Câu chuyện được bác sĩ Hà Ngọc Mạnh, Giám đốc bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ, chia sẻ hôm 29/9, khi người đàn ông, ở Thanh Trì, đến khám với hy vọng có thể đảo ngược tình thế. Anh kể với bác sĩ khi cuộc hôn nhân đầu tiên còn êm ấm, anh và người vợ cũ đã có đủ hai mặt con, nên quyết định triệt sản để "vợ đỡ khổ".
Cuộc sống không như dự liệu, hôn nhân rạn nứt, họ ly hôn vào năm 2024. Anh bước vào cuộc hôn nhân thứ hai với một phụ nữ trẻ chưa từng sinh nở. Ước mong có con của vợ trở thành nỗi trăn trở giày vò người đàn ông từng ngày, khi anh bí mật che giấu sự thật rằng mình đã "đóng lại" khả năng làm cha.
Bác sĩ Mạnh cho biết việc nối lại ống dẫn tinh là khả thi, nhưng cánh cửa không hoàn toàn rộng mở. "Tỷ lệ thành công không quá cao và một số trường hợp có thể bị tắc trở lại", bác sĩ Mạnh giải thích. Ông cũng cảnh báo rằng vì thời gian thắt đã lâu, chất lượng tinh trùng có nguy cơ suy giảm. Lời khuyên của bác sĩ Mạnh là người bệnh nên thành thật với vợ và cùng nhau xem xét các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại.
Trường hợp này không hiếm gặp. Bác sĩ Phạm Quang Khải, Khoa Phẫu thuật Thận Tiết niệu - Nam học, Bệnh viện E, cũng từng tiếp nhận những bệnh nhân thắt ống dẫn tinh đến 6 năm, sau đó hối hận, nhờ bác sĩ can thiệp nối lại để có con. Nỗi lo lắng càng nhân lên khi họ tìm hiểu trên mạng và thấy rằng tỷ lệ nối thành công không như kỳ vọng, biến hy vọng thành một cuộc vật lộn tâm lý đầy căng thẳng.
Triệt sản nam (thắt ống dẫn tinh) là một thủ thuật đơn giản và hiệu quả, ngăn tinh trùng di chuyển từ tinh hoàn ra ngoài khi xuất tinh, với hiệu quả ngừa thai gần 100%. Đây là phương pháp được áp dụng rộng rãi trên toàn cầu. Tại Mỹ, sau phán quyết của Tòa án Tối cao về việc hạn chế quyền phá thai, số ca thắt ống dẫn tinh đã tăng vọt, ước tính khoảng 500.000 nam giới thực hiện thủ thuật này mỗi năm. Một khảo sát quốc gia tại Mỹ giai đoạn 2012-2017 cho thấy khoảng 5-6% nam giới từ 18-45 tuổi đã triệt sản.
Tại Việt Nam, dù chưa có thống kê chính thức, các bệnh viện nhận thấy xu hướng này đang tăng lên, đặc biệt ở những người trẻ có tư tưởng cởi mở và được tiếp cận thông tin đầy đủ. Tuy nhiên, mặt trái của quyết định này thường chỉ xuất hiện khi hoàn cảnh sống thay đổi, phổ biến nhất là một cuộc hôn nhân mới. Một số người khác lại muốn tháo nút thắt vì cảm giác đau tức hoặc lo lắng về việc suy giảm ham muốn, dù các chuyên gia khẳng định thủ thuật này không ảnh hưởng đến nội tiết tố nam.
"Cảm giác ham muốn được quyết định bởi hormone testosterone do tinh hoàn sản xuất, không liên quan đến ống dẫn tinh. Nam giới vẫn có sự cương cứng, đạt cực khoái và xuất tinh bình thường sau khi triệt sản", ông Mạnh giải thích.
Bác sĩ phẫu thuật cho bệnh nhân. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Với những người đàn ông muốn có con trở lại, phẫu thuật nối ống dẫn tinh là một lựa chọn, nhưng thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Theo nghiên cứu trên tạp chí Journal of Urology, tỷ lệ tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch sau phẫu thuật nối là khoảng 80-90%, nhưng tỷ lệ có thai tự nhiên chỉ dừng ở mức 50-70%. Thời gian triệt sản càng dài, khả năng thành công càng giảm.
TS.BS Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, mô tả việc nối lại ống dẫn tinh là một vi phẫu cực kỳ phức tạp. Lòng ống dẫn tinh chỉ rộng khoảng 0,3-0,4 mm, đòi hỏi bác sĩ phải sử dụng kính hiển vi phẫu thuật và các dụng cụ chuyên dụng. Ngay cả khi nối thành công, vẫn có khoảng 1% trường hợp cơ thể tự tái thông hoặc tinh trùng "luồn lách" qua chỗ nối, dẫn đến khả năng có thai ngoài ý muốn.
Trong trường hợp nối ống dẫn tinh thất bại, y học hiện đại vẫn mang đến hy vọng. Các kỹ thuật như lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn (microTESE) để thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) đang được thực hiện rộng rãi với tỷ lệ thành công tương đối cao.
Các chuyên gia khuyến cáo, nam giới cần suy nghĩ thật kỹ trước khi đưa ra một quyết định mang tính lâu dài như triệt sản. Việc trao đổi cởi mở với bạn đời và tìm hiểu tất cả phương pháp tránh thai hiện có là bước đi cần thiết để lựa chọn giải pháp phù hợp nhất, tránh những gánh nặng tâm lý không đáng có trong tương lai.
Thúy Quỳnh