Đã hơn một tháng, chị Hoàng Phương (TP HCM) chưa đăng nhập tài khoản chứng khoán, dù trước đó vào tháng 7-8, chị gần như mua bán cổ phiếu mỗi tuần, chủ yếu "lướt" các mã vừa và nhỏ. Nhà đầu tư này cho biết đã cảm nhận được rủi ro thị trường từ tháng 9 nên quyết định rút vốn dần, đứng ngoài dù VN-Index lập đỉnh gần 1.800 điểm sau đó.
"Tôi vẫn chưa dám trở lại thị trường vì giai đoạn này khó 'lướt' hơn hẳn, nếu không cẩn thận còn dính bull trap (bẫy tăng giá)", chị Phương nói và cho biết thêm nhiều người bạn chung hội nhóm đầu tư cũng có tâm lý tương tự.
Nhà đầu tư đang quan sát bảng giá điện tử tại trụ sở một công ty chứng khoán ở TP HCM. Ảnh: An Khương
Thực tế từ cuối tháng 10 tới nay, tổng giá trị giao dịch trên sàn HoSE thường xuyên dưới 30.000 tỷ đồng, thấp hơn hẳn so với những tháng thị trường sôi động trước đó. Nhiều đơn vị phân tích cho rằng đây là biểu hiện rõ nét cho thấy tâm lý thận trọng vẫn chiếm áp đảo và khuyến nghị nhà đầu tư hạn chế giao dịch ngắn hạn.
Trong báo cáo chiến lược hàng tháng mới đây, Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) cho rằng dòng tiền mang tính chất đầu cơ trên thị trường chứng khoán đang suy giảm. Điều này thể hiện qua thanh khoản và hiệu suất các nhóm cổ phiếu.
Sau khi tạo đỉnh trong tháng 8 - thể hiện tính chất đầu cơ khá đột biến, thanh khoản đã giảm tháng thứ 2 liên tiếp. Trong tháng 10, giá trị giao dịch trung bình toàn thị trường đạt hơn 36.800 tỷ đồng mỗi phiên, giảm hơn 2% so với tháng 9. Trên HoSE, giá trị giao dịch trung bình đạt hơn 33.600 tỷ đồng mỗi phiên với trung bình 1 tỷ cổ phiếu, giảm mạnh so trung bình 1,67 tỷ cổ phiếu mỗi phiên trong tháng 8.
Thanh khoản trên HNX cũng giảm tháng thứ 2 liên tiếp với giá trị trung bình gần 2.500 tỷ đồng mỗi phiên, sụt 7,85%. Trong khi trên UPCoM, giá trị giao dịch trung bình giảm mạnh hơn 12,2% về khoảng 700 tỷ đồng mỗi phiên. Các số liệu trên phản ánh dòng tiền đầu cơ tiếp tục suy giảm.
Thanh khoản sụt giảm hai tháng liên tiếp kể từ đợt cao điểm của dòng tiền đầu cơ trong tháng 8. Ảnh: SHS
Ngân hàng, bất động sản và dịch vụ tài chính là 3 nhóm ngành có giá trị giao dịch bình quân cao nhất thị trường nhưng thanh khoản cũng giảm. Trong đó nhóm dịch vụ tài chính được mua bán khoảng 6.256 tỷ đồng mỗi phiên, giảm tháng thứ 2 liên tiếp và thấp hơn nhóm bất động sản (khoảng 7.689 tỷ đồng mỗi phiên). Theo SHS, đây là biểu hiện của tính chất đầu cơ và kỳ vọng tiếp tục giảm trên thị trường.
Xét về hiệu suất các nhóm cổ phiếu theo vốn hóa, diễn biến kém tích cực nhất trong tháng 10 là nhóm vốn hóa trung bình với chỉ số VNMID giảm gần 4,8%. Nhóm này đang chịu áp lực bán mạnh sau giai đoạn tăng, có tính chất đầu cơ ngắn hạn nóng với tỷ lệ dư nợ ký quỹ cao (margin). Nhóm vốn hóa nhỏ cũng có hiệu suất kém khi chỉ số VNSML sụt 2,8%.
Cổ phiếu vốn hóa lớn là nhóm duy nhất ghi nhận sự tăng nhẹ với chỉ số VN30 tích lũy gần 1,2%. Tuy nhiên, đóng góp chính đến từ một số cổ phiếu nổi bật như hàng không, bán lẻ hay họ Vingroup.
