Ngày 15/9, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã gửi thư tới Bộ trưởng Thương mại Mỹ (DOC) Howard Lutnick, đề nghị DOC và Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển (NOAA) cân nhắc lại quyết định từ chối công nhận tương đương 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA).
Theo đó, các loại hải sản khai thác theo các nghề cá này sẽ bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026. Trong thông báo gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường của Việt Nam, Cục Quản lý Đại dương và Khí quyển (NOAA) thuộc Bộ Thương mại Mỹ (DOC) trước đó cho biết từ chối công nhận theo Đạo luật Bảo vệ thú biển (MMPA) của nước này.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết đây là biện pháp tương đương với cấm nhập khẩu, ảnh hưởng rất lớn đến xuất khẩu nhiều loại hải sản chủ lực của Việt Nam sang Mỹ như cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, ghẹ, mực, cá nục...
Việc đề nghị phía Mỹ cân nhắc, theo Bộ trưởng Công Thương, nhằm tránh những gián đoạn nghiêm trọng với thương mại song phương và bảo vệ sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân và người lao động Việt Nam.
Bộ trưởng đề nghị phía Mỹ xem xét khách quan, bảo đảm kết quả hợp lý trong vụ rà soát thuế chống bán phá giá tôm nhập khẩu lần thứ 19. Đồng thời, ông khẳng định các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam là đối tác đáng tin cậy, kinh doanh công bằng tại thị trường Mỹ.
Ông Diên cũng nhấn mạnh những quyết định trên sẽ có ý nghĩa với các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu, người nông dân, ngư dân Việt Nam, đồng thời đem lại lợi ích cho các nhà nhập khẩu, người lao động và người tiêu dùng Mỹ.
Năm ngoái, Việt Nam xuất khẩu gần 512 triệu USD các loại hải sản từ 12 nghề cá trên sang Mỹ. Số này chiếm gần một phần tư tổng kim ngạch xuất khẩu các loài này của Việt Nam. Trong đó, cá ngừ chiếm tỷ trọng cao nhất là 18%, tiếp đến là ghẹ chiếm 3% và mực gần 1%... Như vậy, trường hợp các loại hải sản này bị cấm nhập khẩu vào Mỹ, ngành hải sản của Việt Nam có thể thất thu con số tương đương từ thị trường Mỹ mỗi năm.
Việt Nam và Mỹ hiện duy trì Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện. Lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định Việt Nam coi Mỹ là đối tác thương mại quan trọng, đồng thời tạo thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư Mỹ làm ăn kinh doanh tại Việt Nam.
"Việt Nam cam kết tiếp tục hợp tác với Mỹ để giải quyết các vấn đề còn tồn tại theo tinh thần xây dựng, hướng tới tương lai", Bộ trưởng nêu.
VASEP cho biết thời gian qua, ngành hải sản Việt Nam, cùng Chính phủ và chính quyền địa phương đã nỗ lực để hiện đại hóa, nâng trách nhiệm và tăng cường công tác quản lý nghề cá. Cụ thể, Quốc hội ban hành Luật Thủy sản năm 2017, tăng phân bổ nguồn lực cho công tác quản lý địa phương. Việt Nam cũng tuân thủ các chương trình IUU, SIMP và FIP với ghẹ và cá ngừ, thực hiện chứng nhận "An toàn cá heo" cho chuỗi cung ứng xuất khẩu cá ngừ, và nhiều khuôn khổ, chương trình bảo vệ động vật biển có vú khác.
Hiệp hội kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành liên quan có biện pháp phối hợp khẩn cấp trước mắt và dài hạn, hỗ trợ và đồng hành cùng với ngành hải sản để khắc phục, tháo gỡ và khơi thông thị trường Mỹ. Việc này nhằm bảo vệ lợi ích của các doanh nghiệp khai thác, nuôi trồng thủy sản trong nước, hạn chế tối thiểu tác động hoặc tránh nguy cơ bị dừng xuất khẩu từ 2026.
6 tháng đầu năm, Mỹ nhập khẩu khoảng 905 triệu USD thủy sản từ Việt Nam, tăng gần 18% so với cùng kỳ 2024, theo VASEP. Tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả nước đạt 4,4 tỷ USD, cao hơn gần 7% so với cùng kỳ. Dù có dấu hiệu phục hồi, mức tăng này vẫn chưa chạm tới đỉnh năm 2022.
Phương Dung