Cấu trúc mesa trong ảnh chụp từ tàu Viking. Ảnh: NASA
Năm 1976, tàu bay quanh quỹ đạo Viking 1 của Mỹ phát hiện vật thể khác thường trên bề mặt sao Hỏa. Nằm giữa nhiều vùng lồi lõm ở bề mặt hành tinh đỏ là cấu trúc trông giống hình đầu người, nằm ở khu vực mang tên Cydonia của sao Hỏa. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, đây thực chất chỉ là ảo ảnh. Góc chiếu sáng của Mặt Trời vừa vặn phủ bóng lên bề mặt cấu trúc, theo IFL Science.
Bất chấp một số thuyết âm mưu cho rằng đây là dấu tích do người ngoài hành tinh tạo ra, các tàu vũ trụ đã bay qua khu vực Cydonia nhiều lần và chứng minh gương mặt trên sao Hỏa chỉ là một ngọn đồi thú vị. Một số bức ảnh cực kỳ chi tiết về khu vực được chụp năm 2006 khi khí quyển quang bụi và sương mù. Ngọn đồi trông giống gương mặt có tên gọi là mesa, cấu trúc rộng nhưng không cao lắm và có đỉnh phẳng. Đặc điểm của nó được xác nhận trong ảnh chụp năm 2007 bằng camera Thí nghiệm khoa học chụp ảnh độ phân giải cao (HiRISE) trên tàu bay quanh quỹ đạo Mars Reconnaissance.
Mesa được cho là hình thành khi các lớp trầm tích bị xói mòn trong thời gian dài bởi gió, nước hoặc băng. Sao Hỏa từng ẩm ướt trong quá khứ, nhiều khả năng tồn tại đại dương bao phủ bắc bán cầu (trong đó có Cydonia), theo dữ liệu từ robot Chúc Dung của Trung Quốc. Những mesa ở Cydonia rất giàu băng. Một nghiên cứu gần đây về mesa ở vùng Chryse Planitia cho thấy chúng chứa đất sét, chỉ hình thành khi nước tương tác với đá trong thời gian rất dài.
Theo tiến sĩ Joe McNeil ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên, kết quả nghiên cứu chỉ ra khí hậu sao Hỏa khác biệt đáng kể trong quá khứ. Những gò đất ở Chryse Planitia chứa nhiều khoáng chất đất sét, có nghĩa nước lỏng từng tồn tại ở bề mặt với số lượng lớn cách đây gần 4 tỷ năm. Robot tự hành Rosalind Franklin sẽ khám phá khu vực lân cận, giúp giải đáp câu hỏi sao Hỏa có sở hữu đại dương và liệu sự sống có thể tồn tại ở đó hay không.
An Khang (Theo IFL Science)