Báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho thấy, khu vực này đóng góp trực tiếp khoảng 4,8% GDP của cả nước, gián tiếp trên 30% GDP thông qua giá trị gia tăng của kinh tế hộ thành viên. Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã sản xuất, cung ứng 18-32% hàng lương thực, thực phẩm và nhiều mặt hàng tiêu dùng khác, góp phần ổn định giá cả thị trường và kiềm chế lạm phát.
Đánh giá cao những thành tựu trên nhưng tại Đại hội lần VI của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sáng 22/12, Thủ tướng nói vẫn cần nhìn nhận thẳng thắn khu vực này có nhiều tiềm năng, lợi thế nhưng phát triển chưa xứng. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng còn thấp so với các khu vực kinh tế khác. Giữa các vùng miền, khu vực nông nghiệp và phi nông nghiệp phát triển không đồng đều.
Sự liên kết giữa các cấp, với loại hình kinh tế khác còn yếu. Mặc dù hơn 10.700 hợp tác xã thành lập mới trong bốn năm qua nhưng số liệu cho thấy, hơn 5.100 hợp tác xã bị giải thể và 8.200 hợp tác xã hoạt động kém hiệu quả, phải cơ cấu lại hoặc chuyển sang hình thức khác.
Một số gian hàng của các hợp tác xã trưng bày tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình, ngày 22/12. Ảnh: VGP
Ở Việt Nam, gần 27 triệu hộ cá thể toàn quốc, cho thấy nhu cầu lớn trong liên kết, hợp tác theo mô hình này để sản xuất và giải quyết nhu cầu của đời sống. Theo đánh giá của Liên đoàn hợp tác quốc tế, đây là phương thức phù hợp với xu hướng phát triển của kinh tế bao trùm, kinh tế chia sẻ. Các thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi, không ai bị bỏ lại phía sau.
Khi Việt Nam thực hiện cam kết quốc tế, khu vực về Hiệp định thương mại tự do, vấn đề an toàn, an ninh lương thực, cạnh tranh hàng hóa, theo Thủ tướng, sẽ rất gay gắt, nhất là với những hộ kinh doanh cá thể. Vì vậy, cần liên kết giữa các hộ kinh doanh nhỏ lẻ để xây dựng hợp tác xã, dần hình thành các liên hiệp hợp tác xã. Ông cho rằng đây là con đường phù hợp, hiệu quả nhất để cải thiện cuộc sống của hàng triệu nông hộ, cũng là bài học thành công của các nước phát triển.
Ông dẫn chứng trên thế giới, kinh tế hợp tác mà nòng cốt hợp tác xã là mô hình kinh tế phổ biến. Ở Mỹ, hợp tác xã nông nghiệp đảm nhận gần 1/3 công việc thu hoạch chế biến và thương mại nông nghiệp, tổng doanh thu đạt 100 tỷ USD. Hà Lan có 30 triệu, Nhật Bản có 65 triệu thành viên tham gia hợp tác xã.
Trong nhiệm kỳ mới 2021-2025, Liên minh đặt mục tiêu, ít nhất 60% hộ cá thể ở nông thôn là thành viên hợp tác xã, mỗi năm thu nhập tăng bình quân 6%. 85% cán bộ, người lao động được đào tạo kiến thức phù hợp với vị trí việc làm lập mới hàng năm ít nhất 2.000 hợp tác xã. Mỗi năm xây dựng khoảng 500 mô hình hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao gắn với chuỗi sản phẩm chủ lực quốc gia.
Đồng ý với chương trình hành động, mục tiêu này nhưng, Thủ tướng đề nghị tăng trách nhiệm của các cấp trong Liên minh hợp tác xã Việt Nam, với chức năng là đại diện cho hàng triệu nông hộ. Khi xây dựng các cơ chế chính sách, pháp luật về hợp tác xã phải phù hợp với đường lối của Đảng, nhất là vốn, đất đai và con người. Các hợp tác xã cần được xây dựng theo nguyên tắc tự lực, tự cường, nhanh thích ứng với thay đổi của thị trường. Mỗi vùng cần quy hoạch sản phẩm chủ lực gắn với nhà máy chế biến, hệ thống siêu thị tiêu thụ.
Hoàng Phương