Xung đột biên giới Thái Lan - Campuchia bùng phát sáng 24/7, sau nhiều tháng leo thang căng thẳng. Hai bên đều tố cáo đối phương tấn công trước và khẳng định bản thân chỉ tự vệ.
Tình hình trở nên nghiêm trọng trong vòng chưa đến 6 giờ, khi quân đội Campuchia và Thái Lan đều triển khai vũ khí hạng nặng. Thái Lan cáo buộc Campuchia bắn pháo vào các khu dân cư, khiến 12 người thiệt mạng, sau đó triển khai tiêm kích F-16 tấn công mục tiêu quân sự bên kia biên giới để trả đũa.
Pháo phản lực Campuchia khai hỏa trong video công bố ngày 24/7. Video: Khmer Times
Hai nước vốn có tranh chấp biên giới, khởi nguồn từ bản đồ Campuchia được vẽ dưới thời Pháp thuộc. Campuchia sử dụng bản đồ này để đưa ra tuyên bố chủ quyền đối với một số khu vực biên giới, song Thái Lan phản đối vì cho rằng thông tin trên đó mơ hồ.
Tại các khu vực tranh chấp giữa hai nước có nhiều tổ hợp đền thờ, nổi bật nhất là đền Preah Vihear hơn 1.000 năm tuổi, nơi từng xảy ra những cuộc đụng độ dữ dội nhất giữa Campuchia và Thái Lan. Xung đột lần này xoay quanh ngôi đền có tên tiếng Khmer là Ta Moan Thom, tiếng Thái là Ta Muen Thom. Đền nằm trên đất Campuchia, nhưng một phần lối vào hiện do Thái Lan quản lý.
Khoảng 6h30 ngày 24/7, giới chức Campuchia cáo buộc Thái Lan vi phạm các thỏa thuận song phương khi đưa quân đến Ta Moan Thom và đặt dây thép gai ở khu vực chân đền. Phnom Penh cho biết các lực lượng của Bangkok còn triển khai một thiết bị bay không người lái (drone) trong hai phút.
7h35, phó phát ngôn lục quân Thái Lan Ritcha Suksuwanon cho hay một đơn vị đặc nhiệm nước này đã phát hiện drone nghi xuất phát từ phía Campuchia đang "bay lượn phía trên đền Ta Muen Thom để trinh sát".
6 binh sĩ Campuchia mang vũ khí, trong đó có súng chống tăng, tiến về phía hàng rào dây thép gai gần căn cứ tiền phương của lực lượng Thái Lan. Các quân nhân Thái Lan hô lớn để cảnh báo và ngăn nhóm binh sĩ Campuchia tới gần.
Theo ông Ritcha, lính Campuchia nổ súng từ vị trí cách căn cứ Thái Lan khoảng 200 m về phía đông lúc 8h20 và buộc lực lượng Thái Lan đáp trả.
10 phút sau, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia Mali Socheata cáo buộc binh sĩ Thái Lan tấn công vũ trang trước. "Phía Campuchia đã hành động nhanh chóng để tự vệ, đáp trả hành động xâm nhập của lính Thái Lan", bà nói và thêm rằng đụng độ xảy ra tại tỉnh Oddar Meanchey, trên biên giới hai nước.
Giao tranh sau đó lan rộng ra đền Ta Krabei, cũng như vùng Moum Bei thuộc tỉnh Preah Vihear và Oddar Meanchey.
8h50, giới chức Thái Lan nói Campuchia "khai hỏa yểm trợ nhằm vào khu vực đền Ta Muen Thom". Các cuộc đụng độ nổ ra dọc theo toàn bộ biên giới, hai bên huy động cả vũ khí hạng nhẹ và hạng nặng.
Thiết giáp của quân đội Thái Lan ở tỉnh Chachoengsao ngày 24/7. Ảnh: AFP
Thái Lan lúc 9h ghi nhận một binh sĩ bị thương do giao tranh. Campuchia sau đó gia tăng hỏa lực vào phía sườn tây đền Ta Muen Thom, khiến thêm hai binh sĩ Thái Lan bị thương.
Nửa giờ sau, Thái Lan nói rằng quân đội Campuchia đã khai hỏa pháo phản lực BM-21 từ căn cứ trên đồi Khao Laem, cách điểm kiểm soát biên giới Chong Chom khoảng 6 km. Các quả đạn rơi sang lãnh thổ Thái Lan, buộc nước này pháo kích đáp trả.
Campuchia tiếp tục sử dụng pháo BM-21 nhắm vào Trung tâm Phát triển Biên giới ở quận Kap Choeng thuộc tỉnh biên giới Surin của Thái Lan. Giới chức Thái Lan lúc này cho hay xung đột đã xảy ra ở mọi khu vực biên giới.
9h50, Thái Lan cáo buộc lực lượng Campuchia tìm cách xâm nhập lãnh thổ nước này gần đền Ta Kwai và tuyên bố đã "đáp trả đối thủ bằng pháo kích". Giới chức Thái Lan liệt kê đụng độ xảy ra tại 6 địa điểm, trong đó có đền Ta Muen Thom, và đền Ta Kwai.
10h40, Campuchia cho biết Thái Lan triển khai tiêm kích F-16 thả hai quả bom xuống con đường vào chùa Wat Kaew Seekha Kiri Svarak trong lãnh thổ nước này. Không lâu sau, phát ngôn viên Ritcha xác nhận Thái Lan đã triển khai 6 tiêm kích F-16 đến khu vực biên giới Chong An Ma ở tỉnh Ubon Ratchathani, khẳng định phi đội này đã "đánh trúng các mục tiêu quân sự Campuchia trên bộ".
11h, Thái Lan cáo buộc Campuchia khai hỏa pháo phản lực BM-21 vào mục tiêu dân sự, khiến một dân thường thiệt mạng và ba người bị thương nặng, trong đó có một trẻ em. Các khu vực trúng đòn gồm bệnh viện, trạm xăng và một khu dân cư.
Thái Lan sau đó tuyên bố phá hủy một xe chở cáp của quân đội Campuchia. Bangkok cũng đóng cửa toàn bộ điểm kiểm soát tại biên giới Thái Lan - Campuchia.
12h, quyền Thủ tướng Phumtham Wechayachai lên án hành động của Campuchia, tuyên bố quân đội và chính phủ Thái Lan "được trang bị đầy đủ và cam kết đảm bảo an ninh, an toàn cho người dân".
Vị trí đền Ta Muan Thom cùng các đền tranh chấp giữa Campuchia và Thái Lan. Đồ họa: CNA
Giới chức Thái Lan cho biết các vụ tấn công của Campuchia đã khiến 12 người thiệt mạng và hơn 30 người bị thương. Campuchia chưa công bố thương vong do giao tranh.
Quyền Thủ tướng Phumtham cùng ngày chỉ trích Campuchia "nã pháo bừa bãi" vào lãnh thổ Thái Lan, song lưu ý rằng hai nước chưa tuyên bố chiến tranh và xung đột biên giới chưa lan rộng. "Hai bên trước tiên phải ngừng bắn thì mới có thể tiến hành đàm phán", ông Phumtham nói.
Trong khi đó, Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã gửi thư đến Liên Hợp Quốc, yêu cầu Hội đồng Bảo an họp khẩn về căng thẳng song phương.
Như Tâm (Theo CNN, Al Jazeera)