Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ diễn ra lúc 11h30 ngày 15/8 (2h30 ngày 16/8 giờ Hà Nội) tại căn cứ liên hợp Elmendorf-Richardson ở thành phố Anchorage thuộc bang Alaska, với chủ đề trọng tâm là xung đột tại Ukraine. Đây sẽ là lần đầu tiên Tổng thống Nga đặt chân đến lãnh thổ Mỹ kể từ năm 2015.
Nhiệm vụ bảo vệ vùng trời Alaska trong thời gian diễn ra hội nghị thuộc về Bộ tư lệnh Phòng không Bắc Mỹ (NORAD). Đây là tổ chức quân sự chung giữa Mỹ và Canada, có trọng trách duy trì an ninh trên toàn bộ không phận khu vực Bắc Mỹ, trong đó có bang Alaska.
"Chúng tôi làm nhiệm vụ cảnh giới, kiểm soát không phận và giám sát hàng hải để bảo vệ Bắc Mỹ", phát ngôn viên NORAD Rebecca Garand cho biết.
Tiêm kích F-35 Mỹ bay tại bang Alaska hôm 22/7. Ảnh: USMC
NORAD còn phối hợp với các cơ quan quản lý hàng không Mỹ và Canada để thiết lập những vùng hạn chế bay ngắn hạn (TFR), bảo vệ không phận trong dịp diễn ra sự kiện an ninh đặc biệt cấp quốc gia. Đây là những sự kiện quan trọng, được Bộ An ninh Nội địa Mỹ xác định có nguy cơ trở thành mục tiêu của khủng bố hoặc các hành vi tội phạm khác.
"NORAD sử dụng mạng lưới phòng thủ nhiều lớp gồm radar, vệ tinh và tiêm kích để phát hiện, ứng phó các mối đe dọa tiềm tàng", phát ngôn viên Garand cho hay.
Chi tiết về hoạt động bảo đảm an ninh cho hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Nga không được tiết lộ. Thiếu tướng về hưu Scott Clancy, cựu phó chỉ huy NORAD khu vực Alaska, cho rằng Bộ An ninh Nội địa Mỹ nhiều khả năng sẽ coi đây là sự kiện cần được áp dụng quy trình an ninh đặc biệt.
Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) sau đó sẽ thiết lập TFR, có hiệu lực từ thời điểm Tổng thống Trump đến Alaska.
"NORAD sẽ phối hợp với FAA để phát hiện trường hợp không tuân thủ quy định về TFR, nhằm phân biệt giữa chuyến bay bình thường và hành vi khả nghi. Sau đó, NORAD sẽ triển khai tiêm kích áp sát để xác định đây là lỗi do bất cẩn hay có ý đồ xấu", Clancy nói.
Ông Trump và ông Putin tại cuộc gặp ở Helsinki, Phần Lan tháng 7/2018. Ảnh: AP
Ông cho biết giới chức Mỹ được hỗ trợ bởi mạng lưới phức tạp gồm nhiều hệ thống giám sát, đồng thời thường xuyên trao đổi thông tin với các cơ quan liên quan. Điều đó giúp họ có đủ dữ liệu cần thiết để ra quyết định đối với máy bay vi phạm, bảo đảm an ninh và an toàn cho các yếu nhân, trong đó có Tổng thống Mỹ.
Bang Alaska nằm sát với Nga và là nơi NORAD tập kết nhiều loại hỏa lực. Chúng được đặt ở hai căn cứ chính gồm Elmendorf-Richardson và Eielson. "Alaska hiện là nơi tập trung nhiều chiến đấu cơ thế hệ 5 nhất trên thế giới. Căn cứ liên hợp Elmendorf-Richardson, cũng như cơ sở tại Fairbanks, lần lượt là nơi đóng quân của các phi đoàn F-22 và F-35", Clancy cho hay.
Một số biên đội F-22 và F-35, cũng như tiêm kích F-15 và F-16, sẽ duy trì trạng thái trực ban, sẵn sàng xuất kích ngay khi phát hiện máy bay khả nghi xuất hiện trong vùng nhận diện phòng không (ADIZ) xung quanh Alaska mà không báo trước.
Quân đội Mỹ còn triển khai máy bay cảnh báo sớm E-3 Sentry và phi cơ tiếp dầu tại những căn cứ này để hỗ trợ hoạt động của chiến đấu cơ.
So với Tổng thống Trump, quy trình bảo đảm an ninh cho Tổng thống Putin mơ hồ hơn, một phần do đây là lần đầu một lãnh đạo Nga đặt chân đến Alaska kể từ khi Moskva bán vùng lãnh thổ này cho Washington vào năm 1867.
Vị trí bang Alaska. Đồ họa: Newsweek
Clancy cho rằng ông Putin có thể sẽ đến Alaska mà không có lực lượng hộ tống, thay vì điều động phi đội tiêm kích đa năng Su-35S hộ tống chuyên cơ như chuyến công du Trung Đông cuối năm 2023. Thiếu tướng về hưu Canada cũng nêu khả năng Mỹ triển khai máy bay đón tiếp và hộ tống chuyên cơ của ông Putin, có thể phối hợp với Nga nếu cần thiết.
"Điều này sẽ giảm thiểu nguy cơ xảy ra các sự cố có thể làm lu mờ hội nghị thượng đỉnh, trong lúc Tổng thống Nga muốn khắc họa bản thân là người đang tìm cách thúc đẩy hòa bình lâu dài ở Ukraine", ông Clancy nhận định.
Phạm Giang (Theo Newsweek)