Bản nhạc "Diễm xưa" do giọng ca AI thể hiện. Video: YouTube nhạc tình AI
Đầu tháng 10, video "ca sĩ AI" hát nhạc Trịnh Công Sơn trên YouTube Nhạc tình AI được chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội, trong đó có Diễm xưa với hơn 133 nghìn lượt xem. Nhận phản hồi tích cực từ người nghe, kênh này tiếp tục đăng tải video Hạ trắng vào ngày 6/10, nhanh chóng đạt được hàng nghìn lượt xem sau 24 giờ phát hành.
Ca sĩ Khánh Ly hát "Diễm xưa" của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
Ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh - em gái nhạc sĩ - cho biết ấn tượng với bản phối cao trào, giàu kịch tính, giọng hát cảm xúc, đặc biệt khi nghe bằng loa với âm lượng lớn, không nghĩ rằng đây là sản phẩm của AI. Nhạc sĩ Nguyễn Hà nhận xét giọng AI hát Diễm xưa hay, bản phối mới lạ. Anh nghĩ nếu thêm âm sắc guitar thùng - từng gắn liền với những khi nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đệm cho Khánh Ly hát, ca khúc sẽ hoàn thiện hơn.
Trên YouTube, khán giả Phạm Anh Kiệt viết: "Diễm xưa slow rock dành cho tuổi trung niên chuyển thành metal rock phong cách mới phù hợp cho cả người trẻ, thật sáng tạo".
AI cover "Hạ trắng". Video: YouTube nhạc tình AI
Tuy nhiên, một số khán giả phát hiện bản nhạc AI có ca từ chưa đúng với bản gốc. Nickname Như Huyền viết: "Bản phối hay rồi nhưng để ý lời của nhạc sĩ, ví dụ 'thuở mắt xanh xao, không phải 'thu mắt xanh xao'. Làm sao em nhớ những vết 'chim di' (chim di cư), không phải 'chim đi'".
Ca sĩ Hồng Hạnh - một trong những "nàng thơ" nhạc Trịnh - cho biết khi thể hiện các bài hát của nhạc sĩ, chị luôn nghe bản của danh ca Tuấn Ngọc, Khánh Ly để hát lời cho đúng. "Việc dùng công nghệ để tạo ra bài nhạc sẽ khó chính xác, ảnh hưởng đến sự tiếp nhận của thế hệ sau đối với nhạc Trịnh", ca sĩ nói.
Ngoài những lời khen, một bộ phận khán giả nhận xét các bản nhạc do AI thể hiện thiếu cảm xúc. Hà Lê - rapper từng thực hiện Diễm xưa theo phong cách R&B - nói lần đầu nghe bài hát này ở thể loại rock.
Theo anh, công nghệ bây giờ dễ dàng thực hiện những bản nhạc như vậy. Nhiều nhà sản xuất âm nhạc cũng hay sử dụng công nghệ này để làm demo (bản nháp) gửi cho ca sĩ. Điểm hạn chế là bài nhạc không phải do con người thể hiện nên cảm xúc trong từng câu hát, cách nhả chữ không có nhiều.
"Với tôi, nghe chơi và tìm sự mới lạ thì được nhưng để đồng cảm và chìm đắm trong ca khúc do AI thể hiện là không thể", anh nói.
Nhạc sĩ Phạm Việt Hoàng đồng tình nhận xét với Hà Lê. Anh thấy thú vị khi nhạc phẩm vốn dĩ quen thuộc với fan yêu nhạc Trịnh được phối theo phong cách rock. Nhưng anh không cảm nhận được cảm xúc vì giọng ca ảo không thể truyền tải tâm tư, trăn trở mà nhạc sĩ muốn gửi gắm.
Việc dùng AI cover các bài nhạc là tiến bộ về mặt công nghệ nhưng cần khéo léo, không lạm dụng, theo người trong ngành. Theo nhạc sĩ Võ Hoài Phúc, những người sử dụng công nghệ nếu có chuyên môn về âm nhạc thì sẽ biết cách áp dụng thông số kỹ thuật để làm ra bài hát đúng, hay và dễ nghe. Tuy nhiên, người dùng cần biết cách tiết chế, nếu không sẽ tạo sự đi lùi về mặt cảm xúc.
Nguyễn Hà, Phạm Việt Hoàng từng dùng AI để nghiên cứu, thử nghiệm sáng tác nhạc nhưng chưa phát hành. Theo Phạm Việt Hoàng, các phần mềm công nghệ hiện chưa phong phú nên dễ rơi vào tình trạng tạo ra giọng hát bị giả, hoặc giống một ca sĩ thật nào đó, khó có dấu ấn riêng.
Nhạc AI cũng đặt ra những vấn đề về quyền tác giả và sự cạnh tranh không cân bằng. Sản phẩm do công nghệ tạo ra dựa trên những chất liệu có sẵn, còn sản phẩm do con người thực hiện phải đầu tư chất xám lẫn thời gian. Theo nhạc sĩ Võ Hoài Phúc, việc bảo vệ quyền lợi của nghệ sĩ, nhạc sĩ là cần thiết.
Công nghệ số phát triển nhanh, nhưng luật bản quyền có yếu tố AI vẫn chưa hoàn thiện. "Nhiều nghệ sĩ, đơn vị vẫn đang trong quá trình mò mẫm, thử nghiệm các công cụ để hỗ trợ việc sáng tác. Tôi nghĩ cần xem xét, quan sát thêm về người dùng để có cách thức phù hợp trong việc bảo vệ quyền lợi của người sáng tạo", nhạc sĩ Nguyễn Hà nói.
Bên cạnh những kênh ẩn danh người sở hữu, có những đơn vị công khai ứng dụng AI trong làng nhạc. Năm 2023, ca sĩ ảo Ann lần đầu xuất hiện trong làng nhạc Việt với MV Làm sao nói thương anh. Năm ngoái, ca sĩ Đan Trường dùng công nghệ AI mô phỏng chính anh trong MV Em ơi ví dầu. Giữa tháng 5 năm nay, nhạc sĩ Thành Công là người đầu tiên ra album được thực hiện bằng trí tuệ nhân tạo, gồm 15 ca khúc. Tuy nhiên, các sản phẩm dùng công nghệ AI không gây được nhiều hiệu ứng với khán giả và sự đánh giá cao của giới chuyên môn.
Hoàng Dung