Italy (áo xanh) từng một thời là cửa trên so với Bỉ.
Bóng đá luôn có những lá thăm ngẫu nhiên gây bất ngờ cho các chuyên gia thống kê. Ngày 14/6/2016, Italy sẽ gặp Bỉ trong trận đấu đầu tiên của bảng E. Cách đây 16 năm, cũng đúng ngày tháng ấy, hai đội gặp nhau ở Euro. Lúc đó dàn hảo thủ đẹp như mộng của Italy đã dễ dàng đánh bại chủ nhà Bỉ với tỷ số 2-0 bằng các pha làm bàn của Francesco Totti và Stefano Fiore. Một trong 11 nạn nhân của Italy ngày hôm ấy là chàng tiền vệ số 7 Marc Wilmots, HLV trưởng của Bỉ hiện nay. 16 năm, biển xanh nay hóa nương dâu, lúc này Bỉ mới là đội bóng sở hữu dàn hảo thủ đáng mơ ước, còn Italy kiêu hãnh năm nào bây giờ chẳng sở hữu một cầu thủ nào trong top 20 thế giới.
Xét theo tính bắc cầu, Italy chính là một trong những nguyên nhân đã tạo nên hình hài của tuyển Bỉ hôm nay. Euro 2000, Bỉ và Hà Lan là đồng chủ nhà. Sau trận ra quân thắng lợi trước Thụy Điển, Bỉ tràn trề hy vọng lọt vào tứ kết, nhưng thất bại sau đó trước Italy khiến đội đồng chủ nhà bị dồn vào đường cùng. Trong trận đấu cuối với Thổ Nhĩ Kỳ, họ bại trận và bị loại ngay từ vòng bảng. Các cổ động viên Bỉ giận giữ, Liên đoàn bóng đá Bỉ lập tức phải cải tổ. Kiến trúc sư Michel Sablon đã trở thành tổng công trình sư của kế hoạch xây lại ngôi nhà bóng đá Bỉ. Trải qua hơn 10 năm quần quật, đi qua nhiều thất bại, cuối cùng bóng đá Bỉ cũng hái được quả ngọt bằng thế hệ của Eden Hazard, Marouane Fellaini, Kevin De Bruyne, Thibaut Courtois… hôm nay.
Bỉ đang sở hữu một dàn cầu thủ đáng mơ ước.
16 năm trước, bóng đá Italy tràn ngập nhân tài. Pippo Inzaghi khi lên tuyển còn phải dự bị cho Christian Vieri, còn Del Piero và Totti thay nhau vào sân ở Euro 2000. Serie A là giải đấu khắc nghiệt và chất lượng nhất thế giới, giải đấu khiến “Người ngoài hành tinh” Ronaldo bỏ tiền túi chuộc thân để thoát khỏi Barca sang với Inter Milan. Nhưng cách xây dựng bóng đá cẩu thả của các ông chủ đã để lại hậu quả theo thời gian cho sự mục ruỗng của nền bóng đá hình chiếc ủng, đến khi Calicopoli tung ra cú đấm quyết định thì nó đổ sụp. Theo thời gian, Serie A như chiếc xe lao dốc không phanh, sự xuống cấp của Serie A dẫn đến sự mất chất của các cầu thủ Italy. Người Italy không thể tạo được thế hệ kế thừa xứng đáng cho những Pirlo, Buffon…
Liên đoàn bóng đá Italy FIGC thực ra vẫn chú trọng đào tạo cầu thủ trẻ. Ngay sau World Cup 2010, họ ra quy định các CLB Serie A bị giới hạn số cầu thủ ngoài EU. Tỷ lệ cầu thủ ngoại ở Serie A các mùa qua đều thấp hơn giải Jupiler League của Bỉ. Chẳng hạn mùa 2013-2014, Serie A có 44,8%, còn Jupiler League là 48,3%. Nhưng người Italy đã thua người Bỉ ở đúng hai điểm quan trọng để tạo ra hình thù của hai đội tuyển đối đầu nhau ngày 14/6 này. Thứ nhất là sự đồng bộ. FIGC tuy chú trọng đào tạo trẻ nhưng lại không liên kết với các học viện CLB, và các lớp bóng đá học đường để tạo thành một dây dọc từ trên xuống dưới, ngược hoàn toàn với Bỉ coi trọng sự đồng bộ. Thứ hai là môi trường phát triển, Italy vẫn có những cầu thủ trẻ đầy hứa hẹn nhưng vì Serie A đã không còn những Nedved, Zidane, Batistuta… nên trình độ của các cầu thủ trẻ xuất phát tốt như Mattia De Sciglio, Emanuele Giaccherini hay Stephan El Shaarawy… không thể nâng lên hàng siêu sao. Còn Bỉ biến mình thành sân sau của các CLB Anh để xuất khẩu cầu thủ trẻ, dù rằng cách làm này không đẩy cao được trình độ của giải VĐQG, cũng như khiến giá trị mềm của họ thua hẳn Italy, nhưng lại tạo được thế hệ vàng vì cọ xát ở nền bóng đá lớn.
Ngày 14/6 năm nay có thể sẽ trở thành cột mốc mới cho những người yêu mến hai đội tuyển này. Với người Italy, nếu chiến thắng thì đấy là ngày lành, tháng tốt. Còn với người Bỉ, một chiến thắng sẽ giống như dấu son mang tên phục hận, một cột mốc của sự vươn lên vĩ đại trong lịch sử bóng đá thế giới.
Nhưng, bóng đá cũng như cuộc đời, nên mọi thứ luôn ở phía trước.
Dũng Phan