Sáng 31/10, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng thừa ủy quyền Thủ tướng trình Quốc hội dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Dự luật gồm 6 nhóm chính sách lớn, tập trung hoàn thiện khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao; thiết kế lại hệ thống ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; thúc đẩy phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; và bổ sung quy định về đô thị công nghệ cao.
Theo tờ trình, đô thị công nghệ cao (tech city, smart tech zone) được phát triển trên nền tảng khu công nghệ cao làm hạt nhân, với hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ, cơ chế quản trị hiện đại, tạo không gian thuận lợi cho nghiên cứu, sản xuất, chuyển giao công nghệ và hình thành môi trường sống, làm việc, sáng tạo chất lượng cao.
Đô thị công nghệ cao được tích hợp các không gian nghiên cứu - phát triển, giáo dục - đào tạo, khởi nghiệp - đổi mới sáng tạo và sản xuất sản phẩm công nghệ cao; định hướng theo tiêu chuẩn đô thị thông minh, với hạ tầng kỹ thuật, số và xã hội đồng bộ. Nhà nước ưu tiên vốn đầu tư phát triển từ ngân sách và khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư hạ tầng kết nối khu công nghệ cao với khu vực xung quanh.
Các tổ chức, cá nhân trong đô thị công nghệ cao được ưu tiên tham gia các chương trình khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cũng như các dự án thử nghiệm có kiểm soát về công nghệ chiến lược, sản phẩm hoặc chính sách mới. Việc quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị công nghệ cao vẫn tuân theo pháp luật về đô thị.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết dự luật hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước về công nghệ cao, yêu cầu chuyển đổi số toàn diện trong quản lý, kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả. Dự thảo được xây dựng theo hướng đơn giản hóa thủ tục, tăng hậu kiểm, khuyến khích thu hút đầu tư ngoài ngân sách cho hoạt động công nghệ cao. "Tư duy quản lý sẽ thay đổi theo hướng quản lý hiệu quả, không quản lý quá trình", ông nói.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: Hoàng Phong
Dự luật cũng làm rõ khái niệm và tiêu chí về công nghệ cao, đảm bảo phù hợp xu hướng toàn cầu và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh. Định nghĩa mới nhấn mạnh tính đột phá, lan tỏa và vai trò nền tảng của công nghệ cao trong các ngành sản xuất, dịch vụ hiện đại.
Ngoài ra, dự luật bổ sung quy định về phát triển công nghệ chiến lược, thúc đẩy nghiên cứu, trình diễn, thương mại hóa sản phẩm công nghệ chiến lược, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, vừa và khởi nghiệp sáng tạo, đầu tư vào lĩnh vực này.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh dự luật hướng tới hình thành hệ sinh thái công nghệ cao như một trụ cột mới cho đổi mới sáng tạo, kết nối doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và quỹ đầu tư trong chuỗi giá trị công nghệ cao. Khu công nghệ cao được xác định là trung tâm hệ sinh thái, có nhiệm vụ lan tỏa và thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia.
Cơ quan thẩm tra dự luật - Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động thử nghiệm và trình diễn công nghệ cao, đồng thời đề nghị bổ sung quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm dân sự, hành chính trong trường hợp thử nghiệm đúng quy trình nhưng gặp rủi ro khách quan.
Về đô thị công nghệ cao, cơ quan thẩm tra cho rằng đây là mô hình mới tại Việt Nam, đã được áp dụng ở nhiều nước với quy mô và cách thức quản lý khác nhau. Ủy ban đề nghị quy định rõ tỷ lệ diện tích giữa khu công nghệ cao và đô thị công nghệ cao trong dự án, cũng như làm rõ quyền sở hữu nhà ở của chuyên gia, nhà khoa học và người lao động. "Họ được mua, thuê hay sử dụng theo chế độ công vụ", Ủy ban đặt câu hỏi.
Sơn Hà