Tổng thống Donald Trump cuối tuần trước triển khai Vệ binh Quốc gia để ứng phó các cuộc biểu tình ở Los Angeles, bang California sau khi đặc vụ liên bang tới thành phố để truy quét người nhập cư trái phép. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1965 một Tổng thống Mỹ triển khai Vệ binh Quốc gia tới bang mà không có sự đồng ý hoặc yêu cầu từ chính quyền bang.
"Los Angeles đã trở thành vùng lãnh thổ bị chiếm đóng", Phó chánh văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller, cố vấn lâu năm của ông Trump, giải thích về quyết định điều quân của Tổng thống, cho rằng Los Angeles đã trở thành một thành phố "vô pháp" tràn ngập người nhập cư trái phép.
"Chúng tôi đã nói suốt nhiều năm qua rằng đây là một cuộc chiến để cứu lấy nền văn minh. Ai có mắt giờ đều có thể thấy điều đó", ông nói thêm.
Giới quan sát cho rằng bình luận này phản ánh quan điểm cứng rắn của Miller, người được coi là "kiến trúc sư" xây dựng chính sách nhập cư cho Tổng thống Trump về nhập cư. Với ông, phương Tây đang phải đối mặt sự suy giảm vì người nhập cư và đây không chỉ là một cuộc khủng hoảng chính sách, mà còn là về sự sống còn.
Miller để lại dấu ấn đậm nét trong nỗ lực của Nhà Trắng nhằm sử dụng quyền lực hành pháp để theo đuổi nghị trình nhập cư, thường xuyên viện dẫn những đạo luật hiếm khi được sử dụng để trục xuất người cư trú bất hợp pháp ở Mỹ, NBC Right Now mô tả.
Ông cũng là người trực tiếp chịu trách nhiệm những vấn đề này. Trong cuộc họp tại trụ sở Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) cuối tháng trước, Miller cho hay Tổng thống Trump cảm thấy không hài lòng với tiến độ trục xuất người nhập cư hiện tại và yêu cầu ICE quyết liệt hơn nữa với nhiệm vụ được giao.
"Hãy nhanh chóng ra ngoài kia và bắt người nhập cư bất hợp pháp", Miller chỉ đạo các đặc vụ của ICE, thúc đẩy cơ quan này tiến hành chiến dịch truy quét quy mô lớn ở Los Angeles, châm ngòi làn sóng biểu tình.
Phó chánh văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller trả lời phỏng vấn ở Washington ngày 30/5. Ảnh: AFP
Miller sinh năm 1985 tại Santa Monica, bang California, là con thứ trong gia đình Do Thái theo khuynh hướng cánh tả, ủng hộ đảng Dân chủ. Tuy nhiên, sau khi đọc các tài liệu bảo thủ thời học trung học, Miller trở thành thành viên đảng Cộng hòa và mang suy nghĩ cánh hữu ở tuổi 16.
Miller tốt nghiệp Đại học Duke, bang Bắc Carolina, năm 2007, chuyên ngành khoa học chính trị và là cây viết bình luận bảo thủ cho báo trường. Ông sau đó bắt đầu sự nghiệp tại thủ đô Washington. Quan điểm chính trị bảo thủ của Miller đưa ông tới làm việc cho Michele Bachmann, khi đó là hạ nghị sĩ Minnesota.
"Tôi nhìn thấy cơ hội ở cậu ấy vì tôi có ấn tượng đó là một cá nhân rất nghiêm khắc", Bachmann kể lại với CNN, gọi Miller là người "thông minh, chăm chỉ và có năng lực cao".
Năm 2009, Miller trở thành thư ký cho hạ nghị sĩ John Shadegg, bang Arizona, tiếp đó là thượng nghị sĩ Jeff Sessions, bang Alabama. Ông Sessions yêu cầu thư ký chú ý đến Miller khi hai người gặp nhau vài năm trước đó.
Miller trở thành thân tín, đóng vai trò trung tâm trong thông điệp nhập cư của ông Sessions và giúp định hình những chỉ trích của nghị sĩ này đối với dự luật cải cách nhập cư lưỡng đảng năm 2013. Dự luật này cuối cùng không được Hạ viện thông qua.
Năm 2016, Miller tham gia chiến dịch tranh cử của ông Trump, giữ vai trò cố vấn chính sách cấp cao cho ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa. Trong suốt chiến dịch, Miller liên tục diễn thuyết trước đám đông để hâm nóng không khí cho những cuộc vận động tranh cử trước khi ông Trump bước ra sân khấu.
