Theo khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau:
"a) Không có di chúc;
b) Di chúc không hợp pháp;
c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản".
Theo quy định trên, tại thời điểm mất, bố mẹ bạn không để lại di chúc nên di sản mà bố mẹ bạn để lại sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Gia đình bạn có 4 anh chị em bao gồm: một anh trai, hai chị gái và bạn. Do đó, di sản để lại sẽ chia làm bốn phần. Trong đó, phần di sản mà anh trai bạn được thừa kế sau khi mất sẽ do chị dâu và các con của anh trai bạn thừa kế lại.
Đối với hồ sơ yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, tại khoản 2 Điều 57 Luật Công chứng 2014 có yêu cầu như sau: "Trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu thì trong hồ sơ yêu cầu công chứng phải có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó".
Do di sản để lại là nhà đất nên bạn cần cung cấp giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản, cụ thể ở đây là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) mà chị dâu bạn đang giữ.
Trong trường hợp chị dâu bạn không hợp tác, không chịu giao sổ đỏ nhà của bố mẹ cho bạn và hai chị gái của bạn thì các bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Hòa giải tại UBND cấp xã
Bạn cần nộp đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp thừa kế tại UBND cấp xã nơi có nhà đất. Trong trường hợp chị dâu bạn không đồng ý chia di sản thừa kế hoặc không chịu xuất trình giấy tờ, UBND sẽ lập biên bản hòa giải không thành.
Bước 2: Khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện.
Khi hòa giải không thành, bạn có thể đề nghị UBND cấp xã nơi có nhà đất hoặc đề nghị cơ quan quản lý đất đai nơi có nhà đất xác nhận việc bố mẹ bạn là chủ sử dụng đất rồi nộp đơn khởi kiện cùng tài liệu kèm theo tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có nhà đất và yêu cầu chia di sản thừa kế. Sau khi nhận đơn, Tòa án sẽ xem xét và thụ lý đơn khởi kiện của bạn.
Luật sư Phạm Quốc Bảo
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội