Gravenberch - 'vũ khí' mới từ tuyến giữa của Liverpool

Gravenberch từng chơi như số 8 - tiền vệ con thoi - thời còn khoác áo Ajax của Erik ten Hag. Nhưng dưới bàn tay một người Hà Lan khác - HLV Arne Slot, anh tỏa sáng trong vai trò một tiền vệ trụ, góp phần quan trọng trên hành trình vô địch Ngoại hạng của Liverpool mùa 2024-2025.

Khi bắt đầu mùa trước, Gravenberch từng bị hoài nghi vì chơi ở vị trí mang tính bệ đỡ cho cả khối tiền vệ, điểm xuất phát cho những đợt triển khai bóng từ tuyến dưới. Vị trí đó còn đòi hỏi ở tiền vệ này cảm quan không gian nhạy bén và khả năng trì hoãn các đợt phản công của đối thủ một cách khôn ngoan. Nhưng theo thời gian, Gravenberch không chỉ chứng minh anh có thể đảm nhiện tốt, mà còn trở thành "yếu nhân" trong hệ thống vận hành của Liverpool.

Sau Giáng sinh 2024, cầu thủ 23 tuổi bắt đầu bị "chăm sóc" nhiều hơn. Các đối thủ tìm cách ngăn những đường bóng từ Virgil van Dijk đến Gravenberch, vốn là yếu tố quan trọng trong cách Liverpool xây dựng lối chơi. Không gian để tiền vệ Hà Lan mở tốc cho các pha đi bóng tấn công cũng không còn rộng mở như nửa đầu mùa giải.

Trận derby Merseyside thứ 245 hồi tháng 2 năm nay là một ví dụ. Everton bao vây Gravenberch bằng khối tứ giác nơi tuyến giữa, và "chiếc lồng" ấy hoàn toàn vô hiệu hóa tầm ảnh hưởng của anh trên sân. Tới phút 61, HLV Slot phải cho thay học trò đồng hương.

Với bản năng bùng nổ trong phong cách thi đấu, Gravenberch từng tự nhận anh không thích bị gò bó ở vị trí số 6 và phải chơi lùi sâu. Anh không thích những khoảng lặng trong trận đấu, đôi khi kéo dài vài phút, mà bản thân không chạm được bóng. Theo James Pearce - ký giả chuyên về Liverpool của báo Anh The Times, Gravenberch đã có lúc ngẫm nghĩ về tương lai, nhưng không phải để cân nhắc việc rời khỏi Anfield, mà là để nâng cao trình độ.

Cả mùa trước, Gravenberch ra sân từ đầu qua 37 trong 38 trận Ngoại hạng Anh, chỉ vắng mặt ở chuyến làm khách trước Chelsea vào tháng 5 khi ngôi vô địch đã được định đoạt. Anh được vinh danh là Cầu thủ trẻ hay nhất giải đấu và góp mặt trong Đội hình tiêu biểu của Hiệp hội Cầu thủ Chuyên nghiệp Anh (PFA).

Tuy nhiên, việc không ghi được bàn nào qua 49 trận trên mọi đấu trường khiến cầu thủ sinh ở Amsterdam này không khỏi nuối tiếc. Gravenberch thậm chí từng đùa về việc xin Mohamed Salah nhường quyền đá penalty. Với trọng trách chủ yếu là lùi sâu và hỗ trợ phòng ngự khi Alexis Mac Allister và Dominik Szoboszlai dâng cao, cơ hội ghi bàn của anh trở nên hạn chế.

Nhưng những ý tưởng ấp ủ từ cuối mùa trước, cộng với sự thay đổi trong lối chơi của Liverpool đầu mùa 2024-2025 đã giúp Gravenberch đá tự do hơn. Anh như được "tháo xích", đánh dấu thêm một lần tiến hóa nữa, hoặc chính xác hơn là quay về với bản ngã của những năm tháng ở Ajax, nhưng ở cấp độ cao hơn. Hành trình biến đổi ấy càng tô điểm thêm cho sự toàn diện của Gravenberch.

Trong chiến thắng 2-1 trước Everton ở vòng 5 Ngoại hạng, anh góp dấu giày ở cả hai bàn của Liverpool. Phút thứ 10, từ đường tạt bên phải vào của Mo Salah, Gravenberch bắt vô-lê một chạm hiểm hóc vào góc xa mở tỷ số. 19 phút sau, anh thả bóng vào vòng cấm cho Ekitike xâu kim hạ thủ môn Jordan Pickford. Gravenberch trở thành cầu thủ trẻ nhất của đội chủ sân Anfield trong kỷ nguyên Ngoại hạng vừa ghi bàn và kiến tạo trong cùng một trận derby Merseyside.

