Tại khoản 1 Điều 22 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về phòng vệ chính đáng như sau: "Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm".
Theo đó, phòng vệ chính đáng là hành vi của một người chống trả lại sự xâm phạm từ người khác một cách cần thiết để bảo vệ lợi ích của bản thân, của người khác và lợi ích của Nhà nước, cơ quan, tổ chức và hành vi này không phải là tội phạm. Do đó, khi bị nhóm thanh niên đua xe trên đường tấn công vô cớ trước, việc bạn phản kháng tự vệ để bảo vệ tính mạng, sức khỏe của mình sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, trong trường hợp bạn phản kháng vượt quá phòng vệ chính đáng (hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại), có thể bạn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 136 Bộ luật Hình sự về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng.
Để xử lý tình huống khi bị "quái xế" tấn công, bạn nên hạn chế đối đầu và nhanh chóng di chuyển đến những nơi an toàn như chốt dân phòng hoặc cơ quan công an. Trong trường hợp buộc phải tự vệ, bạn nên chỉ sử dụng mức độ phòng vệ đủ để thoát thân, không nhằm gây thương vong cho đối phương trừ trường hợp bị đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Sau sự việc, bạn nên đến cơ quan công an để trình báo sự việc, giao nộp chứng cứ, giải thích rõ hành vi của mình để được pháp luật bảo vệ.
Luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội