Trưa 9/9, đám đông biểu tình, phần lớn là người trẻ thuộc thế hệ Gen Z, kéo đến nhà cựu thủ tướng Nepal Jhala Nath Khanal ở thủ đô Kathmandu. Một người trong số họ mở chai xăng, tưới vào rèm cửa tại dinh thự, quẹt diêm và châm lửa. Đám cháy lớn bùng lên, lan rất nhanh trong dinh thự.
Cựu thủ tướng Khanal không có nhà thời điểm đó, nhưng các thành viên khác trong gia đình không may mắn như vậy, khi họ bị vây khốn trong hỏa hoạn. Con trai ông Khanal nhảy từ ban công xuống đất chạy thoát, còn mẹ anh là giáo sư khoa học Ravi Laxmi Chitrakar bị mắc kẹt ở tầng 4 trong khói lửa.
Khi đội cứu hộ tìm thấy, bà Chitrakar đã bị bỏng nặng ở tay và mặt, đường thở cùng phổi bị tổn thương nghiêm trọng do khói. Bà được chuyển đến Bệnh viện Kirtipur, cơ sở điều trị bỏng chuyên biệt duy nhất của Nepal.
Giữa cảnh hỗn loạn, nhiều tờ báo khi đó đưa tin bà Chitrakar đã qua đời tại bệnh viện. Song trong cuộc phỏng vấn với BBC News Nepali ngày 11/9, ông Khanal xác nhận bà vẫn sống, dù trong tình trạng "nguy kịch", phải thở máy.
Một người biểu tình cầm cờ Nepal đứng gần các phương tiện đang bị đốt cháy ở thủ đô Kathmandu ngày 9/9. Ảnh: AP
Làn sóng biểu tình bạo lực của Gen Z ở Nepal tuần trước đã khiến ít nhất 72 người thiệt mạng và 2.113 người bị thương, theo số liệu được Bộ Y tế Nepal công bố ngày 14/9.
"Chúng tôi đã tìm thấy thi thể nhiều người trong các trung tâm mua sắm, nhà dân và các tòa nhà bị đốt phá hoặc tấn công", phát ngôn viên Bộ Y tế Prakash Budathoki cho hay.
Cuộc biểu tình của thanh niên Nepal, ban đầu chỉ nhằm phản đối lệnh cấm mạng xã hội và tham nhũng, đã trở thành đợt bạo loạn chết chóc nhất trong nhiều thập kỷ. Đám đông nhanh chóng biến từ ôn hòa thành đụng độ bạo lực, đốt phá Tòa án Tối cao, nhà Quốc hội, đồn cảnh sát, cũng như tư dinh của các chính trị gia và cơ sở kinh doanh tư nhân.
Ujjwal Bikram Thapa, nhà hoạt động vì các nạn nhân bị bỏng ở Nepal, cho biết ông đã liên lạc với những người biểu tình và họ bày tỏ hối tiếc vì bạo lực vượt kiểm soát. "Tôi nói với họ rằng 'các bạn đã đốt cháy đất nước này'", ông nói.
Một số nhóm Gen Z dẫn đầu các cuộc biểu tình cho hay họ không chủ trương gây ra bạo lực, mà phong trào của họ đã bị "những kẻ cơ hội" lợi dụng để tiến hành các cuộc đốt phá, cướp bóc.
Bà Chitrakar, 70 tuổi, có thể phải đối mặt nhiều tháng và thậm chí nhiều năm điều trị bỏng đầy gian khổ, gồm cả những lần phẫu thuật. Ông Khanal hiện chưa thể gặp vợ.
Tòa nhà Singha Durbar của chính phủ Nepal ở thủ đô Kathmandu bị phóng hỏa ngày 9/9. Ảnh: AFP
Nhưng không chỉ những người có mối quan hệ với giới lãnh đạo Nepal, nhiều dân thường cũng trở thành nạn nhân trong các cuộc phóng hỏa.
