Ngày 11/12, tại phiên họp thứ 8 của Ban Chỉ đạo cải cách Tư pháp Trung ương, đa số đại biểu cho rằng, việc thành lập Tòa án Nhân dân sơ thẩm và Viện Kiểm sát Nhân dân khu vực sẽ "rút gọn đầu mối, tăng cường nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan tư pháp". Nhiều đại biểu đề nghị thúc đẩy tiến trình thực hiện vì "giờ là quá chậm" và tập trung vào các thành phố lớn trước.
Theo dự kiến, hơn 420 TAND sơ thẩm và Viện KSND khu vực sẽ được thành lập trên cơ sở sáp nhập các tòa án, Viện Kiểm sát cấp huyện. Một số huyện khó khăn, hạ tầng cơ sở yếu kém sẽ tạm thời duy trì TAND sơ thẩm và Viện KSND khu vực trên cơ sở TAND và Viện KSND cấp huyện hiện nay. Khi cơ sở hạ tầng tốt hơn thì tiếp tục thu gọn đầu mối tòa án.
 |
|
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang chủ trì phiên họp. |
Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường đề nghị: "Cần tiếp tục giảm số tòa án, có thể giảm đến hơn 50%". Còn Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Lê Thúc Anh cho rằng, đây cũng là dịp sàng lọc cán bộ cho 2 ngành này vì "có đưa lên phải có đưa xuống, không thể cứ đưa lên mãi".
Một trong những vấn đề đáng quan tâm khi thành lập Tòa án và Viện Kiểm sát khu vực là việc đầu tư cơ sở vật chất đáp ứng được yêu cầu cải cách tư pháp. Theo luật sư Lê Thúc Anh, hiện việc đầu tư cho Tòa án và Viện Kiểm sát là đồng đều, không phải tòa án có lượng án gấp 20 lần sẽ được đầu tư gấp 20 lần so với các tòa án cùng cấp khác.
Phó viện trưởng Viện KSND Tối cáo Lê Hữu Thể nhận thấy: "Tinh thần trách nhiệm của cán bộ không còn là vấn đề phải quan tâm mà cần tính lộ trình đầu tư cơ sở vật chất để tạo niềm tin và độ ổn định cho các cơ quan Toà án và Viện Kiểm sát". Thành lập TAND sơ thẩm và Viện KSND khu vực quan trọng nhất là đảm bảo cho tòa án độc lập để thực hiện việc phân công 3 quyền lập hành, tư pháp và kiểm soát quyền lực trong bộ máy nhà nước.
Để đảm bảo hơn nữa sự độc lập của tòa án, theo Bộ trưởng Tư pháp, cần trả lại quyền bổ nhiệm thẩm phán các cấp cho Chủ tịch nước, đổi mới bầu Hội thẩm nhân dân, không để tái diễn tính hình thức trong việc lựa chọn và bầu như hiện nay khiến Hội thẩm nhân dân "mất tính nhân dân, không phải đại diện của người dân".
Đề xuất ý tưởng chuyển đổi mô hình quản lý hành chính tại tòa án, Bộ trưởng Hà Hùng Cường nhận thấy, nên thành lập Hội đồng Tư pháp Quốc gia do Chủ tịch nước làm Chủ tịch Hội đồng để thực hiện đánh giá, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật các thẩm phán.
Thứ trưởng Công an Lê Quý Vương quan tâm đến vai trò hoạt động giám sát của HĐND, đoàn thể, nhân dân đối với hoạt động xét xử để đảm bảo tính độc lập của toà án, cũng như việc giải quyết ổn thỏa mối quan hệ giữa TAND sơ thẩm và Viện KSND khu vực với cơ quan công an (vẫn được tổ chức theo địa bàn hành chính) để hoạt động phối hợp được nhịp nhàng, hiệu quả.
Yêu cầu đầu tiên khi thực hiện thành lập TAND sơ thẩm và Viện KSND khu vực là đảm bảo tính gần dân, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý. Dẫu còn nhiều băn khoăn về "khoảng cách địa lý" giữa Tòa án, Viện Kiểm sát khu vực với người dân ở một số địa bàn nhưng đa số thành viên Ban Chỉ đạo tán thành giải pháp tăng cường phương tiện cho cán bộ hai ngành này. Mặt khác, nên thành lập các chi nhánh để tiếp nhận yêu cầu của người dân, xét xử lưu động (hạn chế người dân phải đi lại khi có việc cần giải quyết tại tòa án) và phải tuyên truyền cho người dân về cách tổ chức, hoạt động của Tòa án, Viện Kiểm sát khu vực.
Phó chánh án TAND Tối cao Tống Anh Hào khẳng định: "Tòa án làm đúng pháp luật, tăng chất lượng xét xử quan trọng hơn là chỉ 'gần dân' mà không đảm bảo chất lượng xét xử".
Theo Bộ trưởng Cường, "gần dân" không có nghĩa là phải có tòa án ở địa bàn, mà "ở đâu cần thì thành lập tòa án ở đó để giải quyết các yêu cầu của người dân". Bên cạnh đó, Tòa án phải gắn liền với Viện KS và thi hành án dân sự nên ở đâu có tòa án thì có Viện KS và thi hành án dân sự. Cần đẩy mạnh hoạt động bổ trợ tư pháp để tăng cường điều kiện tiếp cận công lý của người dân không phải bằng rút ngắn khoảng cách địa lý mà thông qua các thiết chế pháp luật như luật sư.
Theo Pháp luật Việt Nam