Giữa bạt ngàn mã cổ phiếu đã rơi về dưới mệnh giá rất xa trên sàn Hà Nội, thật ngạc nhiên khi nhìn thấy mã TCT của Công ty cáp treo Núi Bà Tây Ninh chơi vơi trên cao với mức giá đến 73.000 đồng/cổ phiếu. Nhưng sẽ còn ngạc nhiên hơn khi đọc về ngành nghề kinh doanh của công ty này trong bảng phân ngành được Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho áp dụng từ ngày 1/10.
Hoạt động kinh doanh của TCT chủ yếu dựa vào lượng khách tham quan chùa Bà Đen. Nghĩa là nguồn thu đến từ tiền vé khách bỏ ra để vi vu trên những cabin lơ lửng giữa mây trời Tây Ninh.
Có thể thấy TCT là một công ty trong ngành du lịch, dịch vụ. Thế nhưng, trong bảng phân ngành của HNX, TCT được phân vào nhóm ngành vận tải-kho bãi. Trong bảng này, TCT đã sánh vai cùng những công ty vận tải biển như Công ty vận tải và thuê tàu hay Công ty hàng hải Sài Gòn. Đó là những công ty mà hoạt động chủ yếu diễn ra trên những con tàu siêu trọng lênh đênh giữa mênh mông đại dương, chuyển hàng từ bến cảng ở châu lục này đến châu lục khác.
Mục đích của HNX khi phân ngành là nhằm giúp nhà đầu tư biết rõ hơn về ngành nghề của doanh nghiệp, có cái nhìn đúng về ngành mà doanh nghiệp đang hoạt động để từ đó ra quyết định đầu tư.
Trong trường hợp TCT, nếu theo cách phân ngành của HNX, nhà đầu tư sẽ phải nghiên cứu kỹ tình hình kinh doanh vận tải biển trên thế giới hiện nay: lượng hàng luân chuyển trên biển tăng hay giảm, giá dầu diesel có tăng nhiều đến mức ảnh hưởng tới chi phí hoạt động của các con tàu lớn hay không…
Tới đây, mọi chuyện đã đi theo chiều hướng khác mà HNX hoàn toàn không mong muốn: nhà đầu tư bị lạc hướng nghiên cứu. Lượng hàng rời biển Baltic về cảng Hải Phòng quý này không ảnh hưởng gì tới doanh thu của TCT mà phải là lượng khách tới thăm chùa Bà Đen nhiều hay ít. Khách đến đây chủ yếu vào mùa lễ Tết. Do đó, doanh thu và lợi nhuận của TCT thường tăng mạnh vào cuối năm. Nếu mưa bão, nguồn thu ắt giảm bởi khách sẽ ở nhà thay vì lên cáp tham quan.
Cùng nhóm vận tải-kho bãi với TCT còn có mã TET của Công ty vải sợi may mặc Miền Bắc, trong khi đây là doanh nghiệp may mặc. Tập đoàn Mai Linh cũng được xếp vào đây, dù hoạt động kinh doanh dịch vụ taxi của họ chẳng hề hấn gì nếu thương mại Trung-Nhật có đi xuống đi chăng nữa.
Công ty thương mại dịch vụ vận tải xi măng Hải Phòng (HCT) cũng vậy. Họ chỉ quan tâm bao giờ nhà đất ấm lên, xi măng tiêu thụ nhiều thì họ chở được khá, doanh thu tăng lên. Những doanh nghiệp xi măng gắn liền với công ty này lại đang nằm trong nhóm ngành công nghiệp cùng với vang Thăng Long và bia Thanh Hóa.
Sự bất hợp lý trong cách xếp hạng của HNX không chỉ có vậy. Công ty in sách giáo khoa tại TP HCM lại nằm kẹp giữa đồ hộp Hạ Long và lâm nông sản thực phẩm Yên Bái trong bảng công nghiệp. Nhựa Tiền Phong được xếp cùng với thủy điện Nậm Mu, dù nhựa đang đau đầu vì nguyên liệu tăng theo giá dầu mỏ, còn thủy điện đang vui vì mùa mưa đã về, mang nhiều nước cho các hồ chứa.
Công ty cảng rau quả nằm trong nhóm ngành ăn uống nghe có vẻ hợp lý, nhưng thực ra hoạt động của họ là cảng và kho bãi. Nếu quan tâm cổ phiếu này, nhà đầu tư cần tính xem với diện tích mặt bằng 67.000 m2 và kho ngoại quan 6.500 m2 thì khả năng tăng trưởng doanh thu của công ty sẽ dừng lại ở đâu. Họ cũng cần xem qua quy hoạch ngành cảng biển và so sánh với các cảng lân cận xem cảng rau quả bị cạnh tranh như thế nào.
Với cách xếp loại khá rối nói trên, muốn tìm hiểu thông tin đầu tư dựa trên bảng phân ngành của HNX, nhà đầu tư phải thực sự kiên nhẫn. Chẳng hạn, muốn đầu tư vào cổ phiếu thủy sản, hãy tìm ở mục công nghiệp để xem xét về Công ty chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền. Họ cũng có thể vào mục thương mại và dịch vụ lưu trú, ăn uống, nơi có Công ty thủy sản Gentraco. Nhưng đừng tính chuyện mua cổ phiếu Công ty thế giới số Trần Anh vì đó không phải là thủy sản, dù nằm rất gần Công ty thủy sản Bạc Liêu.
Lướt sang ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, nếu là nhà đầu tư nước ngoài, có lẽ họ sẽ bất ngờ khi đất nước nổi tiếng với ngành nông lâm ngư nghiệp lại chỉ có duy nhất 1 doanh nghiệp làm ngành này ở sàn chứng khoán.
Bao lâu nay, nhà đầu tư trong nước đã quen với những quy định chưa chặt chẽ, những tính toán mơ hồ như vậy nên có lẽ sau phút choáng váng ban đầu, họ sẽ sớm quay về với những cơ sở thông tin khác đỡ rối hơn. Song nhà đầu tư ngoại có lẽ sẽ lắc đầu quay đi tìm phương trời đầu tư mới.
Theo Nhịp cầu đầu tư