Năm 1961, nhà hàng chuyên món Việt đầu tiên tại Mỹ mở cửa ở khu Morningside Heights, Manhattan, New York. Nhưng kể từ đó, hiện diện của ẩm thực Việt tại thành phố nhộn nhịp này rất hạn chế so với những nơi có đông người Việt tới định cư, như Quận Cam ở California hay Houston ở Texas.
Tuy nhiên, từ năm 2015 đến năm 2020, New York ghi nhận số người Việt chuyển tới đây sinh sống tăng gần 9%, nhanh hơn nhiều so với mức tăng dân số chung của thành phố, kéo theo sự nở rộ của ẩm thực Việt.
Theo WSJ, một làn sóng các quán ăn nhỏ, dân dã, khai thác "sự phong phú đến kinh ngạc" của ẩm thực Việt Nam đang phát triển ở New York, thu hút sự chú ý của người dân thành phố và dư luận trên mạng xã hội.
Thư Phạm Buser trình bày món thắng dền Hà Giang lên đĩa tại một sự kiện ở New York, Mỹ. Ảnh: NY Eater
Tại MẮM, nằm ở rìa Chinatown, đầu bếp Jerald Head và vợ Nhung Đào tập trung chuyên về món ăn đường phố, nổi tiếng nhất với bún đậu mắm tôm, được thực khách và giới phê bình ẩm thực New York đánh giá rất cao.
Sau một thời gian bán pop-up trên phố, hai vợ chồng đã quyết định mở nhà hàng cố định năm 2023, mang ghế nhựa thấp từ Việt Nam sang, thiết lập không gian ăn uống trên vỉa hè. "Chúng tôi không chỉ bán đồ ăn Việt Nam chính hiệu, mà còn là toàn bộ trải nghiệm", Head nói.
Năm 2024, hai vợ chồng mở thêm quán rượu vang tên là Lai Rai trên cùng con phố. Họ dự định mở thêm một quán cà phê, bánh mì vào cuối năm nay.
Tại khu Lower East Side gần đó, nhà hàng Ha's Đặc Biệt, khai trương cuối năm 2024, mang đến những món ăn như ốc xào me, hàu xào ớt xanh, bánh "pa tê sô", thu hút sự chú ý đến mức việc đặt bàn thời điểm này gần như bất khả thi.
Vợ chồng đầu bếp Anthony Ha và Sadie Mae Burns đã phải liên hệ với nhà phê bình ẩm thực của Tạp chí New York, đề nghị tạm ngừng viết các bài đánh giá về món ăn ở quán. Họ dự định mở thêm nhà hàng Bistrot Ha gần đó vào cuối năm nay.
Suất bún đậu mắm tôm và không gian ăn uống ngoài trời của MẮM ở New York. Ảnh: WSJ
Cách một đoạn đi bộ ngắn là nhà hàng Bánh Anh Em, khai trương hồi đầu năm, với thực đơn được nhận xét "rất phong phú, có nhiều biến tấu tinh tế của các món ăn kinh điển từ khắp mọi miền Việt Nam", như phở bò Nam Định, bánh cuốn Hà Nội, bánh mì que Hải Phòng.
"Khi tôi mới sang Mỹ, ẩm thực Việt Nam dường như chủ yếu chỉ xoay quanh phở và bánh mì, với hương vị khác hẳn quê nhà. Đó là lý do tôi quyết định mở nhà hàng riêng, với tầm nhìn riêng", Nhu Ton, chủ nhà hàng gốc miền trung, chuyển đến Mỹ định cư 13 năm trước, chia sẻ.
Nhà hàng không nhận đặt chỗ trước. Thời gian chờ hiện có thể lên tới hai tiếng vào buổi tối. Ton và cộng sự John Nguyen đang lên kế hoạch mở cơ sở thứ hai. Ton đã đi xe máy khắp Việt Nam tìm nguyên liệu, thu thập công thức nấu ăn để chuẩn bị.
Theo giới quan sát, mô hình pop-up đang là hình thức tiên phong mà người gốc Việt đang sử dụng để lan tỏa ẩm thực ở New York. Ngoài MẮM, Ha's Đặc Biệt cũng khởi đầu với pop-up.
Đây là hình thức kinh doanh ẩm thực tạm thời, thường diễn ra trong vài ngày hoặc vài tuần tại một địa điểm, thường tận dụng không gian linh hoạt như sân vườn, quầy bán di động, thậm chí là trong các nhà hàng hạng sang, và phụ thuộc nhiều vào mạng xã hội để quảng bá.
Các pop-up nổi tiếng của người Việt trong thành phố có thể kể đến như Bé Bếp của Phoebe Tran, chuyên cung cấp bữa chay sau sinh, chuỗi tiệc lưu động Ăn Cỗ của Thư Phạm Buser, giới thiệu sự đa dạng ẩm thực vùng cao Việt Nam.
Phở bò Nam Định và không gian ăn uống của Bánh anh Em, New York. Ảnh: WSJ
Năm 2022, Trisha Đỗ và cộng sự Gùi Trang đã ra mắt Xin Mời, pop-up tập trung vào ẩm thực gia đình Việt Nam vì "nhớ những món ăn quê nhà không thể tìm thấy ở New York" và muốn gắn kết sâu hơn với gốc gác văn hóa của mình.
Họ còn vận hành pop-up ở Amsterdam, Paris, Toronto và thường xuyên về TP HCM để tìm cảm hứng. Đối với Đỗ, sự bùng nổ của ẩm thực Việt Nam tại Manhattan, New York gần đây là điều dễ hiểu.
"Thế hệ ông bà, cha mẹ chúng tôi đã phải vật lộn với cuộc sống nhập cư. Thế hệ sau không còn phải lo toan chuyện sinh tồn, nay mới có thể theo đuổi sáng tạo song hành với kinh doanh ở những thành phố mà họ say mê. Điều này cần cả một thế hệ", Đỗ nói.
Đức Trung (Theo Financial Times, New York Eater, Washington Post)