Cách phòng ngừa tiến triển và giảm nhẹ biến chứng bệnh thận mạn

Tập 8 talkshow "Thận khỏe - Đời vui" mang chủ đề "Làm thế nào để phòng ngừa tiến triển và giảm nhẹ các biến chứng trên thận" phát sóng trên HTV7 lúc 17h ngày 23/11. Tập 8 có sự tham gia của PGS.TS.BS Phạm Văn Bùi - Chủ tịch Hội Lọc máu quốc tế (2023-2027), Chủ tịch Hội Lọc máu TP HCM và BSCKII Trương Hoàng Khải - Trưởng khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện đa khoa Kiên Giang.

Chuỗi talkshow "Thận khỏe - Đời vui" do Hội Lọc máu TP HCM phối hợp với Tập đoàn Y khoa Nipro và Đơn vị Công nghệ Y tế của FPT thực hiện trước bối cảnh bệnh thận mạn đang gia tăng nhanh và ngày càng trẻ hóa, nhằm cung cấp kiến thức từ góc nhìn của chuyên gia, nâng cao hiểu biết về căn bệnh tới cộng đồng.

Theo các thống kê, số người mắc bệnh thận mạn ngày càng tăng. Do bệnh không có triệu chứng đặc trưng, diễn biến âm thầm nên nhiều người phát hiện ra bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị khó khăn hơn rất nhiều so với việc phát hiện ở giai đoạn sớm.

Vì thế, các chuyên gia khuyến cáo, nên khám sức khỏe tổng quát định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Khi đã phát hiện ra bệnh, cần tích cực điều trị. Bên cạnh đó, để ngăn ngừa bệnh tiến triển, người bệnh cần lưu ý những yếu tố dinh dưỡng, lối sống, tuân thủ điều trị...

Dinh dưỡng cho người mắc thận mạn

Trong dinh dưỡng nói chung, không chỉ người mắc bệnh thận mạn mà mọi người đều cần lưu ý ba yếu tố: đường, muối, mỡ (nhất là mỡ động vật) - vốn là nguyên nhân gây nên nhiều căn bệnh.

Tùy từng giai đoạn bệnh thận, người bệnh có thể cần tuân thủ những thực đơn khác nhau. Nhìn chung, bệnh nhân thận mạn cần bổ sung chất đạm vừa đủ. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), người bệnh cần ăn tối thiểu 0,8 gram đạm trong tương quan với 1 kg cân nặng cơ thể mỗi ngày. Trung bình 100 gram thực phẩm (cá, tôm, thịt) chứa khoảng 20 gram đạm. Vì thế, nếu người bệnh nặng 50 kg, cần ăn tối thiểu 40 gram đạm, tương đương 200 gram cá tôm thịt mỗi ngày. Trong cơ cấu đạm, nên giảm ăn đạm có nguồn gốc động vật (nhất là đạm từ thịt đỏ, thực phẩm chế biến, siêu chế biến) và tăng tỷ lệ đạm thực vật (từ rau, củ, hạt, các loại đậu).

Về mỡ, nên ưu tiên mỡ có nguồn gốc thực vật, chứa nhiều omega 3 như dầu ô liu, đậu nành.

Về đường, cần hạn chế đường tinh luyện, đường hóa học, nếu cần có thể sử dụng đường phức hợp (đường nằm trong một thực phẩm nào đó, như khoai lang).

Trong chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân thận, vitamin và các vi lượng như khoáng chất, chất xơ cũng rất quan trọng, cần được cung cấp một lượng đủ nhu cầu hàng ngày. Các khuyến cáo với bệnh nhân thận mạn gần đây đều yêu cầu tiêu thụ đủ thực phẩm có nguồn gốc thực vật - vừa cung cấp đạm, collagen, vừa cung cấp vitamin, khoáng chất.

Theo các chuyên gia, chế độ ăn này tốt cho cả người bình thường và người bệnh thận, cả bệnh tim mạch và nhiều bệnh khác, góp phần hạn chế bệnh tiến triển và bảo vệ sức khỏe về lâu dài.

Những thói quen xấu cần tránh để ngăn bệnh tiến triển

Thói quen xấu đầu tiên cần bỏ chính là hút thuốc lá. Hút thuốc bên cạnh gây ung thư phổi, các bệnh lý về hô hấp, còn ảnh hưởng tới trí nhớ, tim mạch, thận...

Lạm dụng rượu bia, chất có cồn là thói quen xấu thứ hai cần bỏ. Dù rượu vang đỏ có thể góp phần bảo vệ tim mạch và thận nếu uống một lượng vừa phải nhưng nhìn chung, chất có cồn khi bị lạm dụng đều là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư, càng hạn chế càng tốt.

Ngoài ra, những thói quen sinh hoạt xấu như ít vận động, thức quá khuya, ngủ dậy quá trễ đều có hại cho cả thận, thần kinh và các cơ quan khác trong cơ thể.

Để ngăn bệnh tiến triển, người bệnh cần lưu ý tránh những nơi môi trường ô nhiễm. Với những chất độc vô hình, ở dạng bay hơi trong không khí, khi hít vào cơ thể có thể gây ra những bệnh lý về phổi, khi vào máu có thể gây bệnh lý về tim mạch hay thận.

Việc sử dụng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ, dùng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc cũng có thể tác động xấu đến tình trạng thận.

Quản lý bệnh nền để bảo vệ thận

Y khoa thường nhắc tới hội chứng "tim - thận - chuyển hóa", nhằm mô tả mối liên hệ chặt chẽ giữa ba nhóm bệnh này. Khi một bệnh khởi phát, có thể gây ra hai bệnh còn lại vì cơ chế tổn thương chéo: tăng huyết áp gây hại cho thận, bệnh thận làm tăng huyết áp; còn tiểu đường ảnh hưởng đồng thời đến cả tim và thận.

Ở nhóm bệnh nhân có bệnh đồng mắc, điều trị cần tiếp cận toàn diện: kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết và các rối loạn chuyển hóa sẽ giúp làm chậm tiến triển bệnh thận và giảm biến chứng tim mạch. Người bệnh thường phải dùng nhiều thuốc, nên cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi tác dụng phụ.

Bên cạnh đó, tại tập 8, các chuyên gia cũng chỉ ra những việc mà người bệnh có thể tự thực hiện tại nhà để nhận biết tình trạng bệnh của mình, từ đó thông báo cho bác sĩ để xử lý kịp thời, ngăn ngừa diễn tiến bệnh. Các chuyên gia cũng chỉ ra quá trình tiến triển của bệnh thận mạn, những yếu tố nguy cơ khi bệnh thận không được kiểm soát...

Kim Anh