Khu đất của Thái rộng 75 ha ở ấp 16 phủ kín cây tràm, tạo không gian xanh mướt giữa vùng đệm Vườn quốc gia U Minh Hạ. Đây là nơi anh vừa giữ rừng, vừa khai thác sản vật tự nhiên.
Khu rừng tràm của Huỳnh Duy Thái nhìn từ trên cao. Ảnh: An Minh
Sinh ra trong gia đình nhiều đời gắn bó với cây tràm và nghề khai thác sản vật, từ nhỏ Thái đã theo cha vào rừng giăng lưới, cắm câu. Khi mới 12 tuổi, thấy cảnh nhà khó khăn, cậu theo cha làm nghề bắt cá đồng. Hai năm sau, Thái đã có thể tự đặt dớn (một dụng cụ bắt cá), giăng lưới và kiếm tiền phụ giúp gia đình.
Gia đình anh khi đó có 13 ha rừng tràm, song nguồn thu bấp bênh vì 5 năm mới khai thác được một vụ. Ngoài cá đồng, họ chỉ trông chờ vào mùa mật ong rừng – nghề truyền thống của người dân vùng U Minh Hạ.
Trong những lần vào rừng bắt cá, Thái học cách "gác kèo ong" – dựng kèo tràm để dẫn dụ ong về làm tổ. Không ai chỉ dạy, cậu bé kiên nhẫn quan sát, học hỏi từng thao tác. "Bị ong đốt là chuyện thường, nhưng nhờ tiếp xúc nhiều người giỏi, tôi rút được nhiều kinh nghiệm quý", Thái kể. Sau vài năm, anh có thể thu hơn 200 lít mật mỗi mùa.
Tích lũy vốn và kinh nghiệm, Thái đầu tư hàng trăm triệu đồng mở rộng diện tích rừng tràm từ 13 lên 75 ha, nhằm khai thác bền vững nguồn cá đồng và mật ong rừng.
Theo anh, muốn có nhiều ong về làm tổ phải chọn nơi có nhiều bông tràm và gác kèo đúng mùa. Vào mùa gió bấc (tháng 8 âm lịch), ong thích chỗ thấp, rậm rạp, trong khi mùa khô phải đặt kèo ở nơi thoáng mát. Khi mưa ẩm, ong ưa nắng nên người lấy mật phải chọn vị trí trống, cao, dùng cây màu trắng để ong dễ bay về.
Quay video về nghề gác kèo ong giúp anh Thái tiếp cận khách hàng. Ảnh: An Minh
Hiện mỗi năm Thái gác khoảng 200 cây kèo, thu được 800 lít mật ong. Với giá 500.000-600.000 đồng/lít, anh có hơn 300 triệu đồng tiền mật mỗi năm.
Anh từng gặp khó khi đầu ra bế tắc. Năm 2020, mật bán chậm, Thái nảy ý tưởng làm kênh YouTube giới thiệu nghề lấy mật ong để quảng bá sản phẩm. Không có kinh nghiệm quay clip, anh tự học, mua thiết bị rồi dần thu hút người xem nhờ nội dung chân thực, sinh động. Kênh của anh hiện có hơn 250.000 người theo dõi, giúp lượng mật bán ra tăng mạnh.
Để tạo niềm tin cho khách, Thái bán mật nguyên tổ – cắt nguyên mảng tổ ong để trong túi, người mua tự vắt lấy mật. Anh còn đầu tư phòng lạnh bảo quản giúp mật giữ hương thơm và màu sắc tự nhiên. Nhờ uy tín và cách làm khác biệt, lượng mật ong khai thác không đủ cung ứng.
Ngoài khai thác mật, anh còn đặt dớn, giăng lưới bắt cá đồng, rắn... Mỗi năm nguồn cá mang lại thêm khoảng 150 triệu đồng. Dù vậy, anh luôn chú trọng bảo tồn hệ sinh thái rừng tràm.
"Trong lúc săn bắt, tôi luôn thả lại con nhỏ để sinh sản và không bắt loài quý hiếm. Nhờ vậy, nguồn cá đồng trong khu của tôi luôn dồi dào", Thái nói, cho biết anh chỉ khai thác trong giới hạn, giữ môi trường tự nhiên để ong, cá sinh trưởng.
Rắn ri voi là loài Thái thường bắt được khi đặt dớn. Ảnh: An Minh
Với diện tích rộng, Thái dùng xuồng máy di chuyển giữa các khu vực. Không cần định vị hay đánh dấu, anh thuộc lòng từng luống tràm, từng con rạch. "Đi hết các kèo ong mất hai ngày, còn giăng lưới, đặt dớn thì mất khoảng 10 ngày", anh cho biết.
Từ đam mê với cây rừng và sản vật tự nhiên, anh không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn tạo việc làm cho 20 lao động địa phương, thu nhập 8-10 triệu đồng mỗi tháng.
Chúc Ly