Sau khi đắc cử, ông Trump chọn Miller làm giám đốc chính sách quốc gia của nhóm chuyển giao quyền lực và cố vấn cấp cao. Nhiệm vụ ban đầu của Miller là thiết lập chính sách đối nội, dần dần tập trung chủ yếu vào nhập cư, giữ vai trò trung tâm trong nhiều quyết định của ông Trump trong vấn đề này.
Ông Miller bác bỏ quan điểm cho rằng sức mạnh của nước Mỹ được xây dựng thông qua sự cởi mở với người nhập cư.
"Miller là kiến trúc sư thiết lập hai trong số những chính sách gây tranh cãi nhất nhiệm kỳ một của ông Trump: lệnh cấm nhập cư và chia tách các gia đình", Naureen Shah, nhà vận động hành lang của tổ chức Liên minh Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), Washington, nói với USA Today.
Miller thuộc số ít cố vấn phục vụ ông Trump xuyên suốt nhiệm kỳ đầu đầy biến động nhân sự. Sau khi ông Trump hết nhiệm kỳ thứ nhất, Miller rời Nhà Trắng, làm chủ tịch America First Legal, tổ chức gồm các cựu cố vấn của ông Trump tự nhận là đối trọng của ACLU, để thách thức chính quyền ông Joe Biden trong những vấn đề như tự do ngôn luận, an ninh quốc gia.
"Stephen Miller là một trong những cố vấn được tin tưởng nhất và tại nhiệm lâu nhất của Tổng thống Trump vì một lý do: ông ấy được việc", Karoline Leavitt, thư ký báo chí Nhà Trắng, nói.
Ông Miller tham dự cuộc vận động của ông Trump tại Madison Square Garden, New York tháng 10/2024, tiếp tục thể hiện quan điểm cứng rắn về nhập cư với tuyên bố "nước Mỹ chỉ dành cho người Mỹ".
Khi nắm quyền nhiệm kỳ hai, ông Trump chọn Miller làm Phó chánh văn phòng Nhà Trắng và Cố vấn An ninh Nội địa. Miller thường xuất hiện trước công chúng để tái khẳng định các quan điểm của Tổng thống, sẵn sàng tranh luận với phóng viên.
Phó chánh văn phòng Nhà Trắng Stephen Miller và thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tại cuộc họp báo ngày 1/5. Ảnh: AFP
Trong cuộc họp với ICE tháng trước, Miller dẫn số liệu về việc số người trục xuất hàng ngày dưới thời ông Trump thấp hơn so với những gì chính quyền Biden làm được năm ngoái, cho rằng điều này chứng tỏ các đặc vụ ICE hiện chưa làm việc hiệu quả.
Ông cho rằng các đặc vụ ICE cần phải thay đổi cách làm một cách quyết liệt, tiến hành các cuộc đột kích vào những địa điểm mà người nhập cư không giấy tờ thường tụ tập để tìm việc, như cửa hàng tiện lợi hay siêu thị vật tư xây dựng.
Bất chấp làn sóng biểu tình ở Los Angeles, ICE tuyên bố vẫn sẽ tiếp tục thực hiện chiến thuật này, bởi các quan chức Nhà Trắng như Miller và Bộ An ninh Nội địa đã tuyên bố rõ ràng rằng ICE sẽ đối mặt hậu quả nếu không đạt chỉ tiêu bắt người. Bộ An ninh Nội địa từng buộc một giám đốc tạm quyền của ICE phải thôi việc và đang phát đi cảnh báo rằng lãnh đạo kế nhiệm cũng có thể phải chịu chung số phận.
Miller giờ đây đang hoàn thành những gì còn dang dở trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Mục tiêu bao quát mà cố vấn này đề ra là trục xuất toàn bộ 14 triệu người nhập cư không giấy tờ ở Mỹ, đẩy nhanh hủy bỏ chính sách "sinh ở Mỹ là công dân Mỹ" và mở rộng quyền lực hành pháp cho ông chủ Nhà Trắng.
Miller tin rằng "ông ấy đang cứu Mỹ khỏi tận thế", Jean Guerrero, người viết về ông Miller trong cuốn "Hate-monger" năm 2020, nói với The Week.
Như Tâm (Theo NBC, Axios, CNN)