Bài học từ người trúng số độc đắc

Năm 1999, Timothy Schultz, sống tại Iowa, là một sinh viên nghèo, phải làm thêm tại trạm xăng để trang trải học phí. Cuộc đời anh thay đổi chỉ sau một đêm khi tấm vé Powerball mua tại nơi làm việc trúng giải độc đắc 28 triệu USD.

Từ một thanh niên chật vật vì nợ nần, Schultz đột ngột nghỉ hưu ở tuổi 21. "Tôi cảm thấy như đang cầm cây đũa thần, mọi thứ đều có thể. Nhưng tôi cũng biết nhiều người đã phá sản chỉ vài năm sau khi trúng số", anh nhớ lại.

Sự tỉnh táo này đến từ một biến cố ngay sau khi nhận giải. Schultz bị một đồng nghiệp kiện, đòi chia tiền thưởng vì cho rằng đã góp vốn mua vé. Dù bảo vệ thành công giải thưởng sau quá trình tranh chấp pháp lý, trải nghiệm này giúp anh nhận ra bài học đầu tiên: Sự cần thiết của rào chắn pháp lý và sự rõ ràng trong tiền bạc.

Ngay khi nhận tiền, thay vì mua sắm, Schultz thành lập một đội ngũ quản lý tài chính gồm luật sư, cố vấn thuế và chuyên gia đầu tư.

Luật sư giúp anh xử lý các thủ tục pháp lý để bảo vệ danh tính và tài sản. Cố vấn thuế phân tích phương án nhận tiền (một lần hay định kỳ) để tối ưu hóa nghĩa vụ với nhà nước. Trong khi đó, chuyên gia tài chính giúp anh xây dựng danh mục đầu tư an toàn gồm cổ phiếu, trái phiếu và các quỹ.

"Đây là quyết định bước ngoặt giúp tôi không đi vào vết xe đổ của nhiều người trúng số khác", Schultz nói.

Theo National Endowment for Financial Education (tổ chức giáo dục tài chính tại Mỹ) khoảng 70% người trúng xổ số tại Mỹ trắng tay sau vài năm do thiếu kế hoạch quản lý.

Schultz chọn lối sống "để tiền sinh lời" thay vì tiêu vào tài sản tiêu hao. Món đồ đầu tiên anh mua chỉ là một chiếc máy chơi game - thứ anh từng mơ ước nhưng không dám mua. Sau đó, anh mới chi tiền mua một chiếc xe hơi phổ thông và căn nhà vừa đủ sống. Phần lớn tiền thưởng được giữ trong tài khoản đầu tư dài hạn. Mọi khoản chi tiêu lớn đều phải trả lời được câu hỏi: "Việc này có phạm vào phần vốn gốc không?".

Thách thức lớn nhất với chàng trai trẻ khi đó là học cách nói "không". Sau khi thông tin trúng giải công bố, Schultz nhận vô số thư từ người lạ xin tiền chữa bệnh, trả nợ. Bạn bè, người thân mặc định anh là "kho bạc di động", luôn yêu cầu anh phải trả tiền cho các bữa ăn hay chuyến du lịch chung.

"Nhiều người nói thẳng rằng tôi có tiền mà không phải làm gì, nên tôi có trách nhiệm phải chia sẻ", anh kể.

Để không làm sứt mẻ các mối quan hệ mà vẫn bảo toàn tài sản, Schultz cùng cố vấn thiết lập nguyên tắc tài chính cứng rắn: chỉ hỗ trợ trong hạn mức ngân sách đã lập từ trước. Nhờ ranh giới này, anh thoát khỏi vòng xoáy cho vay - tặng tiền không điểm dừng.

Hơn 25 năm sau, chiến lược thận trọng đã phát huy tác dụng. Ở tuổi trung niên, Timothy Schultz vẫn sống sung túc nhờ lợi nhuận đầu tư. Không phải làm việc để kiếm sống, anh dành thời gian làm báo, sản xuất podcast và phát triển kênh YouTube chuyên phỏng vấn những người trúng số khác.

"Tiếc nuối duy nhất là tôi không mua Bitcoin từ sớm, nhưng sự an toàn đã giúp tôi bình yên", triệu phú U50 chia sẻ. Với anh, chiến thắng lớn nhất không phải là giải độc đắc, mà là việc chiến thắng được cám dỗ để giữ vững cơ nghiệp suốt 1/4 thế kỷ.

Ngọc Ngân (Theo Business Insider)