Tại Diễn đàn "Vai trò của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trong phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn văn minh" ngày 16/10 ở TP HCM, ông Giáp Mai Thùy, Phó trưởng phòng Quản lý Nước sạch nông thôn, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết hiện khoảng 68% hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn, trong đó 60% từ các công trình cấp nước tập trung và 8% từ hệ thống cấp nước hộ gia đình.
Một công trình cấp nước tập trung ở nông thôn. Ảnh:Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi
Cả nước hiện có hơn 18.000 công trình cấp nước tập trung, khoảng 7.800 công trình có công suất trên 50 m3 một ngày đêm. Tuy nhiên, nhiều nơi vẫn còn thiếu nước sinh hoạt, nhất là vùng sâu, vùng cao, khu vực ven biển bị xâm nhập mặn.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang hoàn thiện dự thảo nghị định mới về quản lý nước sạch nông thôn, quy định cụ thể về đầu tư, quản lý vận hành và cơ chế huy động vốn xã hội hóa. Chính sách mới được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý thông suốt, thu hút doanh nghiệp và tổ chức kinh tế tham gia cung cấp dịch vụ nước sạch nông thôn.
Ông Lương Văn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, cho biết mục tiêu đến năm 2030 là "80% hộ nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn; 100% đơn vị cấp nước có đủ năng lực vận hành; giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu nước sinh hoạt ở vùng khó khăn, ô nhiễm, xâm nhập mặn".
"Để đạt mục tiêu này, cần sự tham gia đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân, trong đó trọng tâm là thu hút đầu tư xã hội hóa vào lĩnh vực cấp nước nông thôn", ông Anh nhấn mạnh.
Theo ông Phạm Văn Mạnh, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam, nước cần được coi là một yếu tố của nền kinh tế, không chỉ là dịch vụ công ích. "Phát triển kinh tế nước phải gắn với tư duy quản lý hiện đại, chuyển từ hành chính sang cơ chế thị trường. Chỉ khi giá nước phản ánh đúng giá trị thật, mới có thể thu hút đầu tư tư nhân và khuyến khích người dân sử dụng tiết kiệm, hiệu quả hơn", ông nói.
Ngoài các công trình cấp nước tập trung, chuyên gia cũng đề xuất đẩy mạnh cấp nước hộ gia đình cho khu vực phân tán, nhất là Đồng bằng sông Cửu Long. PGS.TS Trần Bá Hoằng, Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, cho biết khoảng 53.500 hộ dân nông thôn tại Đồng bằng sông Cửu Long chưa thể tiếp cận nước tập trung, cần được hỗ trợ giải pháp dự trữ nước hoặc mô hình thay thế phù hợp.
Theo ông Vũ Minh Việt, Phó tổng biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường, trong quá trình hướng tới nông nghiệp xanh - sạch - tuần hoàn, đảm bảo nguồn nước và vệ sinh môi trường là điều kiện tiên quyết để xây dựng nông thôn mới văn minh, bền vững. "Một môi trường nông thôn không ô nhiễm nguồn nước, không rác thải tồn đọng sẽ là nền tảng cho phát triển nông nghiệp hiện đại", ông nói.
Thế Đan