Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Liên minh Năng lượng Toàn cầu vì Con người và Hành tinh (GEAPP) vừa bắt tay lập nền tảng ENABLE chuyên hỗ trợ phát triển hệ thống lưu trữ năng lượng pin (BESS) cho các nền kinh tế carbon thấp.
Trong đó, ADB điều phối khoản tài trợ 500.000 USD từ Quỹ Đổi mới Năng lượng Thông minh (SEIF) và 250.000 USD từ GEAPP. ENABLE sẽ huy động nguồn lực tài chính và nhân lực từ ADB, GEAPP cùng các đối tác để tăng tốc thực hiện các dự án BESS, với 3 thị trường đầu tiên là Việt Nam, Mông Cổ và Campuchia.
Cụ thể, nền tảng sẽ hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo năng lực, phát triển dự án thí điểm, xây dựng chính sách, chuẩn hóa kỹ thuật và ứng dụng công nghệ số như trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực lưu trữ năng lượng. Chương trình cũng tập trung vào các mô hình tài chính và kinh doanh sáng tạo nhằm mở rộng quy mô ứng dụng BESS.
Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được Chính phủ phê duyệt vào tháng 4, giải pháp pin lưu trữ được định hướng phát triển để phục vụ nhu cầu hệ thống và kết hợp với năng lượng tái tạo. Chúng được bố trí phân tán gần các trung tâm nguồn điện gió, điện mặt trời hoặc trên hệ thống điện tại các trung tâm phụ tải.
Vào 2030, dự kiến đạt công suất pin lưu trữ khoảng 10.000 - 16.300 MW. Định hướng đến 2050, công suất mở rộng lên 95.983 - 96.120 MW để phù hợp với tỷ trọng cao của năng lượng tái tạo. "Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu 49% tổng công suất điện đến từ năng lượng mặt trời và gió. Nhưng để đạt được điều đó, chúng ta cần thiết lập hệ thống pin lưu trữ năng lượng", ông Nguyễn Mạnh Cường, đại diện Viện Năng lượng Việt Nam nhận định.
Theo ADB, năng lượng tái tạo đang phát triển nhanh chóng ở châu Á - Thái Bình Dương. Dự kiến, công suất năng lượng tái tạo tại khu vực này sẽ tăng gần 430 GW giai đoạn 2023–2028. Với mức độ mở rộng này, BESS là yếu tố then chốt để đảm bảo sự ổn định của lưới điện và tối ưu hóa hiệu quả của năng lượng tái tạo.
"Khi nhu cầu năng lượng trong khu vực đang gia tăng nhanh chóng, hệ thống pin lưu trữ năng lượng trở thành công nghệ thiết yếu để đảm bảo hệ thống điện sạch, ổn định và tin cậy", bà Cindy Cisneros-Tiangco, Giám đốc Các Khu vực mới nổi, Văn phòng Năng lượng của ADB cho biết.
Theo dự báo của McKinsey, thị trường BESS đang chuyển mình với tiềm năng trong nhiều phân khúc khác nhau, từ hệ thống lưu trữ lớn đến các hệ thống nhỏ phục vụ hộ gia đình. Quy mô thị trường BESS toàn cầu dự báo đạt giá trị từ 120 đến 150 tỷ USD vào năm 2030.
Viễn Thông