HLV Luis Enrique và dấu gạch nối ở đại chiến Barca - PSG

Tại Noosa, một thành phố thuộc bang Queensland, Australia, những cửa hàng xa xỉ của quần áo hàng hiệu đến trang sức đắt đỏ nằm nối tiếp nhau. Một tấm biển nhắc nhở du khách về danh hiệu UNESCO dành cho vẻ đẹp thiên nhiên của vùng đất này. Ở ngoại ô, một vùng đầm lầy trải dài 60 km mở ra cơ hội chèo thuyền kayak giữa 3.000 loài động vật. Phía bên kia, những bãi biển cát trắng chào đón các gia đình và dân lướt sóng. Với dân số 57.000 người, Noosa là một điểm đến đầy sức sống.

Năm 2004, nhân vật nổi tiếng nhất của thành phố này là Luis Enrique. Chỉ vài tuần sau khi treo giày, cựu danh thủ Tây Ban Nha này đưa vợ con đến Noosa để tìm kiếm sự ẩn danh, học tiếng Anh và thử sức với môn lướt sóng. "Ông ấy thường xuyên ra biển lướt sóng", Stephane Kharouni, một người Pháp gốc Tây Ban Nha sống tại đây, kể lại. "Ông ấy rất thân thiện, cởi mở".

Enrique liên tục tận hưởng không gian ngoài trời, đắm mình vào các hoạt động thể thao: lặn biển cùng vợ, lướt sóng với con trai, chạy bộ dọc bờ biển. Chuyến phiêu lưu kéo dài 8 tháng này càng củng cố tình yêu của ông với các môn thể thao đòi hỏi sức bền. "Tôi cần một mục tiêu, một thách thức không ngừng", ông từng chia sẻ trên một podcast. "Không có nó, tôi cảm thấy chán nản".

Khi trở lại châu Âu, Enrique đẩy giới hạn của ông xa hơn với môn chạy bộ. "Ông ấy bắt đầu tập luyện cho marathon với mục tiêu sub3", Victor Gonzalo, cựu VĐV xe đạp chuyên nghiệp và cũng là HLV cá nhân của Enrique, kể lại. "Một khi đã đặt mục tiêu, Enrique sẽ dấn thân đến cùng".

Trong lần thử sức đầu tiên tại Amsterdam Marathon, Enrique thất bại vì chậm hơn 15 giây. Không nản lòng, ông tiếp tục rèn luyện. "Tôi thực sự ấn tượng với cách ông ấy lao vào tập luyện trở lại", Gonzalo nói. Sang năm tiếp theo, Enrique chinh phục sub3 tại Florence. Không gì có thể ngăn cản ông, từ thời tiết khắc nghiệt đến những cơn đau cơ bắp hay dây chằng do sự nghiệp bóng đá để lại.

Tiếp đó, Enrique thử sức với chặng đua xe đạp 205 km Quebrantahuesos, giải Ironman Frankfurt, cuộc thi ba môn phối hợp tại Nice, và cả marathon Des Sables dài 245 km – nơi ông hoàn thành với đôi giày lớn hơn hai cỡ vì đôi chân đã sưng lên. "Phương pháp của Enrique là áp dụng các nguyên tắc làm việc, kỷ luật, yêu cầu khắt khe với bản thân, khả năng hy sinh, tham vọng và tinh thần chiến thắng vào cuộc sống hàng ngày", Lluis Lainz, tác giả cuốn sách El método Luis Enrique (Phương pháp Luis Enrique), giải thích. "Đó còn là sự phản chiếu tính cách của ông ấy và những nguyên tắc đã dẫn dắt sự nghiệp cầu thủ lẫn HLV của ông".

Triết lý của Enrique không thay đổi, bất kể ông làm việc ở CLB hay đội tuyển nào: Chạy - Đổ mồ hôi - Cống hiến hết mình. Khi mới dẫn dắt đội trẻ Barca B, ông yêu cầu các cầu thủ tập thêm xe đạp hoặc bơi lội ngoài giờ đá bóng. Ở AS Roma mùa 2011-2012, các cầu thủ mô tả phương pháp của ông "khắc nghiệt hơn nhiều so với những gì họ từng trải qua ở Italy". Một người trong số họ từng nói: "Chúng tôi cảm giác như đang được huấn luyện để làm triathlete hơn là cầu thủ bóng đá".

