Theo Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Phạm Nguyễn Vinh - Nguyên Phó Giám đốc Viện Tim TP HCM, động mạch vành là nguyên nhân gây tử vong cao trong bệnh lý tim mạch, có xu hướng tăng ở Việt Nam. Bệnh xuất hiện khi các mảng xơ vữa bị tích tụ ở thành mạch, làm tắc nghẽn mạch máu đến nuôi tim, gây nên triệu chứng đau tim, đau thắt ngực.
Cơn đau có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, gây khó khăn trong sinh hoạt, năng suất lao động, làm giảm chất lượng cuộc sống người bệnh. Nếu người bệnh đang ngồi yên tự nhiên đau nhói trên 15-20 phút thì có thể dấu hiệu của nhồi máu cơ tim, phải gọi cấp cứu ngay.
Thực tế, có nhiều trường hợp bệnh nhân bị cảm giác tức hay nghẹn sau xương ức hay bên ngực trái khi gắng sức nhưng mơ hồ về bệnh. Bạn có thể kiểm tra đơn giản bằng cách leo cầu thang 2 tầng, đi từ nhà ra chợ... Nếu cảm thấy tức ngực thì xác định đó cơn đau thắt ngực ổn định. Còn nếu người bệnh đang ngồi yên tự nhiên đau nhói trên 15-20 phút lúc đó thì coi chừng nhồi máu cơ tim.
Người bệnh đến khám, bác sĩ chuyên khoa sẽ làm khảo sát về máu, khảo sát chỉ điểm sinh học của nhồi máu cơ tim, đo điện tâm đồ, siêu âm tim. Sau cùng, nếu cần thiết sẽ chụp mạch vành để xác định bệnh và đưa ra phương pháp chữa trị.
Khi lên cơn đau thắt ngực, người bệnh nên ngồi nghỉ và nếu có sẵn thuốc thì nên ngậm hoặc bơm vào dưới lưỡi cho bớt đau, lưu ý không nên đứng để xịt thuốc.
Chuyên gia nhấn mạnh về kiểm soát lối sống tại nhà cho người bệnh. Nếu người bệnh hút thuốc lá, uống rượu bia thì phải bỏ hẳn. Ngoài ra, bệnh nhân nên ăn nhiều rau, củ, quả, hạn chế món chiên, thịt đỏ, thay bằng cá, không ăn nhiều món chiên.
Trong quản lý điều trị bệnh động vành, có những giải pháp để phòng ngừa, kiểm soát triệu chứng đau thắt ngực. Cụ thể, người bệnh dùng thuốc quản lý triệu chứng theo đơn bác sĩ kê, can thiệp mạch vành hay phẫu thuật.
Bác sĩ sẽ kê đơn có thuốc đang ngậm hoặc xịt dưới lưỡi để kiểm soát triệu chứng nhanh chóng. Người bệnh nên mang theo bên mình để sẵn sàng tự kiểm soát cơn đau thắt ngực trong mọi tình huống, khi di chuyển trên máy bay, tàu xe, đang đi du dịch...
Theo các bác sĩ Hội Tim mạch Học Việt Nam, việc hướng dẫn dùng thuốc trong tình huống khẩn cấp rất cần thiết nhằm bảo đảm an toàn cho người bệnh. Chẳng hạn, với dạng xịt dưới lưỡi, bệnh nhân cần ngồi ổn định, cầm lọ thuốc theo chiều thẳng đứng, xịt từ 5 đến 7 lần ra ngoài không khí (để chắc chắn vòi xịt thuốc được làm đầy với dung dịch thuốc). Tiếp theo, bệnh nhân há miệng, để lọ thuốc gần nhất có thể, nhằm vào phía dưới lưỡi, dùng ngón trỏ ấn mạnh nút lọ để bơm thuốc vào dưới lưỡi.
Khi thuốc đã được đưa vào dưới lưỡi thì ngậm miệng lại ngay lập tức, lưu ý, bệnh nhân không hít thuốc vào đường thở. Nếu sau 5 phút cơn đau vẫn chưa cải thiện, người bệnh có thể thực hiện tiếp quá trình này một lần nữa. Bệnh nhân chỉ nên dùng tối đa 3 lần xịt trong vòng 15 phút, sau 3 lần xịt cơn đau không kết thúc, cần nhờ người thân đưa đến cơ sở y tế để nhận trợ giúp.
Lê Nguyễn
Nhằm cung cấp cho bạn đọc kiến thức, cách xử trí và ứng phó khi bị đau thắt ngực. người nhà bệnh nhân có thể truy cậpứng dụng Nitroxit hoặc website https://toiquantam.vn/ được phát triển bởi Hội Tim mạch học Việt Nam. Đây là 2 kênh thông tin chuyên bệnh mạch vành với đầy đủ các nội dung về nguyên nhân, triệu chứng, cách phát hiện phòng ngừa bệnh, các phương pháp để xử lý khi lên cơn đau thắt ngực cấp tại nhà, các video hướng dẫn sử dụng thuốc nitrates dưới lưỡi giúp theo dõi và kiểm soát bệnh tốt hơn.
Các thuốc điều trị bệnh tim mạch là thuốc phải kê đơn, dùng phải theo đúng chỉ định của bác sĩ.