Đại học Stanford hôm 6/8 gây chú ý khi thông báo sa thải hơn 360 nhân sự, ở các bộ phận hành chính, nghiên cứu, công tác cựu sinh viên.
"Trường đang cung cấp nguồn lực hỗ trợ cũng như trợ cấp thôi việc cho những nhân viên đủ điều kiện. Tuy nhiên, đây là hành động khó khăn, ảnh hưởng đến những người đã đóng góp quan trọng cho Stanford", trích thông báo của trường.
Trước đó, Đại học Johns Hopkins đã đóng cửa một khuôn viên tại Baltimore, hủy nhiều chương trình quốc tế và sa thải 2.222 nhân viên, cho nghỉ tạm thời 107 người. Đây là đợt sa thải nhân sự lớn nhất được công bố ở một đại học trong năm nay.
Đại học Northwestern hồi tháng 7 cũng thông báo cắt giảm khoảng 425 người. Còn Đại học Columbia cắt 180 vị trí nghiên cứu, Đại học Boston giảm 120 người và dừng tuyển 120 vị trí làm việc trống. Ở Đại học Southern California, con số này là 55 người. Đại học bang Michigan và Havard có động thái tương tự, song không công bố chi tiết.
Các nhân sự mất việc chủ yếu ở mảng hành chính, tư vấn, thư viện, nghiên cứu. Cùng đó, nhiều trường thông báo cắt bớt ngân sách vận hành, khoảng 20 - 200 triệu USD.
"Đây là mất mát lớn đối với tất cả chúng tôi", đại diện Đại học Boston chia sẻ. "Tuy nhiên, đó là bước đi cần thiết để bảo đảm tương lai của nhà trường".
"Tôi phải thừa nhận rằng đây là giai đoạn vô cùng khó khăn đối với Đại học Duke", phó hiệu trưởng Alec Gallimore nói.
Làn sóng sa thải ở các đại học Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục, bởi một số trường đang có kế hoạch cắt giảm nhân sự, như Đại học Brown, California - Los Angeles (UCLA), Connecticut, Nebraska, George Washington và Temple.
Một góc khuôn viên Đại học Stanford, Mỹ. Ảnh: Stanford University Fanpage
Lý do mà các trường viện dẫn là bị cắt tài trợ từ chính phủ liên bang. Như Đại học Harvard bị cắt gần 3 tỷ USD, số này ở John Hopkins là 800 triệu USD. UCLA và Brown cũng mất lần lượt 584 và 510 triệu USD.
Nhiều trường có nguy cơ tương tự. Chẳng hạn, Cornell đối mặt việc mất gần 1 tỷ USD, Northwestern bị đe dọa mất 790 triệu USD, Princeton bị đình chỉ khoảng 210 triệu USD. NYU, UC Berkeley, Southern California và loạt trường khác nằm trong diện theo dõi, khiến hệ thống giáo dục đại học Mỹ đứng trước áp lực tài chính lớn.
Giới quan sát nhận định đây là một phần trong chiến dịch của chính quyền nhằm "tái định hình" giáo dục đại học Mỹ. Chiến dịch này không chỉ tập trung vào việc cải tổ hệ thống cấp phép, giảm tài trợ từ ngân sách liên bang, hạn chế các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI), mà còn nhắm đến kiểm soát các cuộc biểu tình trên khuôn viên trường, hạn chế tuyển sinh viên quốc tế.
Hệ quả trước mắt là sinh viên bị ảnh hưởng bởi việc cắt giảm dịch vụ học tập, tư vấn tâm lý và hỗ trợ nghề nghiệp. Nhiều dự án nghiên cứu bị hoãn hoặc hủy bỏ, ảnh hưởng đến hàng trăm học giả và tiến sĩ.
"Chúng tôi như thể đã chế tạo xong một chiếc kính viễn vọng để khám phá vũ trụ, nhưng rồi không còn tiền để phóng nó lên", giáo sư Ascherio ở Đại học Harvard chia sẻ, khi khoản tài trợ 7 triệu USD từ chính phủ bị đình chỉ. Công trình nghiên cứu bệnh đa xơ cứng và thoái hóa thần kinh của ông, dựa trên hàng triệu mẫu máu thu thập từ cựu binh Mỹ suốt hai thập kỷ buộc phải tạm dừng.
Mỹ được đánh giá là một trong những nền giáo dục hàng đầu thế giới, với hơn 5.000 trường ở bậc đại học. Theo tổ chức xếp hạng QS, gần 30 đại học Mỹ nằm trong top 100 toàn cầu năm 2025. Các trường nổi bật nhờ chất lượng giảng dạy cao, môi trường học thuật tự do, cơ sở vật chất hiện đại, thu hút hàng triệu sinh viên quốc tế mỗi năm.
Huyền Trang - Doãn Hùng (Theo CNN, NYT, Brown daily herald, Highereddive)