Nhìn chung, SHS cho rằng thời gian qua thị trường phân hóa rất mạnh theo hai hướng chính. Trước hết, chứng khoán ghi nhận áp lực bán mạnh đối với các mã đã có giai đoạn tăng nóng, tương đồng với chỉ số VN-Index và có tỷ lệ đòn bẩy dư nợ cao. Song song đó, thị trường cũng phục hồi tốt, dòng tiền và xu hướng cải thiện với các mã, nhóm mã có giai đoạn điều chỉnh kéo dài về vùng giá tháng 4-5/2025, tức giai đoạn cao điểm thuế quan.
Diễn biến này, theo nhóm phân tích, dự kiến vẫn tiếp diễn trong tháng 11 và cả giai đoạn cuối năm khi nhà đầu tư còn cơ cấu danh mục. "Xu hướng chung sẽ là bán, giảm tỷ trọng các cổ phiếu, nhóm ngành đã tăng nóng, vượt xa các mức định giá cơ bản và có tính chất đầu cơ cao, để cơ cấu sang các mã chất lượng tốt, ở mức giá hấp dẫn và kết quả kinh doanh cải thiện tốt", nhóm phân tích dự đoán.
Tương tự, SGI Capital - công ty quản lý quỹ mở The Ballad Fund - cũng cho rằng bối cảnh hiện tại đang ủng hộ cho đầu tư giá trị dài hạn. Theo nhóm phân tích này, chu kỳ "tiền rẻ" kéo dài từ tháng 5/2023 tới nay đang "đi tới những giới hạn cuối cùng".
Thời gian trước, số tài khoản mở mới, thanh khoản và lượng margin tăng kỷ lục là kết quả của môi trường lãi suất thấp kéo dài, cũng như niềm tin, kỳ vọng vào tăng trưởng kinh tế. Đến cuối quý III, tổng dư nợ margin trên thị trường đạt kỷ lục khoảng 384.200 tỷ đồng.
"Giống như các chu kỳ trước, không ít cá nhân và cả doanh nghiệp đã sử dụng những nguồn tiền vay và tiền ngắn hạn khác nhau để mua cổ phiếu cũng như các tài sản khác trong thời gian qua và buộc phải bán khi thị trường có những pha rung lắc mạnh", nhóm phân tích này nhận định.
Dư nợ margin của các công ty chứng khoán đạt kỷ lục mới trong quý III/2025. Ảnh: Báo cáo của SGI Capital
Gần đây, lãi suất huy động và cho vay có xu hướng tăng trở lại, bắt đầu gây ảnh hưởng lên cả dòng tiền và tâm lý của khối nội khiến cầu mua giảm sút. Điều này cũng gây sức ép mạnh lên nhóm cổ phiếu nhạy cảm với lãi suất như ngân hàng, chứng khoán và bất động sản.
Do đó theo SGI Capital, thị trường sẽ mở ra cơ hội nếu mặt bằng định giá còn giảm thêm. Hiện tại sau nhịp điều chỉnh về dưới 1.600 điểm, định giá thị trường không còn ở vùng đắt, chủ yếu nhờ sự hạ nhiệt của nhóm ngân hàng. Tuy vậy, nhóm phi tài chính vẫn neo cao, đặc biệt là cổ phiếu các tập đoàn tư nhân lớn đã tăng vượt xa mức hợp lý và tương quan hấp dẫn của cổ phiếu cũng không còn.
SGI Capital cho biết họ đã chuẩn bị sẵn sàng cho cơ hội này. Quỹ mở The Ballad Fund đang giữ 64,8% tiền mặt vào cuối tháng 10. Không đề cập rõ về quyết định giải ngân nhưng đây sẽ là nguồn vốn sẵn có cho quỹ trước cơ hội tiềm năng như chính họ đánh giá.
Trong báo cáo tổng kết tuần trước, Chứng khoán Beta (BSI) cho rằng thị trường hiện tại ngoài áp lực tiêu cực, còn ẩn chứa cơ hội hấp dẫn cho những người có chiến lược đầu tư dài hạn. Nhóm phân tích này khuyến nghị nhà đầu tư nên ưu tiên quan sát, phân bổ vốn hợp lý, kết hợp quản trị rủi ro sẽ giúp tận dụng những nhịp rung lắc ngắn hạn để gia tăng lợi nhuận trong dài hạn.
Tất Đạt