Khu vườn sân thượng giúp hết lo 'bão giá'

Cách đây bốn năm, chị Trang Vy, hơn 30 tuổi ở phường Bắc Giang bắt đầu làm vườn với mong muốn có nguồn rau sạch. Từ chỗ trồng thử vài chậu, đến nay khu vườn 100 m2 được quy hoạch thành ba khu: trồng rau ăn lá, rau củ và ươm cây giống.

"Chi phí đầu tư ban đầu khoảng 30-50 triệu đồng, chủ yếu cho chậu, đất và hệ thống tưới," chị Vy nói. "Từ đó đến nay vườn chỉ cần 200.000 - 300.000 nghìn đồng mỗi tháng để duy trì, mua thêm phân bón, đất, giống".

Quá trình làm vườn khó khăn nhất là giai đoạn đầu, đất chưa chuẩn, sâu bệnh nhiều, trồng hay bị hỏng. Có lần mưa lớn làm đổ cả giàn cà chua, công sức hai tháng trời đổ sông đổ bể.

"Nhiều lúc nản nhưng vì đam mê nên tôi tự tìm hiểu, thay đất, bổ sung phân hữu cơ và cải tạo dần nên vườn ngày càng ổn định", chị chia sẻ.

Theo chị, khâu làm đất là quan trọng nhất. Đất phải tơi xốp theo tỷ lệ "vàng": 5 phần đất thịt, 3 phần giá thể (tro trấu, bã mía, vỏ lạc) và 2 phần phân hữu cơ hoai mục.

Chị xem rác nhà bếp là "vàng". Vỏ hàu, vỏ sò được nghiền nhỏ để bổ sung canxi tự nhiên, giúp cây cứng cáp, giảm thối rễ, nứt quả. Bã cà phê và vỏ trứng nghiền nhỏ cũng được ủ cùng đất để làm tơi xốp, hạn chế sâu bệnh. Chị còn kết thân với chủ hàng hoa quả để xin trái cây hỏng về ủ phân.

Thời tiết mưa ẩm kéo dài là ác mộng của nông dân sân thượng. Bí quyết của chị Vy là hành động ngay khi mưa tạnh. "Mưa nhiều ngày khiến đất ẩm cao, rễ yếu. Vừa hết mưa, chị rải nấm trichoderma và một ít thuốc kiến quanh gốc các loại quả.

"Khi phát hiện rau bị rệp, tôi pha dầu neem với nước ấm và giấm, phun xịt liên tiếp 3 ngày là sạch rệp mà vẫn an toàn", chị chia sẻ.

Vào mùa nắng gắt, chị dùng bã mía nghiền nhỏ phủ lên mặt đất để giữ ẩm, giúp đất lâu khô và chống nóng cho rễ cây.

Với rau ăn lá, chị tuân thủ nguyên tắc "trồng thưa, đúng vụ" và tưới phân đạm tự ủ (dịch đậu tương, đạm cá) 7 ngày một lần.

Là người say mê cà chua, Vy trồng đủ loại từ bi lùn, bạch tuộc, Nova đến Semco. Bí quyết của chị là siêng vun gốc. "Khi thấy gốc cây nổi các nốt sần, đó là dấu hiệu cây cần vun thêm đất trộn vỏ trứng. Việc này kích thích cây ra thêm rễ, giúp vươn cao, khỏe hơn", chị giải thích.

Chị cũng đặc biệt thích trồng củ cải, vừa ăn vừa trưng Tết. Để củ mọc thẳng, khi cây lên lá thật, chị vun đất phủ kín gốc để cố định củ. "Năm ngoái tôi đã thu hoạch đã tay các loại củ cải thần tài, tím, xanh Hàn Quốc. Năm nay tôi đang rất háo hức trồng vụ mới", chị nói.

Đến nay chị Vy hoàn toàn làm chủ việc làm đất, chăm cây, phân bón, xử lý sâu bệnh. Nhưng chị vẫn không ngừng tìm tòi thử nghiệm trồng thêm các loại giống mới.

Nhờ làm chủ kỹ thuật, khu vườn của chị Vy luôn đa dạng các loại rau, quả, rau thơm. Trong ảnh là một số loại quả chị Vy thu hoạch ở vườn cuốit tháng 10/2025.

Giữa thời điểm nhiều gia đình thèm rau nhưng không dám ăn nhiều vì chi phí và nỗi lo an toàn, chị Vy thấy sự "vượt lười" của mình có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Rau dư, chị chia cho hàng xóm, người thân. Chị cũng lan tỏa kinh nghiệm, truyền cảm hứng cho nhiều gia đình khác bắt đầu khu vườn của mình. "Tự cung tự cấp được rau củ là cảm giác làm chủ được ăn uống. Bất kể thời tiết mưa bão, ngập lụt, giá cả đắt rẻ thế nào cũng không ảnh hưởng đến mình", chị Vy nói.