Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng các bên liên quan ngày 13/2 đã có cuộc họp bàn về tình hình sản xuất, tiêu thụ và thu mua tạm trữ lúa gạo vụ Đông Xuân 2014-2015. Cũng trong hôm nay, Văn phòng Chính phủ phát đi thông báo về việc Thủ tướng đồng ý chủ trương này.
Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp, hiện nguồn cung lúa, gạo từ vụ lúa Đông Xuân 2014-2015 của các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long đang tăng cao, nhất là sản lượng trong tháng 2 và tháng 3 đã lên tới 3,65 triệu tấn quy gạo. Trong khi đó, lượng hợp đồng xuất khẩu gạo trong quý I/2015 đã giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước nên cung vượt qua cầu, kéo theo giá lúa gạo trong nước sẽ có xu hướng giảm đáng kể.
Báo cáo từ hệ thống cung cấp giá lúa từ 26/1 đến 11/2 cho thấy, tại An Giang giá thu mua lúa tươi IR50404 giảm từ 4.600 đồng xuống còn 4.250 đồng/kg. Tại Vĩnh Long giá lúa IR50404 đã giảm từ 4.100 đồng xuống còn 4.000 đồng/kg. Tại Kiên Giang, lúa tẻ thường từ 5.500 đồng xuống còn 5.100 đồng/kg.
"So với giá thành bình quân sản xuất lúa vụ Đông Xuân 2014-2015 do Bộ Tài chính công bố ngày 15/1 là 3.417 đồng/kg thì người trồng lúa vẫn có lãi trên 30%. Tuy nhiên, giá lúa thị trường hiện tại đã tiệm cận với giá định hướng bình quân tại đồng bằng sông Cửu Long là 4.442 đồng/kg", ông Võ Thành Đô - Cục phó Cục chế biến nông lâm thủy sản - cho biết.
Từ thực tế trên, để việc giảm áp lực về tiêu thụ, ổn định thị trường cũng như tạo điều kiện thu mua lúa gạo cho nông dân đảm bảo lợi nhuận tối thiểu trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp đã đề nghị Thủ tướng mua tạm trữ thóc, gạo với số lượng một triệu tấn quy gạo các loại được sản xuất trong vụ Đông Xuân 2014-2015 tại đồng bằng sông Cửu Long.
Thời gian thu mua tạm trữ tính từ 1/3 đến hết 15/4. Phương thức tạm trữ sẽ thông qua đầu mối Hiệp hội lương thực (VFA) phối hợp với UBND các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long phân giao chỉ tiêu mua tạm trữ lúa gạo cho các doanh nghiệp có tính đến sản lượng lúa hàng hóa của từng địa phương và ưu tiên tiêu thụ lúa hàng hóa từ cánh đồng mẫu lớn. Trong đó nhà nước hỗ trợ lãi suất ngân hàng tối đa 4 tháng cho doanh nghiệp mua tạm trữ kể từ ngày mua đến hết 1/7.
"Ngay ngày mai, đơn vị của Bộ sẽ phải hoàn thành dự thảo để báo cáo lên Thủ tướng", Thứ trưởng Bộ nông nghiệp Vũ Văn Tám yêu cầu.
Đề xuất trên của Bộ Nông nghiệp nhận được sự ủng hộ từ phía các đại biểu tham gia cuộc họp. "Việc quyết định thu mua tạm trữ lúa gạo vào thời điểm như Bộ Nông nghiệp đưa ra là hợp lý. Nếu không thu mua lúc này thì giá lúa sẽ tiếp tục giảm", ông Huỳnh Minh Huệ, Phó Chủ tịch VFA nói. Ông Huệ cho biết thêm, lượng hợp đồng đăng ký xuất khẩu gạo đến ngày 31/1 chỉ khoảng một triệu tấn, trong đó còn 504.000 tấn chuyển sang từ năm 2014.
Căn cứ tình hình giá chào bán xuất khẩu hiện nay, VFA nhận định hiện nay các nước có tiềm năng xuất khẩu lớn như Thái Lan, Ấn Độ đang cạnh tranh quyết liệt với Việt Nam, nhất là phân khúc gạo chất lượng trung bình và thấp tại các thị trường Trung Quốc, Malaysia, Mexico, Indonesia... trong khi nguồn cung dồi dào đang khiến thị trường xuất khẩu lúa gạo trong tháng 1 và nửa đầu tháng 2 khá trầm lắng, gây áp lực rất lớn đến tình hình xuất khẩu gạo trong những tháng sắp tới.
Đại diện Bộ Công thương cho biết, thời gian tới sẽ tăng cường xúc tiến thương mại để thúc đẩy nhanh việc ký kết các hợp đồng tập trung tại các thị trường truyền thống như Philippines, Malaysia, Inodnesia… song song với việc tăng cường khả năng cạnh tranh để khôi phục thị phần đã mất ở các thị trường cạnh tranh gay gắt, nhất là thị trường châu Phi và Hong Kong.
Hương Thu