Sau khi công ty chứng khoán VnDirect bị Ủy ban chứng khoán phát hiện một số sai phạm trong hoạt động giao dịch ký quỹ (margin), câu hỏi đặt ra là có nên trao thêm quyền tự quyết margin cho công ty chứng khoán?
“Nhiều mã được phép margin, nhưng công ty chứng khoán không dám cấp”, Ông Hoàng Thạch Lân, Giám đốc môi giới công ty chứng khoán Ngân hàng MHB (MHBS) chia sẻ.
Tôi cho rằng, đối với nghiệp vụ margin, cơ quan quản lý cần nghiên cứu và có một số thay đổi cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Chẳng hạn, Ủy ban chứng khoán nên xem xét bỏ quy định bắt buộc ký quỹ 10 triệu đồng trên tài khoản. Ngoài ra, cần nghiên cứu để có những thay đổi phù hợp về danh mục chứng khoán và tỷ lệ margin.
Trong danh mục cổ phiếu được margin, hiện chiếm xấp xỉ 80% số mã cổ phiếu đang niêm yết, có quá nhiều mã kém thanh khoản, tức là tuy được phép margin nhưng công ty chứng khoán không dám cấp hạn mức. Ngược lại, trong 20% mã cổ phiếu còn lại, có những mã thanh khoản rất tốt, đáng được margin. Cần phải nhìn nhận thêm rằng, việc Ủy ban chứng khoán yêu cầu 2 Sở đưa ra danh mục cổ phiếu cấm margin không phải là quy định gây khó dễ cho công ty chứng khoán, mà mục đích là để cảnh báo cho nhà đầu tư không bị sa đà vào những doanh nghiệp đang có vấn đề về kinh doanh, song điều cơ quan quản lý chưa tính được là một số mã cổ phiếu cấm margin lại rất thanh khoản và nhà đầu tư thực sự có nhu cầu ký quỹ (chính vì vậy mà công ty chứng khoán VnDirect đã vi phạm). Tuy nhiên, tôi vẫn ủng hộ việc Ủy ban chứng khoán cấm công ty chứng khoán cho margin chính cổ phiếu của mình, bởi sẽ ngăn chặn được tình trạng công ty chứng khoán kéo giá cổ phiếu của chính mình.
“Sản phẩm margin không nên khống chế thời hạn”, Ông Nguyễn Thọ Phùng, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần VietinBankSC chia sẻ.
Trước đây, khi chưa có quy chế về giao dịch margin, nhiều công ty chứng khoán đã thực hiện các hợp đồng hợp tác đầu tư với tỷ lệ cho vay cao đã phải chịu hậu quả rất nặng nề khi nhà đầu tư bỏ danh mục khi giá xuống dưới tỷ lệ cho vay. Do vậy, quy định tỷ lệ ký quỹ ban đầu tối thiểu 60% là phù hợp trong tình hình thị trường hiện nay.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, việc quy định thời hạn cho vay là 90 ngày và thời gian gia hạn tối đa 90 ngày làm cho sản phẩm margin kém hấp dẫn vì tập quán tại nhiều thị trường trên thế giới là sản phẩm margin không có thời hạn mà chỉ quan tâm đến sức mua, khi tài khoản còn sức mua thì vẫn cấp tiếp margin để nhà đầu tư mua tiếp mà không cần tính đến thời hạn của các khoản vay này. Thực ra, đây là quan điểm về độ mở của sản phẩm, nếu coi nó thuần túy là sản phẩm tín dụng thì quy định thời hạn cho vay là phù hợp.
Ngoài ra, quy định khoản tiền 10 triệu đồng ký quỹ khi mở tài khoản giao dịch ký quỹ và phải duy trì liên tục ở trạng thái tiền là không phù hợp. Nên chăng, sau khi nhà đầu tư bắt đầu thực hiện giao dịch thì chỉ cần duy trì giá trị tài sản tối thiểu trên tài khoản giao dịch ký quỹ của nhà đầu tư (tiền và/chứng khoán) tương đương 10 triệu đồng.
“Thay đổi tỷ lệ ký quỹ ban đầu từ 60% xuống 50%”, ông Lê Đắc An, Trưởng phòng đầu tư, công ty chứng khoán Tân Việt (TVSI) chia sẻ.
Đối với nghiệp vụ margin, có 2 yếu tố cơ bản là danh mục chứng khoán và tỷ lệ margin. Danh mục cổ phiếu được cấp margin là rất lớn, nên có thể công ty chứng khoán tự lựa chọn danh mục cho mình. Những mã chứng khoán cấm margin chủ yếu là do bản thân doanh nghiệp niêm yết có kết quả kinh doanh lỗ liên tục, hoặc công bố thông tin thiếu trung thực, hoặc không công bố thông tin để che giấu những thông tin xấu.
Thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp niêm yết đang lãi đều đặn bỗng công bố lỗ lớn khiến cho giá chứng khoán giảm liên tiếp và các công ty chứng khoán đang cho vay ký quỹ đối với mã chứng khoán đó không kịp xử lý để thu hồi nợ.
Về tỷ lệ margin, hiện tại giá cổ phiếu hầu hết ở mức rất thấp, vì vậy, chúng tôi kiến nghị Ủy ban chứng khoán thay đổi tỷ lệ ký quỹ ban đầu từ 60% xuống 50%.
Theo Đầu tư chứng khoán