Ở World Cup 2022, tuyển Tây Ban Nha của ông dẫn đầu về tỷ lệ pressing và có chỉ số chạy trên sân tốt nhất. "Đau khổ là một phần của con đường dẫn đến chiến thắng", Enrique giải thích trong một podcast. "Nếu muốn đạt được điều gì lớn lao, bạn phải học cách yêu thích sự đau đớn. Trong một cuộc chạy marathon, nếu bạn buông lỏng, bạn thua. Bóng đá cũng vậy: chỉ một phút mất tập trung, mọi thứ có thể sụp đổ. Tôi không tha thứ cho sự thiếu quyết liệt. Một đường chuyền sai thì có thể chấp nhận, nhưng không nỗ lực thì không. Cơ thể sẽ tuân theo tinh thần. Nếu bạn sẵn sàng về mặt tinh thần để đi đến tận cùng, cơ thể bạn sẽ theo sau".

Trong bộ phim tài liệu ba phần có tên "Các bạn chẳng biết quái gì" kể về Enrique, được phát sóng tại Tây Ban Nha và Pháp đầu năm 2025, có một cảnh ghi lại cuộc nói chuyện trong giờ nghỉ hai hiệp giữa Enrique với các học trò ở PSG trong trận gặp Sociedad thuộc vòng 1/8 Champions League 2023-2024. Ở đó, ông giận dữ nói: "Nếu tôi phải bị loại khỏi Champions League thì tôi sẽ chấp nhận bị loại. Chẳng có vấn đề gì cả. Nhưng nếu bị loại thì ít nhất phải là đã chơi bóng cho tử tế. Phải chơi bóng cho đàng hoàng!".

Thời ở Barca, ông thuyết phục ban lãnh đạo dựng một giàn giáo trên sân tập để quan sát tốt hơn từ trên cao cách di chuyển của cầu thủ. Ý tưởng này được Enrique học hỏi từ HLV huyền thoại Italy Arrigo Sacchi và được ông mang theo đến Paris, qua những lần gần đây ông xuất hiện ở hàng ghế khán đài của SVĐ để quan sát và chỉ đạo từ xa.

"Ông ấy không muốn phó mặc bất kỳ điều gì cho sự may rủi", cựu hậu vệ Jordi Alba của Barca từng khẳng định. "Mọi chi tiết đều được lên kế hoạch và giám sát. Nếu bạn không nỗ lực hết mình, bạn sẽ bị loại". Chủ nhân Quả Bóng Vàng 2025 Ousmane Dembele thì mới đây kể trên France Football: "Nếu bạn không giành chiến thắng, nếu bạn không khát khao, Enrique sẽ cho bạn ngồi dự bị".

Tại Paris, ông theo dõi tốc độ, sức mạnh và nhịp tim của cầu thủ qua thiết bị GPS, sử dụng máy quét để thu thập dữ liệu chính xác về cấu trúc cơ thể, và phát USB cho từng cầu thủ sau mỗi trận đấu để phân tích. May mắn không có chỗ trong triết lý của Enrique, vì chỗ đứng trong bóng đá lẫn cuộc đời phải được giành lấy bằng công sức.

"Các buổi tập còn căng thẳng hơn cả trận đấu", cựu hậu vệ Barca Gerard Pique nói. "Ông ấy muốn chúng tôi cống hiến 100% mỗi ngày, nếu không, bạn sẽ không được ra sân". Phòng thay đồ các đội bóng dưới trướng Enrique luôn được quản thúc và sắp xếp bằng kỷ luật thép. "Ông ấy rất rõ ràng: lợi ích của đội luôn là trên hết", Andres Iniesta từng chia sẻ. "Trật tự và sự tôn trọng là không thể thương lượng".

Dù là ngôi sao hay cầu thủ trẻ, tất cả đều phải điểm danh khi đến sân tập. Enrique áp dụng cơ chế xử phạt cho việc đi muộn, cấm sử dụng điện thoại trong bữa ăn, yêu cầu cầu thủ kiểm tra cân nặng hàng ngày và buộc những người chấn thương phải điều trị tại trung tâm. "Tôi nghiêm khắc với vợ và con cái, vậy nên hãy tưởng tượng tôi sẽ thế nào với các cầu thủ", ông từng tuyên bố.

Thường xuyên được đặt câu hỏi trong các cuộc phỏng vấn rằng ai là người dẫn dắt đội bóng của mình, vị HLV sinh ra ở Gijon trả lời không chút do dự: chính ông, như một cách để bảo vệ các học trò. "Nếu tôi phải nhảy cầu vì ông ấy, tôi sẽ làm mà không chần chừ", học trò cũ của Enrique ở Barca, Ivan Rakitic nói. "Ông ấy hiểu rằng một người lãnh đạo là người khiến người khác đi theo và tuân thủ chỉ dẫn, không phải vì ép buộc, mà vì sức thuyết phục", Lluis Sainz giải thích thêm trong quyển sách về Enrique. Ông luôn cố gắng duy trì một mối quan hệ cân bằng, hiếm khi đối đầu, nhưng ở tất cả những lần đối đầu, ông đều chiến thắng.

