 |
|
Nhiều y thư cổ gọi trà là "vạn bệnh chi dược" (thuốc chữa vạn bệnh). Điều này không có nghĩa là trà có thể chữa bất cứ bệnh gì mà nên hiểu là trà có tác dụng phòng bệnh rất tốt. Y học phương Đông xếp trà vào nhóm thuốc có công dụng "trị vị bệnh" (dự phòng, chữa bệnh từ khi chưa hoặc mới phát; phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra khi đã mắc bệnh). Y học cổ truyền phương Đông đã nhận biết công năng và sử dụng trà làm thuốc chữa bệnh, kéo dài tuổi thọ từ rất sớm. Theo thời gian, cổ nhân còn nghĩ ra cách cho thêm vào ấm trà một số vị thuốc, hoặc chỉ mượn phương thức pha và uống mà dùng thuốc thay trà để bồi bổ cơ thể, chống lão hóa và kéo dài tuổi thọ, từ đó hình thành loại hình dùng thuốc đặc biệt: trà dược dưỡng sinh trường thọ. - Theo thành phần: Trà diệp đơn hành (chỉ dùng lá trà), trà dược tương phối (phối hợp trà với các vị thuốc) và dĩ dược đại trà (dùng thuốc thay trà). - Theo cách chế: Trà hỗn hợp (đem các vị thuốc sấy khô, tán vụn rồi trộn đều) và trà đóng bánh (tán dược liệu thành bột thô rồi trộn với hồ hoặc một vị thuốc có chất dính để đóng thành bánh). - Theo dạng sử dụng: Trà hãm, trà ngâm, trà hầm, trà sắc, trà tan. Một số loại trà dược dưỡng sinh trường thọ điển hình: - Nhân sâm cố bản trà: Nhân sâm 120 g, mạch môn, thiên môn, thục địa, sinh địa mỗi thứ 240 g. Tất cả sấy khô tán vụn, mỗi ngày dùng 40-50 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Thích hợp cho những người thể chất gầy yếu, có bệnh lý hô hấp mạn tính, hay bị khó thở, môi khô miệng khát, đại tiện táo... - Ngũ phúc ẩm trà: Thục địa 9 g, đương quy 9 g, nhân sâm 6 g, bạch truật 6 g, chính thảo 6 g, gừng tươi 3 lát, đại táo 2 quả. Tất cả tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 15-20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng thích hợp cho những người trung lão niên có ngũ tạng, khí huyết suy nhược, sắc mặt nhợt nhạt, tinh thần mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, hay quên... - Diên niên ích thọ bất lão trà: Hà thủ ô 240 g, địa cốt bì 120 g, bạch linh 120 g; sinh địa, thục địa, mạch môn, thiên môn, nhân sâm mỗi thứ 90 g. Tất cả sấy khô, tán vụn, mỗi ngày dùng 30-50 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20-30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Thích hợp cho những người trung lão niên có thể chất suy nhược, mắc nhiều bệnh mạn tính, tinh thần mệt mỏi, dễ vã mồ hôi, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa, liệt dương, di tinh, suy giảm khả năng tình dục... - Khứ bệnh diên niên trà: Trà 1.000 g, hoa sen 2 đóa, hoa quế 60 g, hoa đào 20 g, cúc hoa 60 g, nhân sâm 60 g, kỷ tử 250 g, đường phèn 250 g. Các vị thuốc sấy khô, tán vụn, mỗi ngày dùng 20 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 20 phút thì dùng được, chế thêm một chút đường phèn, uống thay trà trong ngày. Loại trà này có công dụng bổ nguyên khí, thanh điều ngũ tạng lục phủ, cường thận, điều lý âm dương, dùng lâu có thể khứ bệnh; thích hợp cho những người từ 40 tuổi trở lên. - Thủ ô giáng chi trà: Đan sâm 20 g, hà thủ ô 10 g, cát căn 10 g, tang ký sinh 10 g, hoàng tinh 10 g, cam thảo 6 g, trà 6 g. Tất cả sấy khô, tán vụn, hãm với nước sôi trong bình kín, sau 20 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Loại trà này có công dụng giảm mỡ máu, thông mạch, hoạt huyết, khứ ứ, bổ âm ích khí; dùng thích hợp cho những người bị rối loạn lipid máu, béo phì, đầu choáng mắt hoa, ngực bụng đầy tức, ăn kém, chậm tiêu, mắc các bệnh tim mạch. - Ngũ tử diễn tông trà: Kỷ tử 240 g, thỏ ty tử 240 g, phúc bồn tử 120 g, xa tiền tử sao 60 g, ngũ vị tử 30 g. Các vị sấy khô, mỗi ngày dùng từ 20-30 g hãm với nước sôi trong bình kín, sau 30 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày. Dùng cho những người cơ thể suy nhược, nam giới liệt dương, di tinh, xuất tinh sớm, suy giảm chất lượng và số lượng tinh trùng; nữ giới hiếm muộn, suy giảm ham muốn tình dục, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa, rối loạn kinh nguyệt, tóc bạc sớm... ThS Hoàng Khánh Toàn, Sức Khoẻ & Đời Sống |