Birendra Kumar Sah cùng anh em họ Sibam Sah điều hành một cửa hàng photocopy nhỏ bên cạnh tòa nhà chính phủ ở Sirah, miền nam Nepal. Sáng sớm 9/9, họ thấy một nhóm sinh viên biểu tình gần đó. Ban đầu mọi thứ diễn ra bình thường, nhưng tới trưa tình hình leo thang thành bạo lực nghiêm trọng, khi hàng nghìn người kéo xuống đường.
Khi đám đông phóng hỏa, hai anh em đã cố gắng cứu cửa hàng, nhưng một bình gas bên trong đã phát nổ. Họ bị mắc kẹt trong biển lửa, bị bỏng và cuối cùng được đưa tới bệnh viện. Khuôn mặt và cơ thể của Birendra Kumar Sah bị tàn phá nghiêm trọng vì những vết bỏng.
"Tôi ủng hộ biểu tình vì nghĩ nó sẽ giúp thay đổi hệ thống. Nhưng cuối cùng tôi mới là người bị thay đổi", anh nói.
Sibam Sah nằm bên cạnh Birendra Kumar Sah trong phòng bệnh đơn sơ, rên rỉ mỗi khi mẹ anh bôi thuốc trị bỏng lên mặt. Cửa hàng photocopy của hai anh em đã bị thiêu rụi giống như nhiều cơ sở kinh doanh khác trên khắp Nepal.
Tháng này, Bệnh viện Kirtipur dự kiến xây dựng thêm một đơn vị điều trị bỏng với 70 giường, ước tính hoàn thành trong hai năm. Dự án do một trong những doanh nhân giàu nhất thủ đô Kathmandu tài trợ. Tuy nhiên, tương lai dự án và khoản quyên góp 6 triệu USD giờ trở nên bấp bênh.
27 siêu thị của doanh nhân này trên toàn Nepal đã bị đốt cháy. Ông bị nhắm mục tiêu có thể là vì có mối quan hệ thân cận với giới tinh hoa của đất nước. Nhiều hồ sơ lưu trữ của quốc gia cũng bị thiêu rụi trong các vụ đốt phá, khiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản gặp nhiều khó khăn.
"Mọi thứ đã hóa thành tro bụi. Bạo loạn chỉ xảy ra trong chốc lát nhưng chúng ta sẽ phải trả giá cho điều đó trong rất nhiều năm", ông Thapa nói.
Người thân của một nạn nhân chết trong cuộc biểu tình bạo lực bật khóc tại khu khám nghiệm tử thi ở bệnh viện tại Kathmandu ngày 12/9. Ảnh: AP
Nhiều lãnh đạo Nepal đã từ chức sau khi bạo loạn nổ ra. Cựu chánh án Sushila Karki đã được chọn làm Thủ tướng lâm thời của Nepal, trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo quốc gia trên dãy Himalaya này. Bà có nhiệm vụ tổ chức cuộc bầu cử quốc hội mới, dự kiến vào ngày 5/3 năm sau.
Quyết định bổ nhiệm bà Karki, 73 tuổi, là kết quả của quá trình đàm phán khẩn cấp giữa Tổng thống Ram Chandra Paudel và Tổng tư lệnh quân đội Ashok Raj Sigdel, với sự tham gia của đại diện phong trào biểu tình Gen Z ở Nepal.
Bà Karki, người nhậm chức ngày 14/9, cho biết chính phủ sẽ bồi thường 1 triệu rupee (khoảng 7.100 USD) cho mỗi gia đình nạn nhân thiệt mạng trong vụ bạo loạn và chi trả viện phí cho những người bị thương.
Kathmandu đang dần trở lại nhịp sống bình thường. Tuy nhiên, trên khắp Nepal, người dân hiện đối mặt với câu hỏi làm thế nào đất nước của họ lại lâm vào tình cảnh này và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
"Gen Z có thể đã đạt được mục tiêu của họ, nhưng với một cái giá rất đắt cho đất nước", Pranaya Rana, nhà báo đưa tin về các cuộc biểu tình cho tờ Kalam Weekly, nói.
Thanh Tâm (Theo Reuters, Washington Post, Khaleej Times)