Tại PSG mùa 2023-2024, Enrique từng ngồi riêng với Kylian Mbappe trước trận gặp Barca ở lượt về tứ kết Champions League. Trong cuộc nói chuyện đó, những cảnh quay của bộ phim "Các bạn chẳng biết quái gì" cho thấy một thông điệp mạnh mẽ từ HLV 55 tuổi, yêu cầu tiền đạo người Pháp phải tham gia phòng ngự bằng những pha pressing.

"Tôi đọc báo và nghe nói cậu thích Michael Jordan. Nhưng Jordan sẽ túm lấy hết các đồng đội của mình và bắt đầu phòng ngự như một con chó điên. Cậu sẽ phải làm gương cho các đồng đội của mình, cả với tư cách cá nhân lẫn một cầu thủ. Trên sân, cậu sẽ phải gây áp lực lên Pau Cubarsi và Ter Stegen. Cậu cũng sẽ phải lui về phòng ngự nhanh chóng, để làm gì? Vì như thế mới là một thủ lĩnh. Chỉ hai tháng nữa là cậu rời khỏi PSG rồi. Và tôi muốn cậu rời đi trong thế ngẩng cao đầu. Tấn công và ghi bàn, tôi biết cậu quá xuất sắc. Nhưng nếu có hôm không thể ghi bàn, cậu phải là cầu thủ xuất sắc nhất lịch sử khi tham gia phòng ngự. Đấy mới là một thủ lĩnh. Đấy mới là Michael Jordan", Enrique từng nói như quát vào mặt Mbappe.

Kết quả, Mbappe dẫn dắt hàng công PSG gây áp lực tuyến đầu xuất sắc để loại Barca. Mbappe và PSG thắng trận, Enrique cũng thắng trong cuộc đối đầu với ngôi sao người Pháp.

Lúc còn ở Rome, ông thẳng tay loại Daniele De Rossi chỉ vì đi muộn ba phút và huyền thoại Francesco Totti vì thiếu sự tận tâm. Hậu quả? Không có. "Khi Enrique rời đi, tôi và ông ấy đã ôm nhau suốt ba phút", Totti từng chia sẻ. Tại Barca, ông để Lionel Messi ngồi dự bị sau một cuộc tranh cãi bằng lời nói. Hậu quả? Vẫn không. "Guardiola và Enrique là hai HLV hay nhất thế giới, họ đã giúp tôi trở thành một phiên bản tốt hơn", Messi nhận xét.

Enrique yêu thích "earthing grounding", một phương pháp kết nối lại với thiên nhiên, như cách Erling Haaland hay dành thời gian hàng ngày để đứng chân trần trên mặt đất, với niềm tin sẽ hấp thụ được các hạt electron từ bề mặt Trái Đất. Ông ăn đến 6 quả trứng mỗi ngày, thường xuyên nghe podcast Football Daily của đài Anh BBC để trau dồi tiếng Anh, học cách giao tiếp tốt bằng tiếng Pháp chỉ sau một mùa giải, và dành hàng giờ đọc sách về chủ nghĩa khắc kỷ – một triết lý sống kết hợp giữa nội tâm, mục tiêu và sự kiên cường.

Enrique cho biết ông đã học hỏi từ tất cả các HLV từng làm việc cùng, kể cả những người được xem là tệ nhất, "vì tôi học được từ sai lầm của họ". Về mặt quản trị con người, Enrique chịu ảnh hưởng từ cố HLV người Anh Sir Bobby Robson, người từng dẫn dắt ông ở Barca. Về chiến thuật, Enrique lấy cảm hứng từ Louis van Gaal, cũng tại Barça, với kiến thức về pressing và các mô hình di chuyển trên sân. Javier Clemente, nhà cầm quân từng dẫn dắt nhiều đội bóng ở Tây Ban Nha, nổi tiếng với mối quan hệ căng thẳng trước truyền thông, bổ sung vào bức tranh toàn cảnh trong bộ sưu tập những người ảnh hưởng đến Enrique. "Ông ấy không thoải mái với giới truyền thông", Manfredo Alvarez, phát thanh viên của đài Cadena SER ở Gijon và là người bạn hiếm hoi trong giới báo chí của Enrique, tiết lộ. "Ông ấy cho rằng họ không có đủ thông tin để hiểu hết, không như ông".

