Theo công bố từ EV Belgium, châu Âu vừa đạt mốc một triệu điểm sạc công cộng vào cuối tháng 7, trong đó có 100.000 trạm sạc nhanh. Hệ thống sạc siêu nhanh hiện đại có thể bổ sung phần lớn dung lượng pin trong chưa đầy 20 phút, giúp xe điện thuận tiện hơn cho các chuyến đi dài.
Từ năm 2018 đến đầu 2025, số điểm sạc công cộng ở châu Âu tăng gấp 10 lần, từ 100.000 lên hơn một triệu. Bên cạnh mở rộng số lượng, các nước châu Âu cũng nâng cao chất lượng và tính minh bạch dịch vụ nhờ quy định AFIR của EU, có hiệu lực từ 2024. Quy định này yêu cầu các trạm sạc hiển thị rõ giá, hỗ trợ thanh toán trực tiếp bằng thẻ ngân hàng và đảm bảo khả năng tiếp cận.
Một trạm sạc xe tại châu Âu. Ảnh: Cenex
Tại Bỉ, đến quý III/2024 đã có khoảng 77.400 điểm sạc công cộng, tăng 72% so với năm trước, trong đó trạm sạc nhanh (trên 100 kW) tăng tới 119% trong vòng một năm. Na Uy, quốc gia dẫn đầu toàn cầu về phổ biến EV, hiện có hơn 9.000 trạm sạc nhanh tại 1.684 địa điểm, phân bố đều qua toàn quốc. Quốc gia này đặt mục tiêu trạm sạc nhanh mỗi 50 km trên đường chính và thực thi quyền pháp lý "quyền sạc" cho người dân sống chung cư.
Trung Quốc đạt mốc một triệu điểm sạc sớm hơn châu Âu, vào khoảng năm 2019 và chỉ mất 5-6 năm để mở rộng lên hơn 12 triệu điểm vào cuối 2024. Trong đó có hơn 3,3 triệu trạm công cộng và gần 8,5 triệu điểm sạc tư nhân, trung bình mỗi tháng bổ sung thêm khoảng 72.000 trạm công cộng.
Các đô thị như Quảng Đông, Giang Tô, Chiết Giang, Thượng Hải và Bắc Kinh chiếm gần 70% tổng số. Chính sách hỗ trợ lắp đặt bắt buộc tại các tòa nhà mới, giá điện ưu đãi và công nghệ sạc siêu nhanh, có thể bổ sung hàng trăm km quãng đường chỉ sau vài phút, giúp giảm đáng kể nỗi lo về phạm vi di chuyển của xe điện.
Ở Đông Nam Á, Thái Lan có khoảng 11.000 trạm sạc công cộng, gồm 3.429 trạm DC và 7.571 trạm AC, tương đương tỷ lệ khoảng 1 trạm cho 20 xe điện (tính đến cuối năm 2024). Singapore cũng là một trong những quốc gia chuyển dịch mạnh mẽ sang ôtô điện. Số lượng trạm sạc EV ở Singapore dự kiến sẽ đạt 60.000 vào năm 2030 từ mức hơn 7.100 trạm sạc hiện nay.
So với các quốc gia kể trên, Việt Nam đi sau trong xu hướng chuyển dịch sang dùng ôtô điện nhưng đã phát triển rất nhanh trong thời gian qua. Những trạm sạc xe điện công cộng đầu tiên trong nước được triển khai vào tháng 12/2021. Đến nay, Việt Nam hiện có hơn 150.000 cổng sạc công cộng của V-Green - đối tác phát triển trạm sạc cho VinFast, tương đương 15 cổng trên 10.000 dân, vượt Mỹ hoặc Trung Quốc xét trên quy mô dân số.
Một trạm sạc xe điện tại Hà Nội. Ảnh: VinFast
Trong buổi họp báo tháng 7 của Bộ Khoa học và Công nghệ chiều 5/8, ông Trần Hậu Ngọc, Phó chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, cho biết Bộ đã nghiên cứu tiêu chuẩn quốc tế, khảo sát các đơn vị sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, kinh doanh, thử nghiệm tại ba miền Bắc, Trung, Nam để xây dựng dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trụ sạc xe điện.
Trước đó, Bộ đã công bố 23 tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) liên quan đến trụ/trạm sạc xe điện. "Các tiêu chuẩn tương đương quốc tế của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO), Ủy ban Kỹ thuật điện quốc tế (IEC) và quy định của Ủy ban châu Âu (EC/ECE/EU)", ông Ngọc cho hay.
Trong số này có 8 tiêu chuẩn về hệ thống trụ trạm sạc, quy định yêu cầu chung, khả năng tương thích điện tử, truyền thông giữa trụ sạc và xe điện, yêu cầu an toàn đối với hệ thống lắp trụ sạc, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp khu vực sạc. Ngoài ra còn có 3 tiêu chuẩn về dây cáp sạc xe điện, 7 tiêu chuẩn về cụm đóng cắt, ổ cắm phích cắm trụ sạc, và 5 tiêu chuẩn về thiết bị đo điện.
Thái Anh