Trong video, người đàn ông mặc bộ vest cưới nhẹ nhàng đặt lên môi cô dâu một nụ hôn. Ở khung hình tiếp theo, anh khoác lên mình bộ quân phục, leo lên cầu thang cong màu trắng, bước qua cánh cổng thiên đường và vẫy tay chào tạm biệt trước khi biến mất sau những đám mây.
Trên thực tế, video này chỉ là sản phẩm kỹ thuật số và người đàn ông xuất hiện trong đó đã qua đời từ lâu. Anh là sĩ quan quân đội Nga thiệt mạng vào mùa hè năm 2022 trên chiến trường Ukraine. Vợ anh đã đặt làm video bằng trí tuệ nhân tạo (AI), như lời từ biệt với người chồng quá cố.
Tại Nga, AI đang được sử dụng để mang lại "cuộc sống thứ hai" cho những người đã khuất. Mạng xã hội tràn ngập những video ngắn về cảnh người thân nói lời từ biệt với con cái, vợ/chồng hoặc cha mẹ đã mất của họ. Trong những video khoảng 60 giây, người đã mất có thể chớp mắt, mấp máy môi và vòng tay ôm lấy người thân của họ.
Người lính Nga tử trận tạm biệt vợ trước khi lên thiên đàng trong video do AI dựng. Video: WP
Chỉ với 30 USD, người Nga có thể gửi ảnh người thân cho bên làm video và nhận về một clip ngắn theo yêu cầu. Nếu trả thêm 30 USD, họ thậm chí có thể nghe được lời từ biệt của người đã khuất dựa vào mô phỏng giọng nói từ các đoạn ghi âm cũ.
Đối với Yelena Kirghizova, vợ của sĩ quan trong video ban đầu, clip do AI tạo ra đã giúp cô chấp nhận sự thật rằng chồng đã qua đời. Trong cáo phó đăng kèm video, cô giải thích thi thể của anh chưa được hồi hương.
"Thi thể anh ấy chưa được trả về cho chúng tôi, do đó không có đám tang hay cơ hội nói lời từ biệt", Yelena nói, thêm rằng con trai đã phải lấy mẫu ADN hai lần với hy vọng tìm thấy chồng cô trong số hài cốt đưa về từ chiến trường.
Anna Korableva, nhà sáng lập trang VKontakte mang tên Final Meeting (Cuộc gặp cuối cùng), đã lan tỏa xu hướng dựng video AI về người thân đã khuất ở Nga. Cô bắt đầu làm quen với AI khoảng một năm trước. Lúc đầu, cô tạo video ghép hình người lớn vào những bức ảnh thời thơ ấu của chính họ, để họ giống như được gặp gỡ và ôm ấp chính bản thân khi còn nhỏ.
Hồi mùa xuân năm nay, cô nhận được tin nhắn từ một phụ nữ, yêu cầu tạo clip ôm người anh trai tử trận. Korableva đã làm miễn phí cho cô ấy, đổi lại xin được đăng video đó trên trang cá nhân. Trong hai tuần sau đó, video lan truyền mạnh mẽ và các yêu cầu dồn dập đổ về. Có ngày cô nhận tới 500 yêu cầu như vậy.
Hồi tháng 5, cô tạo trang Final Meeting và tiếp tục xử lý các đơn hàng nhận được trong tháng đó. Nhiều người thậm chí phải đăng ký vào danh sách chờ vì Korableva bị quá tải. Cô mô tả những video đó là "liệu pháp" giúp xoa dịu nỗi đau cho người ở lại.
Korableva cho biết cô mất khoảng 2 ngày để tạo một video, vì phải phỏng vấn khách hàng để lắng nghe câu chuyện và cố gắng cải thiện chất lượng các bức ảnh được gửi. Cô chia sẻ công việc này cũng khiến bản thân thấy nặng nề vì những câu chuyện đau lòng được nghe từ khách hàng.
"Mọi người thường không đủ trân trọng những gì họ có trong cuộc sống và thường không nói những lời yêu thương hoặc có cử chỉ ấm áp. Từ những phản hồi nhận được, tôi thấy họ đã nhẹ lòng hơn khi xem video vì có cơ hội nói chuyện với người thân thêm lần cuối. Tôi cũng nhận được nhiều yêu cầu từ những vợ không kịp nói lời tạm biệt hoặc đã cãi vã với chồng trước khi người ấy qua đời", cô kể.
Một nghĩa trang với nhiều bia mộ lính Nga tử trận ở tỉnh Kursk hồi tháng 4. Ảnh: WP
Hầu hết các video mà Korableva tạo đều theo mô típ chung là người lính ôm vợ hoặc cha mẹ trước khi lên thiên đường, cùng một số tùy chọn bổ sung như thêm đôi cánh thiên thần hoặc họ biến thành chú chim bồ câu trắng. Dù phần lớn đơn đặt hàng đến từ những người vợ hoặc mẹ của các binh sĩ đã qua đời, khách hàng cũng có thể dùng dịch vụ này của Korableva để nói lời tạm biệt với thú cưng hoặc cha mẹ đã qua đời.
Bên cạnh những phản hồi tích cực, dịch vụ của cô cũng vấp nhiều lời chỉ trích. Một số người chia sẻ trên mạng xã hội rằng những video tạo dựng như vậy mang lại cảm giác rùng rợn. Tuy nhiên, Korableva cho rằng mọi người từ lâu sử dụng công cụ ghi âm và ghi hình để lưu giữ ký ức về người đã khuất, việc sử dụng AI chỉ là một bước tiến về công nghệ với mục đích tương tự.
"Tôi nghĩ AI là công cụ tuyệt vời, nhưng điều quan trọng là phải sử dụng nó một cách có trách nhiệm. Tôi biết có rất nhiều ý kiến về chuyện này và bản thân tôi cũng nhận về nhiều tin nhắn chửi rủa, lăng mạ. Nhưng tôi nghĩ nếu việc này giúp được ai đó, nó vẫn đáng để làm", cô nói.
Thanh Tâm (Theo Washington Post)