Hè 1973, thành phố Swansea và các khu vực xung quanh rúng động bởi hai vụ thiếu nữ đi chơi đêm nhưng không trở về nhà.
Tối thứ bảy 14/7/1973, Sandra Newton, 16 tuổi, đi chơi với bạn trai, sau đó mất tích trên đường đi bộ 8 km về nhà vào 1h rạng sáng chủ nhật. Cảnh sát tin rằng thiếu nữ đã cố gắng đi nhờ xe về nhà.
Thi thể Sandra được tìm thấy hai ngày sau đó trong một cống nước. Cô bị cưỡng hiếp, đánh vào đầu và bị siết cổ bằng chính chiếc váy của mình.
Hai tháng sau, vào sáng chủ nhật 16/9, thi thể Geraldine Hughes và Pauline Floyd, đều 16 tuổi, được phát hiện trong rừng. Họ đã đi nhờ xe về nhà sau khi khiêu vũ tại hộp đêm Top Rank nổi tiếng ở Swansea vào tối thứ bảy.
Đôi bạn thân bị đánh đập, cưỡng hiếp, vứt xác cách nơi tìm thấy Sandra khoảng 11 km.
Cảnh sát khám xét hiện trường phát hiện thi thể Geraldine Hughes và Pauline Floyd. Ảnh: Mirrorpix
Cái chết của họ dẫn đến cuộc điều tra giết người lớn nhất lịch sử xứ Wales. Một nhóm gồm 150 cảnh sát đã thẩm vấn 35.000 người có mô tả gần giống với người cuối cùng được nhìn thấy cùng Geraldine và Pauline: tóc rậm, có ria mép và là nam giới từ 30 đến 35 tuổi.
Các điều tra viên còn có manh mối về chiếc xe hắn lái. Nhân chứng nhìn thấy các cô gái rời Swansea đêm đó, lên chiếc xe Morris 1100 màu sáng do một người đàn ông điều khiển. Nhưng người dân chờ mãi mà không thấy ai bị bắt.
'Kẻ siết cổ tối thứ bảy'
Không có máy vi tính, cảnh sát phải đối mặt với nhiệm vụ bất khả thi khi phải sàng lọc lượng lớn nghi phạm từ núi giấy tờ.
Nghi phạm chính trong cái chết của Sandra là người cuối cùng nhìn thấy cô. Đó là bạn trai Sandra, nhưng anh ta khẳng định vô tội và không bao giờ bị buộc tội.
Bất chấp những điểm tương đồng, cảnh sát vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc điều tra riêng biệt về cái chết của Sandra và vụ giết Geraldine và Pauline - cho đến gần 30 năm sau.
Các cảnh sát vào năm 1973 làm việc mà không có máy vi tính, phải sàng lọc thủ công tất cả dữ liệu. Ảnh: BBC
Hai cuộc điều tra được liên kết vào đầu những năm 2000 khi Cảnh sát South Wales bắt đầu mở lại các vụ án chưa được giải quyết với hy vọng ADN có thể đưa những kẻ giết người ra trước công lý.
Đầu tiên, vết tinh dịch trên quần áo của Geraldine và Pauline đã được phân lập để chứng minh chúng thuộc về cùng một người đàn ông, nhưng người đó không có trong cơ sở dữ liệu ADN mới xây dựng gần đây.
Một năm sau, các cuộc xét nghiệm trên nội y của Sandra mang lại cho cảnh sát bước đột phá lớn đầu tiên: Có mẫu ADN của một người đàn ông không rõ danh tính. Nhà khoa học pháp y Colin Dark xác định đây chính là kẻ sát hại Geraldine và Pauline.
"Đây thực sự là một tin chấn động vì điều này nghĩa là có một kẻ giết người hàng loạt hoạt động ở miền nam xứ Wales vào năm 1973", tiến sĩ Colin Dark nói. Lần đầu tiên sau gần 30 năm, nhà chức trách biết rằng cùng một người đàn ông đã giết cả ba cô gái. Hắn được đặt biệt danh "Kẻ bóp cổ tối thứ bảy" dựa trên thời điểm xảy ra các vụ án mạng.
Bước đột phá này cũng chứng minh bạn trai của Sandra vào thời điểm cô qua đời hoàn toàn vô tội.
Phương pháp phân tích ADN làm nên lịch sử
Vì không có mẫu ADN nào trùng khớp trong cơ sở dữ liệu quốc gia, danh tính kẻ giết người vẫn còn là bí ẩn. Nhưng các nhà khoa học đã nghĩ ra một cách tiên phong khác để sử dụng ADN bắt hung thủ.
