Cà Mau là cực Nam của đất nước, ba mặt giáp biển, song trong số 310 km bờ biển có đến 204 km bị sạt lở. Tỉnh có địa hình thấp nên thường xuyên bị ngập nước, chịu tác động của hai chế độ thủy triều, địa chất yếu, hệ thống sông ngòi, kênh rạch dày đặc. Chỉ riêng giai đoạn 2011-2025, sạt lở bờ biển đã làm mất khoảng 6.250 ha đất và rừng phòng hộ.
Thiệt hại do sạt lở gây ra là rất lớn, nhiều công trình như cống, đê biển, đường giao thông, bờ bao... bị hư hỏng. Nhiều diện tích rừng ngập mặn bị mất, nhiều ao đầm tôm bị phá hoại, đe dọa đến các khu du lịch, nhiều nhà dân đã bị sập, hàng nghìn hộ dân phải di dời đi nơi khác...
Đoạn sạt lở gần cửa biển Bồ Đề, xã Tân Ân, tỉnh Cà Mau, làm mất đai rừng phòng hộ, đe dọa vuông tôm của người dân. Ảnh: An Minh
Thời gian qua tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch phòng, chống sạt lở. Ở khu vực tỉnh Cà Mau cũ, địa phương đã xây dựng khoảng 93 km kè bảo vệ bờ biển với tổng kinh phí 3.590 tỷ đồng; 9,2 km kè bảo vệ bờ sông, kinh phí thực hiện khoảng 391 tỷ đồng. Những công trình kè chống sạt lở bờ biển được bố trí đủ vốn và đầu tư hoàn thiện đã phát huy hiệu quả rõ rệt, làm giảm sóng, chống sạt lở và bước đầu đã gây bồi, tạo bãi, khôi phục gần 1.000 ha rừng phòng hộ.
Còn tại khu vực Bạc Liêu cũ, tỉnh xây dựng 6,5 km kè cửa sông ven biển với tổng kinh phí 435 tỷ đồng; kè ngầm giảm sóng gây bồi tạo bãi dài hơn 12,4 km, tổng vốn 823,4 tỷ đồng; kè chống sạt lở bờ sông dài hơn 23 km, tổng vốn 2.981 tỷ đồng. Hiện kè chống sạt lở bờ sông còn đang tiếp tục thi công đê hoàn thiện, như kè quốc lộ 1, kè 2 bên bờ sông TP Bạc Liêu cũ, kè hai bên kênh 30/4.
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, song tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng trực tiếp ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống của người dân, làm cho tình hình sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn tỉnh diễn biến ngày càng phức tạp và nghiêm trọng. Trong khi đó, nguồn lực địa phương hạn chế khiến cho công tác phòng, chống sạt lở gặp nhiều khó khăn.
Điểm sạt lở bờ sông ở gần UBND xã Thanh Tùng cũ (Cà Mau). Ảnh: An Minh
Trước tình hình trên, tỉnh Cà Mau cũ đã chủ động xây dựng đề án phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông đến năm 2030 và định hướng đến 2050 trên địa bàn tỉnh. Đề án này được tích hợp vào đề án phòng, chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo đó, tỉnh cần thực hiện 235 công trình phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông, hạ tầng dân cư và trồng rừng, với tổng kinh phí thực hiện khoảng 35.037 tỷ đồng. Trong đó, trung ương hỗ trợ khoảng 25.132 tỷ đồng, vốn vay 1.104 tỷ đồng; ngân sách tỉnh 5.260 tỷ đồng và vốn xã hội hóa 3.541 tỷ đồng.
Các công trình, giải pháp này được thực hiện trong 3 giai đoạn. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh thực hiện 12 công trình, kinh phí hơn 3000 tỷ đồng; giai đoạn 2026-2030, thực hiện 107 công trình với kinh phí hơn 16.000 tỷ đồng; giai đoạn sau năm 2030 thực hiện 116 công trình, nguồn vốn thực hiện hơn 15.900 tỷ đồng.
Riêng tại khu vực tỉnh Bạc Liêu cũ, để hạn chế sạt lở, giảm nhẹ thiệt hại, địa phương xác định có 50 danh mục dự án, công trình cần đầu tư đến năm 2030, với tổng nguồn kinh phí dự kiến khoảng 28.000 tỷ đồng. Trước mắt, các địa phương tại đây cần khoảng 3.400 tỷ đồng để thực hiện 5 dự án cấp bách như kè sông, đê, tái định cư.
Cà Mau sau sáp nhập với tỉnh Bạc Liêu có diện tích tự nhiên 7.942,38 km2, dân số là hơn 2,6 triệu người, có 64 đơn vị hành chính trực thuộc.
Chúc Ly