Ngay khi sang Pháp dẫn dắt PSG, Enrique nhanh chóng đặt ra một hàng rào ngăn cách bản thân với các phóng viên. Cũng trong bộ phim "Các bạn chẳng biết quái gì", Enrique từng chia sẻ: "Nếu được phép cắt giảm 25% lương của mình để đổi lại việc không phải nói chuyện trước giới truyền thông, tôi sẽ làm ngay".

Sau này, khi cảnh quay này được báo chí Pháp đặt vấn đề với Enrique, ông bình thản giải thích: "Nếu ngay bây giờ các anh trao cho tôi một bản hợp đồng với điều khoản cho phép tôi có thể giảm 25% hoặc thậm chí 50% lương, để đổi lại việc tôi sẽ không tham dự các cuộc họp báo, tôi sẽ ký ngay. Song thực tế lại không thể, vì trong hợp đồng ký với CLB, có điều khoản bắt các HLV phải trả lời họp báo. Nếu có thể tránh phải tham gia họp báo, tôi sẽ tránh ngay, đặc biệt là các cuộc họp báo sau trận, vì khi đó tôi gần như không còn năng lượng".

Trong cuộc phỏng vấn với France Football hậu lễ trao giải Quả Bóng Vàng 2025, sau nhiều lần thương lượng, ông đồng ý chụp ảnh cùng chiếc cúp Johan Cruyff – giải thưởng dành cho HLV nam xuất sắc năm, dù không thích các phần thưởng cá nhân. "Cruyff là một cái tên tuyệt vời cho một giải thưởng", ông chia sẻ trong buổi chụp hình. "Nó đại diện cho những HLV theo trường phái tấn công. Và ngày nay thì không có nhiều người như vậy". Nhờ thành công vang dội của PSG ở Champions League với thứ bóng đá hấp dẫn, ban giám khảo đã không ngần ngại trao giải thưởng này cho Enrique. Ông nhận được 197 điểm phiếu bầu, bỏ xa người về nhì là Hansi Flick (44 điểm).

"Tồn tại một khoảng cách giữa hình ảnh trước công chúng của Enrique và con người ông trong phòng thay đồ – nghiêm khắc, lẽ phải, giao tiếp tốt, chu đáo, thậm chí hài hước", Lluis Lainz nói thêm. Kể từ bộ phim tài liệu "Các bạn chẳng biết quái gì", nơi ông cởi mở chưa từng có, khoảng cách này dần được thu hẹp. Những tâm tư của Enrique về cô con gái yểu mệnh Xana qua đời năm 2019 cũng được bộc bạch. Người xem dường như hiểu được vì sao Enrique lại là một con người gai góc, bởi bất chấp cuộc đời có ném vào ông những thử thách khắc nghiệt nhất, chúng không là gì trước nỗi đau mất con.

"Những trải nghiệm tiêu cực nhất trong cuộc đời chính là những bài học lớn nhất", ông nói trong phim. "Tôi có thể xem mình là may mắn hay bất hạnh đây? Câu trả lời là may mắn. Rất may mắn là đằng khác. Có người sẽ nói ‘Nhưng con gái bé bỏng của anh, con bé đã qua đời khi mới 9 tuổi’. Là bởi, con gái tôi đã đến với cuộc đời này và mang đến cho gia đình tôi 9 năm vô cùng tuyệt đẹp. Chúng tôi có được hàng ngàn kỷ niệm với Xana, từ những thước phim cho đến những điều diệu kỳ cùng con bé. Xana có thể không còn ở cõi hữu hình, nhưng con bé vẫn ở cõi tâm linh. Tôi sẽ muốn Xana nghĩ thế nào khi chứng kiến cuộc sống hiện tại của cha mẹ nó đây?".

Luis Campos, Giám đốc thể thao của PSG, từng nhấn mạnh: "Enrique không phải diễn viên. Cậu ấy luôn thẳng thắn, không che giấu bất cứ điều gì, không hề trải qua bất kỳ ‘filter’ (màng lọc) nào. Lần đầu tiên chúng tôi gặp trước khi Enrique đến Paris, cậu ấy đã thuyết phục được chúng tôi và chủ tịch ngay lập tức. Enrique tràn đầy năng lượng, quyết tâm, và luôn minh bạch trong cách giải thích. Cậu ấy theo đuổi mọi ý tưởng đến cùng".

Và đó chính là Enrique, người từng khoác áo Real Madrid nhưng sau này thi đấu, dẫn dắt và hết lòng vì Barca. "Tôi không phải kẻ tốt lành gì, nhưng cũng không phải nhân vật phản diện của bộ phim cuộc đời này", Enrique từng nói cách đây nhiều năm. Ông lướt trên mọi chỉ trích, mọi dèm pha, lướt trên thành công như những ngày còn ở Australia.

Hoàng Thông tổng hợp