Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin dự kiến được tổ chức tại Alaska ngày 15/8. Trước thềm cuộc gặp, Kirill Dmitriev, trợ lý cấp cao của Tổng thống Nga, kỳ vọng đây sẽ là sự kiện "mang lại hy vọng, hòa bình và an ninh toàn cầu".
Dù vấn đề Ukraine được tuyên bố là trọng tâm cuộc gặp, Moskva lại xem đây là cơ hội để tái thiết quan hệ với Washington hơn là giải quyết chiến sự. Truyền thông Nga cũng mô tả cuộc gặp là tiền đề cho mối quan hệ gần gũi hơn giữa hai cường quốc ngang hàng.
Sergey Gavrilov, nghị sĩ cấp cao Nga, cho biết nhiều vấn đề toàn cầu "quan trọng hơn nhiều so với chiến sự Ukraine" sẽ được hai lãnh đạo thảo luận tại Alaska, trong đó có những kế hoạch đầy tham vọng về hợp tác kinh tế và cơ sở hạ tầng ở Bắc Cực.
Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Mỹ Trump tại cuộc gặp ở hội nghị G20 ở Nhật Bản năm 2019. Ảnh: Điện Kremlin
Kể từ khi thông tin về cuộc gặp thượng đỉnh được công bố, truyền thông Nga đã đăng nhiều câu chuyện về đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và ông Dmitriev cùng ăn bánh bao chiên tại một nhà hàng ở thủ đô Nga. Họ cũng đưa tin về việc hai quan chức đến thăm một địa điểm được lựa chọn để xây khách sạn "tháp Trump ở Moskva".
Ngoài triển vọng hợp tác và thắt chặt quan hệ, nhiều người Nga tin rằng chỉ riêng việc cuộc gặp được tổ chức trên đất Mỹ đã được xem là một chiến thắng với ông Putin. Điều này giúp khôi phục vị thế quốc tế của lãnh đạo Nga sau hơn ba năm bị phần lớn phương Tây quay lưng và thậm chí đối mặt với lệnh bắt từ Tòa Hình sự Quốc tế, theo giới quan sát.
"Ông ấy có thể nói 'hãy nhìn xem, các vị cố cô lập tôi, nhưng tôi đã gặp Tổng thống Mỹ trong khi các vị phải quỵ lụy van nài'", Sergey Radchenko, nhà sử học về Chiến tranh Lạnh tại Đại học Johns Hopkins, nói.
Ông thêm rằng việc "đứng ngang hàng với Mỹ" là điều Nga luôn mong muốn và "thực sự quan trọng" với ông Putin.
Việc hạn chót trong tối hậu thư ông Trump đưa ra với Nga trôi qua mà không có lệnh trừng phạt nào được công bố đã khiến nhiều nhà ngoại giao châu Âu lo ngại. Họ cho rằng động thái này báo hiệu Nga sẽ không phải chịu thêm áp lực nghiêm trọng nào từ phía Mỹ, bất kể chuyện gì xảy ra với Ukraine.
Alexander Yakovenko, cựu đại sứ Nga, viết trong bài bình luận đăng trên hãng thông tấn RIA Novosti rằng "giải quyết cuộc chiến ở Ukraine đã trở thành vấn đề thứ yếu trong quan hệ giữa Nga và Mỹ, thậm chí nó không khác gì một trở ngại cho tiến trình bình thường hóa mà chúng tôi phải cùng nhau vượt qua".
"Kịch bản lý tưởng với ông Putin là tách biệt quan hệ với Mỹ khỏi vấn đề Ukraine, hy vọng các vấn đề kinh tế và chính trị khác sẽ khiến Tổng thống Trump quan tâm nhiều hơn là xung đột Ukraine", Abbas Gallyamov, nhà phân tích chính trị Nga và từng là người soạn phát biểu cho ông Putin, nói.
Về chiến sự Ukraine, giới quan sát nhận thấy có rất ít dấu hiệu ông Putin có ý định nhượng bộ. "Để tránh xung đột với ông Trump, ông Putin có thể đồng ý nhượng bộ một vài vấn đề thứ yếu, nhưng sẽ không kết thúc xung đột", Gallyamov cho hay.
Các nhà ngoại giao phương Tây và giới phân tích Nga đều cho rằng ông chủ Điện Kremlin tin họ đang thắng thế trên chiến trường và có thể đạt được các mục tiêu đặt ra với chiến dịch, đặc biệt sau khi Washington hạn chế cung cấp vũ khí cho Kiev.
Alexandra Prokopenko, cựu cố vấn Ngân hàng Trung ương Nga và hiện là thành viên tại Trung tâm Carnegie Nga, cho hay điều đó không có nghĩa Nga sẽ phản đối lệnh ngừng bắn theo điều khoản mình mong muốn.
Một số nhà phân tích ở Moskva chỉ ra một khả năng là ông Putin đề nghị lệnh ngừng bắn hạn chế trên không, chấm dứt tấn công bằng tên lửa vào các thành phố Ukraine, trong khi Kiev ngừng tập kích bằng máy bay không người lái (UAV) vào sâu trong lãnh thổ Nga. Điều đó có thể đem lại lợi ích cho Nga, giúp họ tránh những cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào cơ sở hạ tầng năng lượng và công nghiệp quân sự quan trọng.
Tổng thống Putin bắt tay với ông Witkoff tại Điện Kremlin hôm 6/8. Ảnh: Điện Kremlin
Đề xuất mà phía Nga đưa ra trước thềm cuộc gặp ở Alaska là kêu gọi Ukraine nhượng phần lãnh thổ phía bắc vùng Donetsk, một trong 4 khu vực mà Moskva tuyên bố sáp nhập cuối năm 2022, để đổi lấy lệnh ngừng bắn.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bác bỏ ý tưởng này, tuyên bố sẽ không nhượng đất. Các lãnh đạo châu Âu ủng hộ Ukraine, nói rằng điều này chỉ có thể tiến hành trên nguyên tắc có đi có lại và đi kèm các đảm bảo an ninh.
Nhưng theo ông Trump, cả Nga và Ukraine đều sẽ cần phải nhượng bộ về đất để chấm dứt chiến sự. "Sẽ có trao đổi, sẽ có thay đổi về đất đai", ông nói.
Tổng thống Mỹ thêm rằng cuộc gặp với ông Putin là hành động "thăm dò" để biết liệu nỗ lực thúc đẩy hòa bình có thể đạt tiến triển hay không. Ông cảnh báo khả năng Mỹ từ bỏ vai trò trung gian nếu thấy "chuyện này không thể giải quyết được".
Trong khi nhiều người mong mỏi một thỏa thuận hòa bình để chấm dứt xung đột, với nhiều người Nga, kỳ vọng của họ dường như chỉ là "chiến thắng".
"Chúng tôi cần chiến thắng. Phải chiến thắng. Một cuộc chiến khốc liệt đang diễn ra và nó sẽ không thể kết thúc với cuộc gặp ở Alaska", Vladimir Solovyov, một trong những người dẫn chương trình truyền hình hàng đầu của Nga, nói.
Thùy Lâm (Theo WSJ, Moscow Times, AFP)