Israel - Hamas ký thỏa thuận ngừng bắn

Giới chức Israel và các đại diện nhóm vũ trang Hamas hôm nay xác nhận hai bên đã ký vào thỏa thuận giai đoạn một về ngừng bắn tại Dải Gaza, sau các vòng đàm phán gián tiếp ở khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh của Ai Cập.

Văn phòng Thủ tướng Israel cho biết thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khi được chính phủ phê chuẩn, dự kiến trong cuộc họp khẩn đêm 9/10.

Người phát ngôn Hamas Hazem Qassem nói với Al Jazeera rằng họ có thể trao trả toàn bộ con tin còn sống lẫn đã thiệt mạng "nếu điều kiện thực địa cho phép". Một quan chức Israel xác nhận 20 con tin còn sống tại Gaza sẽ được trả trong vòng vài ngày, trong khi sẽ cần thêm thời gian để thu hồi thi thể người thiệt mạng.

Theo thỏa thuận, mọi hoạt động tác chiến sẽ kết thúc. Israel rút một phần lực lượng khỏi Dải Gaza. Hamas trả tự do cho toàn bộ con tin còn sống sót để đổi lấy một số tù nhân Palestine đang bị giam giữ. Xe tải chở lương thực và thuốc men cũng được phép tiến vào Dải Gaza với quy mô lớn, giải quyết tình trạng khủng hoảng nhân đạo tại đây.

Danh sách tù nhân Palestine được thả vẫn chưa được chốt. Hamas yêu cầu phóng thích nhiều thành viên cấp cao và hàng trăm người bị bắt trong hai năm chiến sự. Một số nguồn tin tiết lộ khoảng 2.000 tù nhân sẽ được trả tự do, trong đó có 250 người lĩnh án dài hạn.

Trong vòng 24 tiếng sau khi thỏa thuận có hiệu lực, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ bắt đầu rút quân về các khu vực định sẵn, duy trì kiểm soát khoảng 53% lãnh thổ Dải Gaza, phần lớn nằm ngoài các khu vực đô thị.

Israel sẽ tiếp tục nắm giữ vùng đệm dọc toàn bộ biên giới dải đất, gồm Hành lang Philadelphi ở khu vực biên giới Ai Cập - Gaza, cùng với Beit Hanoun và Beit Lahiya ở phía bắc, một dải đồi ở rìa phía đông Gaza City, cũng như phần lớn khu vực Rafah và Khan Younis ở phía nam.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 8/10 tuyên bố Israel và Hamas đã nhất trí giai đoạn đầu tiên trong kế hoạch hòa bình ở Gaza được ông thúc đẩy, sau nhiều ngày đàm phán tại Ai Cập. Tổng thống Mỹ hy vọng kế hoạch này sẽ chấm dứt vĩnh viễn cuộc xung đột kéo dài hai năm và mang lại nền hòa bình bền vững cho khu vực.

Ông ca ngợi thỏa thuận là "một ngày trọng đại" cho khu vực và cho rằng đây là bước khởi đầu cho hòa giải Trung Đông. Thủ tướng Netanyahu gọi đây là "thành công ngoại giao và chiến thắng quốc gia, đạo lý" của Israel.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố sẵn sàng tham gia giám sát thực thi thỏa thuận và đầu tư tái thiết Dải Gaza. Iran khẳng định ủng hộ mọi giải pháp chấm dứt "tình trạng diệt chủng" tại Dải Gaza, song kêu gọi quốc tế đảm bảo Israel không vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hoan nghênh bước đột phá và kêu gọi các bên tận dụng cơ hội để tiến tới giải pháp hai nhà nước, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết mở rộng hoạt động cứu trợ nhân đạo.

Chiến sự Israel - Hamas nổ ra hồi tháng 10/2023 sau khi nhóm vũ trang ở Gaza tấn công Israel, khiến hơn 1.200 người chết và bắt cóc 251 con tin.

Israel đã mở chiến dịch nhằm vào Dải Gaza ngay sau đó với mục tiêu loại bỏ Hamas. Cơ quan y tế Gaza ngày 8/10 cho biết giao tranh đã khiến gần 67.200 người Palestine thiệt mạng và hơn 169.800 người bị thương, chủ yếu là dân thường.

Thanh Danh (Theo Reuters, Times of Israel, AP)