Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng vọt, quy mô gia đình thu hẹp và tương lai bất định, có nhiều con trở thành biểu tượng mới cho sự giàu có ở các nền kinh tế phát triển.
Eliza Filby, nhà nghiên cứu về các vấn đề thế hệ ở Mỹ, nhận định nuôi một con thoải mái là bài toán kinh tế đau đầu với hầu hết cặp vợ chồng, nhất là ở thành phố. Theo bà, nhiều gia đình trung lưu Mỹ đang phải chu cấp cho con đến gần 30 tuổi. "Hai con đã là một sự cố gắng, còn ba con trở lên đồng nghĩa bạn phải siêu giàu", Filby nói.
Tỷ lệ sinh ở nhiều quốc gia đã chạm mức thấp kỷ lục. Tại Anh, con số này là 1,44 con/phụ nữ, Mỹ là 1,6. Ở một số nước châu Á như Nhật Bản và Hàn Quốc, tỷ lệ lần lượt là 1,2 và 0,75. Tỷ lệ sinh thay thế để ổn định dân số của một quốc gia là 2,1 con trên một phụ nữ.
Vợ chồng Hannah Neeleman và 8 người con tại trang trại của gia đình ở Thành phố Salt Lake, Mỹ. Ảnh: Corey Arnold/Sunday Times
Văn hóa "một con là đủ" bùng nổ ở tầng lớp trung lưu, nhưng ở thái cực ngược lại, các gia đình siêu giàu lại được tôn sùng vì không ngừng gia tăng thành viên.
Điển hình là phong trào "vợ truyền thống" (trad wife) trên mạng xã hội, tôn vinh việc nội trợ. Hannah Neeleman, con dâu của nhà sáng lập hãng hàng không JetBlue, trở thành ngôi sao của phong trào gia đình đông con. Cô thu hút 10 triệu người theo dõi trên Instagram nhờ chia sẻ cuộc sống "bà mẹ 8 con". Trong giới người nổi tiếng, vợ chồng diễn viên người Mỹ Alec Baldwin cũng gây chú ý với loạt phim thực tế về cuộc sống cùng 7 đứa con.
Tác giả Wednesday Martin, trong cuốn sách "Primates of Park Avenue", cũng quan sát thấy "những gia đình khổng lồ ở khắp mọi nơi" tại khu Upper East Side - nơi có bất động sản và trường học đắt đỏ nhất nước Mỹ. "Bốn con giờ là chuyện bình thường. Năm con không còn bị coi là điên rồ, nó chỉ có nghĩa là bạn giàu", bà viết.
Một nghiên cứu của Forbes trên 700 tỷ phú Mỹ cho thấy ít nhất 22 người có từ 7 con trở lên. Nổi tiếng nhất là tỷ phú Elon Musk với 14 người con. Người giàu nhất thế giới cũng là người ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa khuyến sinh (pronatalism), coi đó là yếu tố sống còn của nhân loại.
Các thương hiệu cao cấp nhanh chóng nắm bắt xu hướng này. Artipoppe bán địu con bằng nhung giá 800 USD, được mệnh danh là "túi xách hàng hiệu Birkin của các bà mẹ", hay các bộ sưu tập hàng hiệu cho phép cả gia đình mặc đồ giống nhau.
Chiến lược gia thương hiệu Eugene Healey lý giải, việc các thương hiệu xa xỉ tập trung vào gia đình là nỗ lực chuyển hướng sang các giá trị, trong bối cảnh người tiêu dùng nguội lạnh với sản phẩm vật chất.
"Bạn không thể làm giả việc có một gia đình đông con, sung túc. Đó là một cam kết rất dài hạn chỉ giới siêu giàu mới dám làm", Healey nói.
Diễn viên người Mỹ Alec, cùng vợ Hilaria Baldwin và bảy đứa con của họ. Ảnh: Rou Shoots
Tuy nhiên, biểu tượng địa vị không chỉ nằm ở việc có bao nhiêu con, mà còn ở cách nuôi dạy và khả năng duy trì lối sống. Để làm được điều đó, họ cần đến cả một đội quân hỗ trợ gồm bảo mẫu, gia sư, quản gia. Chẳng hạn, Kim Kardashian được cho là có 10 bảo mẫu làm việc 24/7 cho 4 đứa con, với mức lương có thể hơn 200.000 USD một năm.
Phiên bản làm cha mẹ này không phản ánh trải nghiệm của số đông. "Đó là một phiên bản mà bạn vẫn gặp gỡ bạn bè, lấy lại vóc dáng sau sinh, xuất hiện ở các sự kiện đêm khuya mà không hề mệt mỏi", Healey nhận xét.
Gia đình đông con cũng gửi đi tín hiệu về sự tự tin vào tương lai. Nhóm người cảm thấy an toàn nhất chính là những người có nhiều tiền.
Dù vậy việc theo dõi các gia đình này trên mạng xã hội không có nghĩa mọi người muốn quay về quá khứ. Healey cho rằng phần lớn nội dung này được xem như một hình thức giải trí, thoát ly thực tế.
"Họ đại diện cho một tầm nhìn về an ninh kinh tế, vai trò giới tính rõ ràng. Nhưng nhiều người sẽ nhìn vào đó và nghĩ, trong thế giới thực năm 2025, tôi không muốn điều đó chút nào", ông nói.
Minh Phương (Theo Financial Times)