử nạn ở đáy biển, tôi định cố vài chuyến nữa là bỏ nghề. Nhưng tôi chưa kịp bỏ thì cũng bị “ép nước”, dốc hết tài sản vốn liếng chạy chữa, nhưng đôi chân bị liệt”. Nay đời sống hai vợ chồng anh Trình cùng đứa con 10 tuổi chỉ trông chờ vào hai sào ruộng lúa do vợ cấy cày.
Nhiều người dân Kỳ Xuân cho biết dù nghề lặn là nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cũng có thu nhập nên nhiều người vẫn lao vào. Thợ lặn xã Kỳ Xuân có tiếng vì dám dấn thân lặn sâu và lặn lâu dưới đáy biển, nhưng cũng có tiếng về con số tử nạn và tàn phế và nghề lặn thuê này.
Đại Huệ