Số tiền được tìm thấy khoảng một tuần trước tại khu đất thôn Làng Chè, xã Sơn Kim 2, khu vực miền núi giáp biên giới. Khi đưa lên khỏi mặt đất, các đồng tiền đã bị ăn mòn theo thời gian, một số mảng kết dính chặt, khó tách rời.
Sau khi phát hiện, nhóm thợ rà phế liệu chia nhau mang số tiền về cất giữ tại nhà riêng ở xã Đồng Lộc. Nhận được thông tin, Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh đã cử cán bộ đến các hộ dân kiểm tra hiện vật, phục vụ công tác nghiên cứu.
Bước đầu, cơ quan chuyên môn xác định đây là tiền tròn bằng kim loại, đường kính khoảng 2,4 cm, giữa đục lỗ vuông cạnh chừng 0,6 cm. Mặt trước mỗi đồng khắc hai chữ Hán "Ngũ Thù", mặt sau để trơn, viền mảnh và đều, đặc trưng của tiền kim loại cổ phương Đông.
Tiền xu cổ mà nhóm thợ phế liệu đào được ở xã Sơn Kim 2. Ảnh: Phi Công
Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh Trần Phi Công cho biết đây là tiền Ngũ Thù, loại tiền xuất hiện sớm và có thời gian lưu hành dài trong lịch sử Trung Quốc và khu vực Đông Á. Tiền được đúc từ thời Tây Hán, khoảng thế kỷ 2 trước Công nguyên, lưu hành nhiều thế kỷ, trong đó có giai đoạn Bắc thuộc ở Việt Nam, trước khi được thay thế bằng Khai Nguyên Thông Bảo thời nhà Đường.
Theo ông Phi Công, đây là lần phát hiện tiền Ngũ Thù với quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Hà Tĩnh, đồng thời là loại tiền cổ có niên đại sớm nhất từng ghi nhận ở địa phương. Phát hiện này góp thêm tư liệu nghiên cứu về lịch sử cư trú, giao lưu kinh tế và văn hóa ở khu vực miền núi phía tây trong những thế kỷ đầu Công nguyên.
Hiện cơ quan chức năng tiếp tục xác minh nguồn gốc, tổ chức bảo quản và nghiên cứu số tiền cổ, đồng thời ngăn chặn nguy cơ thất lạc, mua bán trái phép cổ vật.
Xã Sơn Kim 2 là vùng biên giới, địa hình hiểm trở, thời phong kiến chủ yếu là rừng rậm, dân cư thưa thớt.
Đức Hùng