"Bạn thừa hưởng ADN từ cha mẹ và truyền ADN của mình cho con cái. Vậy chúng ta có thể tìm kiếm con của kẻ phạm tội trong cơ sở dữ liệu ADN không? Chắc chắn có khả năng", tiến sĩ Colin Dark nói.
Sau khi sàng lọc hàng nghìn hồ sơ ADN từ những người đàn ông ở khu vực South Wales, nhóm của tiến sĩ Dark thu hẹp còn khoảng 100 cái tên. Tất cả đều trùng khớp một nửa với hồ sơ ADN của kẻ phạm tội, vì vậy có khả năng là con của kẻ phạm tội.
Theo tiến sĩ Dark, đây là một kỹ thuật mang tính đột phá, "lần đầu tiên được thực hiện ở Vương quốc Anh và có thể là trên toàn thế giới", từ đó, công cụ điều tra mới là phân tích ADN gia đình được phát triển.
Trong khi đó, cảnh sát tỉ mỉ thu hẹp danh sách 35.000 người đáng ngờ xuống còn 500 nghi phạm chính. Danh sách rút gọn dựa trên mô tả về ngoại hình, có sở hữu xe 1100 hay không và có tiền án về bạo lực hay phạm tội tình dục không.
Sau khi đối chiếu cả hai danh sách, dòng họ "Kappen" thu hút sự chú ý.
ADN của tên trộm xe địa phương Paul Kappen đã có trong cơ sở dữ liệu sau khi phạm tội ở khu vực Port Talbot và các vùng lân cận, nhưng anh ta mới 7 tuổi vào thời điểm xảy ra vụ giết người.
Tuy nhiên, bố Paul, Joseph Kappen, từng bị thẩm vấn vào năm 1973 vì có đặc điểm giống với nghi phạm và lái chiếc xe Morris 1100 màu sáng. Cùng năm đó, cảnh sát đã đến nhà Joseph, nhân viên bảo vệ hộp đêm và tài xế xe buýt bán thời gian. Nhưng hắn có bằng chứng ngoại phạm do vợ cung cấp và khẳng định xe bị hỏng vào đêm xảy ra vụ giết người.
Người xung quanh nhận xét Joseph là một tên côn đồ, có tiền sử bạo lực gia đình và từng vào tù nhiều lần.
Giờ đây, với việc ADN của Paul trùng khớp 50% với ADN của kẻ giết người, Joseph trở thành nghi phạm chính. Nhưng khi đến nhà Joseph để lấy mẫu ADN, nhà chức trách hay tin hắn đã chết vì ung thư phổi 11 năm trước, vào năm 1990, ở tuổi 48.
Khai quật mộ để tìm hung thủ
Để có hồ sơ đầy đủ xác định chắc chắn kẻ giết người, cảnh sát quyết định nộp đơn xin phép khai quật thi thể Joseph. Bộ trưởng Nội vụ lúc bấy giờ là Lord Blunkett đã chấp thuận, nhấn mạnh mục đích là tìm ra sự thật "một lần và mãi mãi", mang lại sự an ủi cho gia đình nạn nhân. Đây là lần đầu tiên một nghi phạm bị khai quật mộ ở Vương quốc Anh để chứng minh tội lỗi.
Tháng 5/2002, việc khai quật mộ bắt đầu vào đúng nửa đêm. Kết quả giám định ADN pháp y chứng minh Joseph chính là kẻ giết cả ba cô gái, sau gần ba thập kỷ truy tìm.
Cảnh sát dựng lều khai quật mộ của Joseph Kappen giữa đêm. Ảnh: BBC
"Không từ ngữ nào có thể diễn tả được cảm xúc của chúng tôi lúc đó, thực sự nhẹ nhõm vô cùng. Không ai trong chúng tôi từng ngừng hy vọng rằng một ngày nào đó sẽ tìm ra hắn là ai", gia đình Geraldine cho biết.
"Bạn biết rằng ngoài kia có nhiều thứ xấu xa, nhưng bạn không bao giờ tin rằng chúng sẽ chạm đến bạn và gia đình. Khi điều đó xảy ra, đó là bản án chung thân xuống địa ngục. Giờ đây, chúng tôi có thể khép lại địa ngục đó mãi mãi", mẹ Geraldine chia sẻ với The Guardian sau khi vụ án của con gái bà được giải quyết vào năm 2003.
Cuộc truy lùng "Kẻ siết cổ tối thứ bảy" của Cảnh sát South Wales là một trong những cuộc điều tra lớn nhất lịch sử đất nước và đã định hình lại cách khoa học pháp y sử dụng ADN để giải quyết các vụ án mạng bế tắc nhiều năm trên khắp thế giới.
Tuệ Anh (theo BBC, People)