Cảnh sát Singapore ngày 30/10 đồng loạt khám xét nhiều địa điểm liên quan đến doanh nhân Campuchia Chen Zhi và tập đoàn Prince Group do ông sáng lập, trong khuôn khổ cuộc điều tra về hành vi rửa tiền và làm giả giấy tờ. Họ tịch thu loạt tài sản trị giá hơn 115 triệu USD liên quan đến Chen Zhi và áp lệnh cấm chuyển nhượng một du thuyền, 11 xe hơi cùng nhiều chai rượu ngoại của ông trùm.
Cuộc điều tra được cảnh sát Singapore tiến hành từ năm 2024, sau khi nhận được thông tin về các giao dịch đáng ngờ của Chen Zhi và các cộng sự. Giới chức Singapore nhận được thông tin bổ sung từ Mỹ và Anh hôm 14/10 nên đã quyết định mở chiến dịch truy quét.
Đế chế tài sản toàn cầu của Chen Zhi
Chính phủ Anh và Mỹ tháng trước áp lệnh trừng phạt Chen Zhi cùng tập đoàn Prince Group do ông này sáng lập tại Campuchia, phong tỏa toàn bộ tài sản ở cả hai quốc gia. Chen cũng bị truy tố ở New York vì những cáo buộc liên quan tới hoạt động lừa đảo trực tuyến.
Chen Zhi (giữa) cùng các đồng sự trên thuyền thăm một hòn đảo ở Sihanoukville, Campuchia năm 2017. Ảnh: DimsumDaily
Chính phủ hai nước cùng các công tố viên Mỹ đã công bố chi tiết mạng lưới công ty, cộng sự và tài sản liên quan tới Chen, trải rộng trên 4 châu lục. Ông trùm này có nhiều bất động sản ở London, gồm một biệt thự 16 triệu USD, một tòa nhà văn phòng 133 triệu USD và 17 căn hộ.
Mỹ còn tịch thu số bitcoin trị giá khoảng 15 tỷ USD của Chen, tương đương 1/3 GDP của Campuchia. Theo Bộ Tài chính Mỹ, doanh nhân này còn có các khoản đầu tư bất động sản ở Palau ở Thái Bình Dương, nơi Prince Group thuê nguyên một hòn đảo.
Singapore gây chú ý vì được nêu tên trong các lệnh trừng phạt và cáo trạng của Mỹ nhắm vào Chen Zhi và Prince Group. Hơn 10 thực thể và ba công dân Singapore gồm Nigel Tang Wan Bao Nabil, Chen Xiuling và Alan Yeo đã bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt vì bị cho là có liên quan đến việc quản lý, tư vấn hoặc tiếp tay cho các giao dịch trong "đế chế lừa đảo" của Chen.
Một trong những công dân này được mô tả là "đồng phạm" của Chen, đảm nhận vai trò giám đốc điều hành cấp cao phụ trách giám sát các khu phức hợp lừa đảo trực tuyến ở Campuchia.
Bên cạnh các công ty và cá nhân mà Bộ Tài chính Mỹ nêu tên, Washington Post cho hay những cuộc phỏng vấn của họ với các nhà nghiên cứu, công tố viên đã chỉ ra nhiều cá nhân, thực thể khác ở Singapore được cho là đóng trò quan trọng trong việc định hình hình ảnh và chiến lược doanh nghiệp của tập đoàn Prince.
Một trong số này là Gabriel Tan, từng là giám đốc truyền thông của tập đoàn và cũng là người đứng đầu tổ chức từ thiện Prince Foundation. Một người khác là Edward Lee, đứng đầu bộ phận bất động sản của Prince Group. Lee và Tan được nêu tên trong một dự luật đệ trình lên quốc hội Mỹ hồi tháng 9 đề nghị trừng phạt những cá nhân bị cáo buộc tiếp tay cho hoạt động lừa đảo trực tuyến.
Các nhà phân tích cho hay Prince Group là ví dụ cho thấy các nhóm lừa đảo có thể lợi dụng môi trường kinh doanh tương đối thông thoáng ở Singapore để cất trữ, tích lũy tài sản như thế nào. Một số nhà lập pháp Mỹ đã sử dụng thuật ngữ "rửa tiền bằng Singapore" để mô tả hành vi các công ty nước ngoài biến hoạt động đầu tư tại Singapore thành phương cách né tránh sự giám sát của Mỹ với nguồn lợi phi pháp từ hoạt động lừa đảo trực tuyến.
Hoạt động tài chính đáng ngờ của Prince Group
Có rất ít thông tin về cách Chen, người gốc Trung Quốc nhưng đã được cấp quốc tịch Campuchia, tích lũy tài sản ban đầu. Trang web của một trong những công ty của Chen ở Singapore mô tả ông ta là "thần đồng kinh doanh", "đã bắt đầu hỗ trợ công việc kinh doanh của gia đình ở Thâm Quyến từ những năm 1980". Tuy nhiên, thông tin này gây hoài nghi, bởi Chen sinh năm 1987 và hiện mới 38 tuổi.
Trang web cho hay Chen đã mở các quán cà phê Internet ở thành phố Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc, ngay từ đầu kỷ nguyên kỹ thuật số và dùng lợi nhuận từ hoạt động đó để đầu tư bất động sản ở Campuchia.
Chen sáng lập Prince Group ở Campuchia vào năm 2015, đóng vai trò lớn trong thay đổi diện mạo thành phố cảng Sihanoukville thành trung tâm casino. Tập đoàn sở hữu một mạng lưới căn hộ và khách sạn tại thành phố, rồi mở rộng sang mảng chung cư, siêu thị và trung tâm thương mại. Tập đoàn cũng được cấp giấy phép hoạt động trong mảng ngân hàng và tài chính.
