Cách đây khoảng 20 năm, các nhà khoa học thế giới xác lập được bản đồ cấu trúc gen người để ứng dụng trong các nghiên cứu về y sinh (y tế và công nghệ sinh học). Cộng với sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà khoa học tìm cách kết hợp AI vào công nghệ giải mã gen di truyền để tối ưu kết quả xét nghiệm.
Một trong những nhà khoa học kết hợp giải mã gen và AI là Tiến sĩ Cao Anh Tuấn - Tiến sĩ ngành Khoa học Máy tính tại Đại học Cornell (Mỹ). Cùng các tiến sĩ khác trong lĩnh vực công nghệ sinh học, Cao Anh Tuấn sáng lập Gene Friend Way - công ty giải mã gen có trụ sở tại San Francisco. Từ tháng 10/2021, Genetica bắt đầu phát triển Trung tâm giải mã gen có quy mô tại khu vực Đông Nam Á, được đặt tại Việt Nam, dưới sự hỗ trợ của Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Tiến sĩ Cao Anh Tuấn hiện là Giám đốc điều hành, đồng sáng lập Genetica Việt Nam.
Giải mã gen để hiểu bản thân, sống vui khỏe hơn
Tiến sĩ Anh Tuấn cho biết, giải mã gen là dùng DNA (Deoxyribonucleic Acid) có trong các tế bào của cơ thể để xác định những yếu tố liên quan đến di truyền như tiềm năng, thể chất, dinh dưỡng, nguy cơ bệnh tật trong mỗi người. Các nhà khoa học sẽ dùng que bông chuyên dụng phết vào niêm mạc má trong vài giây để lấy mẫu nước bọt của người cần phân tích gen. Không chỉ là tìm hiểu về huyết thống, giải mã gen cho chúng ta cái nhìn toàn diện hơn về những cơ chế ẩn sâu bên trong cơ thể. Chất lượng cuộc sống và sức khỏe của con người sẽ ngày càng được cải thiện khi càng nhiều thông tin về gen di truyền được giải mã.
Trong bộ gen người, một số nhóm gen sẽ chịu trách nhiệm về khả năng hấp thụ dinh dưỡng, khả năng chuyển hóa, thói quen ăn uống, khuynh hướng hành vi, tiềm năng thiên bẩm, sức mạnh thể chất... Giải mã gen nhất là ở trẻ em có thể giúp cha mẹ có định hướng giáo dục phù hợp với tiềm năng của trẻ. Với thông tin về dinh dưỡng của con, ba mẹ sẽ dễ dàng thiết kế chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể chất cũng như tăng cường yếu tố môi trường để bổ sung những phần còn thiếu trong gen.
Tiến sĩ Anh Tuấn chia sẻ thêm, nếu biết rằng trẻ mang biến thể gen "chiến binh" MAOA thường dễ nóng tính và có xu hướng bạo lực hơn, phụ huynh có thể thông cảm, thấu hiểu con và từ đó tìm các lời khuyên thích hợp để nuôi dạy tốt hơn. Nếu biết trẻ có chỉ số cảm xúc (EQ) thấp, cha mẹ chủ động kết nối với con nhiều hơn, dạy cho trẻ cách nhận diện và quản lý cảm xúc, ứng xử với những người xung quanh.
Hiểu được một số gen của bản thân có thể giúp người trưởng thành tự điều chỉnh thói quen ăn uống, kiểm soát cân nặng và phòng tránh rủi ro về sức khỏe trong tương lai. Thông tin di truyền cũng cho thấy có tác dụng trong thiết lập kế hoạch luyện tập và mục tiêu cá nhân phù hợp với từng cơ địa. Nó có thể hỗ trợ bác sĩ dự đoán sớm và đưa ra cảnh báo về khả năng mắc ung thư.
"Sau khi phân tích gen, chúng ta sẽ có trong tay báo cáo chi tiết về tiềm năng phát triển, thể chất, dinh dưỡng và có thể sàng lọc ung thư di truyền... Hiểu bản thân còn có thể điều chỉnh lối sống tốt hơn và hạnh phúc hơn", Tiến sĩ Cao Anh Tuấn nói thêm.
Ngọc An