"Ryan quá đỗi xuất sắc", Van Dijk ca ngợi đàn em sau trận. "Cậu ấy là mảnh ghép quan trọng trong lối chơi của chúng tôi. Cứ nhìn vào số lần tôi chuyền bóng cho Ryan là rõ. Chuyền bóng nhiều cho cậu ấy không chỉ có lợi cho tôi, cho cậu ấy mà còn cho toàn đội. Ryan đang ở trạng thái sung mãn nhất, dù vẫn còn rất trẻ. Thử thách được đặt ra cho cậu ấy là tiếp tục nỗ lực duy trì phong độ đó cứ mỗi ba hoặc bốn ngày, vì Ryan đang được kỳ vọng rất lớn".

Sau 16 tháng không được tự mừng bàn thắng của bản thân ở Ngoại hạng, Gravenberch đã ghi hai bàn qua bốn lần ra sân từ đầu mùa này. Nếu cú sút xa đầy uy lực vào lưới Newcastle đã ấn tượng, bàn thắng vào lưới Everton còn xuất sắc hơn. Anh chọn thời điểm hoàn hảo để vượt qua hàng tiền vệ chậm chạp của Everton, đâm vào giữa hai trung vệ đối phương, đón đường chuyền của Salah và tung vô-lê chân phải đẹp mắt đánh bại Pickford. Đó là pha lập công đầu tiên của Gravenberch ở Anfield kể từ chiến thắng 5-2 trước Norwich City ở Cup FA tháng 1/2024.

Van Dijk giải thích thêm: "Mac Allister đôi khi có thể trám ở vị trí số 6, và vì đối phương chơi kèm người một-một ở trung tuyến, Ryan có thể tận dụng cơ hội để thoát đi. Bàn thắng của cậu ấy quá đẹp". Gravenberch còn kiến tạo bàn thứ hai cho Hugo Ekitike với một đường chuyền tinh tế. Anh khép lại trận đấu với 10 đường chuyền xuyên tuyến – nhiều nhất trên sân, trong đó bốn đường được diễn ra ở khu vực 1/3 cuối sân.

Ở Gravenberch hiện tại là sự kết hợp của kỹ thuật và sức mạnh. Trước Everton, hầu hết các pha chạm bóng của anh diễn ra ở nửa sân nhà, với 7 trong 11 lần thắng tranh chấp tay đôi và 5 lần tắc bóng thành công. Đồng thời, anh chuyền bóng chính xác 47 trong 56 lần (đạt tỷ lệ 84%). Những cú ngoặt bóng thoát pressing mượt mà của Gravenberch cũng dần trở thành một thương hiệu ở giải đấu.

"Mùa này, tôi muốn ghi bàn và kiến tạo nhiều hơn", Gravenberch từng nói với TNT Sports. "HLV đã cho tôi sự tự tin. Mùa trước, tôi chỉ chơi ở vị trí lùi sâu. Còn giờ, tôi được phép dâng cao hơn. Đó luôn là điểm mạnh của tôi".

Gravenberch đến Anfield vào mùa hè 2023, hoàn tất công cuộc tái thiết tuyến giữa của Liverpool. Thương vụ 46 triệu USD từ Bayern giờ được xem là một món hời, khi giá trị hiện tại của anh tăng gần gấp đôi - 88 triệu USD, theo Transfermarkt.

Sự tiến bộ của Gravenberch đến từ nhiều yếu tố: sự tự tin, kỹ năng ngày càng hoàn thiện nhờ chăm chỉ, được ra sân liên tục thay vì chỉ đá chính 12 lần ở Ngoại hạng trong mùa cuối của Jurgen Klopp, và một vai trò được định vị rõ ràng ở đội bóng. Anh cũng hưởng lợi từ lời khuyên của chính đồng hương Van Dijk, về chế độ phục hồi sau mỗi trận đấu gồm tắm nước đá, xông hơi, dinh dưỡng và giấc ngủ. Đội ngũ y tế và thể lực của Liverpool, gồm trưởng bộ phận y tế Jonathan Power và trưởng bộ phận thể lực Conall Murtagh, cũng giúp anh duy trì thể trạng bền bỉ.

Gravenberch từng chỉ là phương án B của Slot cho vị trí tiền vệ trụ khi Martin Zubimendi quyết định ở lại Sociedad thêm một mùa rồi chọn gia nhập Arsenal. Liverpool sau đó cũng từ chối cơ hội mua Manuel Ugarte, thời điểm tiền vệ Uruguay vẫn còn ở PSG. Đội ngũ lãnh đạo và ban huấn luyện Slot đã đặt trọn niềm tin vào Gravenberch, và giờ đó là lựa chọn không thể sáng suốt hơn.

Nói không ngoa, bộ khung Liverpool hiện tại là những gương mặt "ngoại hạng" ở mỗi tuyến. Một thủ môn hàng đầu Alisson, một trung vệ hay bậc nhất Van Dijk, một tiền đạo được thèm khát nhất nhì giải đấu Alexander Isak, và một Gravenberch ở trung tuyến.

Hoàng Thông tổng hợp