Các công tố viên Mỹ cho hay hoạt động phi pháp của Chen và Prince Group bắt đầu từ khoảng thời gian này. Cáo trạng cho hay các doanh nghiệp hợp pháp của họ đã trở thành vỏ bọc cho hoạt động lừa đảo, "sử dụng ảnh hưởng của mình ở nhiều quốc gia" để tự bảo vệ mạng lưới.
Campuchia là nơi giúp Chen và Prince Group tích lũy tài sản, trong khi Singapore được cho là đóng vai trò trong việc hợp pháp hóa số tiền đó, theo đánh giá của Washington Post về cáo trạng, các lệnh trừng phạt và các cuộc điều tra.
Khu phức hợp Marina Bay Sands nổi tiếng của Singapore trong bức ảnh chụp từ xa ngày 14/10. Ảnh: AFP
Để bảo vệ mình khi hoạt động tại Singapore, Prince Group đã thuê Duane Morris & Selvam LLP, công ty luật Singapore, làm đại diện pháp lý. Công ty luật này đã đưa ra nhiều tuyên bố chung với Prince Group để bác bỏ những cáo buộc tập đoàn có liên quan tới hoạt động phi pháp.
Gần đây nhất, công ty này hồi tháng 6 đe dọa kiện Jacob Sims, nghiên cứu viên tại Đại học Harvard điều tra về Prince Group, với cáo buộc bôi nhọ tập đoàn.
Nỗ lực xây dựng hình ảnh "doanh nghiệp hợp pháp" của tập đoàn Prince Group ở Singapore rất thành công. Vào tháng 12/2024, Đại học Công nghệ Nanyang Singapore (NTU), một trong ba đại học lớn nhất đảo quốc, đã hợp tác với Prince Foundation về một chương trình đào tạo ở nước ngoài.
NTU cũng đã quảng cáo về cơ hội thực tập tại Belt Road Capital Management, công ty cổ phần tư nhân chuyên đầu tư tiền của Chen vào các dự án trong khu vực. Công ty này hiện đã bị Mỹ đưa vào danh sách áp lệnh trừng phạt, các tài sản và quyền lợi của công ty ở Mỹ hoặc liên quan đến người Mỹ đều bị phong tỏa, mọi giao dịch liên quan có thể bị xử lý nghiêm.
Một phát ngôn viên của NTU xác nhận trường đã hợp tác với Prince Group và các công ty con của tập đoàn này trong giai đoạn 2022-2024, nhưng hiện đã chấm dứt mối quan hệ.
Hồ sơ công khai cũng cho thấy một công ty đầu tư của chính phủ Singapore là Temasek cũng đã làm ăn với Prince Group. SJ Group, công ty con của Temasek, đã hợp tác với tập đoàn này để lập quy hoạch tổng thể cho "thành phố sinh thái" ở Sihanoukville, Campuchia.
Temasek xác nhận thông tin trên, nhưng cho biết quan hệ hợp tác giữa SJ Group và Prince Group đã kết thúc từ năm 2022.
Một số công sự của Chen ở Singapore công khai khoe khoang trên mạng xã hội về lối sống xa xỉ. Nigel Tang, công dân Singapore 32 tuổi bị Mỹ trừng phạt vì mối liên hệ với Chen, khoe trên Instagram về những chuyến tham quan trên du thuyền xa xỉ. Một trong những chiếc du thuyền như vậy năm ngoái được rao bán với giá 17,8 triệu USD.
Nigel Tang cũng tổ chức tiệc tùng với các loại đồ uống đắt tiền tại văn phòng ở Singapore. Công ty quản lý du thuyền và công ty giải pháp lưu trữ của Tang cũng bị Mỹ áp lệnh trừng phạt.
Những cá nhân này đã vội vã xóa hoặc dọn dẹp hồ sơ công khai sau khi chính phủ Anh và Mỹ công bố lệnh trừng phạt hôm 14/10. Hồ sơ Instagram và LinkedIn của Tang đều đã bị xóa.
Khi một phóng viên của Washington Post đến văn phòng của Tang hôm 16/10, đèn đã tắt và không có ai mở cửa. Một sự kiện về rượu vang Italy và nhiếp ảnh dự kiến tổ chức tại địa điểm này đã bị hủy mà không có lời giải thích.
Phát ngôn viên công ty luật Duane Morris & Selvam LLP cho biết họ hiện không còn là đại diện pháp lý cho Prince Group, nhưng từ chối cho biết chi tiết về thời điểm việc hợp tác bắt đầu và kết thúc.
Phản ứng của Singapore
Cơ quan Quản lý Tiền tệ Singapore (MAS) cho hay sau khi nhận được thông tin về hoạt động đáng ngờ của Prince Group, họ đã phối hợp với cảnh sát và các cơ quan chức năng liên quan để đối phó với hành vi rửa tiền ở nước này. Nhiều tổ chức tài chính Singapore cũng đã tiến hành các biện pháp đề phòng rủi ro, như đóng những tài khoản bị nghi liên quan hoạt động lừa đảo trực tuyến.
"Đấu tranh chống tội phạm tài chính đòi hỏi nỗ lực phối hợp toàn cầu, bởi các dòng tiền phi pháp thường chảy xuyên biên giới", Loo Siew Yee, quan chức cấp cao tại MAS, nói. "Chúng tôi hợp tác với các cơ quan trong nước và quốc tế để bảo vệ hệ thống tài chính của mình trước các hoạt động phi pháp, trong đó có hành vi rửa tiền".
Thanh Tâm (Theo Washington Post, CNA, AP)